تب تند بورس ایرانی!

بورس24 : کوچک ترین تنش‌ های سیاسی قادرند روند بازار سرمایه را در چند ثانیه به‌کلی تغییر دهند، از عطش خرید در طول بازار بکاهند یا بر اشتیاق فروش عرضه‌کنندگان پایانی باشند. اما چرا سهامداران ترجیح داده‌اند زمان بالا رفتن ابهامات سیاسی سریع‌ترین واکنش‌ها را از خود به‌نمایش بگذارند.

در میان اهالی بازار سهام جاماندن از روند‌ها نوعی ضعف تلقی شده و سهامداران در زمان افزایش ابهامات سیاسی نقدکردن را بر هر چیزی ترجیح می دهند. کم عمقی بازار سرمایه در کنار رفتارهای هیجانی سهامداران حتی در طول ساعات کار بازار، روند‌ها را تغییر داده و صفوف خرید طولانی را در چند ثانیه از بین خواهند برد.

به‌ طور مثال رفتارهای هیجانی سهامداران در یکی از روزهای داغ تابستانی و بر اثر بروز حادثه تروریستی در مجلس شورای اسلامی درحالی‌که بازار را با شوک مواجه کرده بود در عرض چند دقیقه روند صعودی را منفی کرد.

روند بازار سرمایه در ماه‌های گذشته عمدتا تحت‌تأثیر دو رخداد سیاسی، برهم خوردن برجام و افزایش تنش‌های منطقه‌ای بوده است. از اواسط شهریورماه با به اجرا درآمدن دستور‌العمل کاهش نرخ بهره بانکی، شاخص بازار سهام روندی صعودی پیدا کرد، اما با افزایش تردید‌های سیاسی در مسئله برجام این روند به‌کلی تغییر کرد.

از سوی دیگر پس از برطرف شدن بخشی از ابهامات به‌وجود آمده در سایه برجام، افزایش تنش‌های منطقه‌ای میان کشورمان و عربستان مجددا عاملی شد برای رکود و احتیاط در خرید و فروش میان سهامداران، اما آنچه حائز اهمیت است توجه به این نکته است که تأثیرات مثبت و منفی سیاسی بر بازار سرمایه هیجانی و زودگذر بوده و چند روز بعد از آن اتفاق بازار روند عادی خود را طی خواهد کرد.

عمق کم بازار سرمایه، منشأ بروز رفتارهای هیجانی 

علیرضا باغانی، کارشناس بازار سرمایه درخصوص تأثیر تنش‌های سیاسی بر روند معاملات سهامداران با بیان این نکته که بازار سرمایه ایران در دسته‌بندی بازارهای سرمایه کارا در جهان قرار نمی‌گیرد و از محل تنش‌های سیاسی بیشترین تأثیرات را می‌پذیرد، تصریح کرد: ریسک‌های سیستماتیک مانند مسائل سیاسی و منطقه‌ای بر بازار سرمایه اثرگذار هستند.

وی ادامه داد: ضمن اینکه برخی دیگر از ریسک‌ها که به ریسک‌ های غیر سیستماتیک و درون‌ زا معروفند، در داخل خود بازار سرمایه شکل می‌گیرند. به‌طور‌مثال در طول 14 سال مناقشات هسته‌ای ایران با غرب بازار سرمایه در ادوار مختلف از تلاطمات سیاسی بالایی برخوردار بوده،این در حالی است که بازار‌های سرمایه در تمامی کشورهای جهان از محل حوادث سیاسی تأثیراتی می‌پذیرند، اما بازار سرمایه ایران باتوجه به اینکه از عمق کافی برخوردار نیست از این ناحیه اثر‌پذیری بیشتری از خود نشان می‌ دهد.

این کارشناس بازار سرمایه شرایط اقتصادی ضعیف را علت بروز واکنش‌ های هیجانی سهامداران دانست و افزود: از آنجا که بازار سرمایه در لحظه تصمیم می‌ گیرد، نسبت به حوادث سیاسی در مقایسه با سایر بازار‌ها از خود واکنش‌های سریع‌تری نشان می‌ دهد،زیرا کم‌ عمقی بازار سرمایه ایران در کنار شرایط اقتصادی ضعیف منجر به بروز رفتارهای هیجانی از جانب سهامداران می‌ شود.

او با بیان آنکه پس از روی کار آمدن دولت روحانی نقش اقتصاد نسبت به سیاست بر بازار سرمایه بیشتر بوده است، عنوان کرد: در چندسال اخیر با روی کار آمدن دولت روحانی نقش بخش واقعی اقتصاد بر بازار سرمایه بیشتر از سیاست شده که این مسئله در سایه آرامش به‌دست آمده از حل مناقشات سیاسی به‌ وجود آمده است. اما در چند ماه گذشته دغدغه مسائل سیاسی و نگرانی‌ هایی که از ناحیه برجام وجود داشته، مجددا بر سر بازار سرمایه سایه انداخته است.

باغانی ابهامات به‌وجود آمده در توافق هسته‌ ای را مهم‌ ترین مانع رشد بازار سرمایه دانست و افزود: بازار سرمایه در چند ماه گذشته از محل ابهامات توافق هسته‌ ای بیشترین آسیب را دیده و تنش‌ های منطقه‌ای میان ایران و عربستان تأثیر چندانی بر بازار سرمایه نداشته است. اما به‌ طورکلی می‌ توان ابهام‌ های سیاسی از لغو برجام در کنار بالا گرفتن تنش‌ های منطقه‌ ای و همچنین شرایط اقتصادی نامناسب را به‌عنوان مهم‌ ترین موانع رونق در بازار سرمایه در این مدت نام برد.

ابهامات سیاسی و افزایش ریسک سیستماتیک بازار سرمایه

نیما آزادی، تحلیلگر بازار سهام با بیان این نکته که بازار سرمایه از شنیدن خبرهای مثبت به‌اندازه اخبار منفی تأثیر نمی‌ پذیرد، تصریح کرد: هر اتفاق سیاسی که به‌ شکل مستقیم منجر به ایجاد بحران در اقتصاد شود، تأثیرات منفی و مثبت خود را بر بازار سرمایه می‌ گذارد. اما از آنجایی که در طول سال‌ های گذشته اثر اتفاقات مثبت بر اقتصاد کمرنگ بود، بازار سرمایه از شنیدن خبرهای مثبت به‌اندازه اخبار منفی تأثیر نمی‌ پذیرد.

او گفت: به‌ طورمثال خبرهای فراوانی از عقد قراردادهای خارجی در صنعت خودرو‌سازی به گوش می‌ رسید، اما در عمل هیچ‌‌ کدام از این قرارداد‌ها تا به امروز تأثیر زیادی بر روند سودآوری صنعت خودرو نداشته است.

پس از نهایی شدن قرار داد برجام فعالان بازار سهام به استقبال اخبار خوب رفتند و بازار تا چند ماه از رونق کافی برخوردار بود، اما در عمل ما شاهد وقوع اتفاقات خوب در بخش واقعی اقتصاد نبودیم. بر این اصل به‌ طور‌کلی بازار سرمایه نسبت به اتفاقات سیاسی نگاهی بدبینانه به خود گرفته است.

این کارشناس بازار سهام نبود ثبات کافی در اقتصاد را مهم‌ترین عامل اثر‌پذیری فراوان بازار سرمایه ایران از سیاست دانست و افزود: در همه کشور‌های دنیا بورس‌ ها سریع‌ ترین بازار‌ها هستند و معامله گران سعی می‌ کنند، به‌سرعت از بازار خارج شده و به‌ دنبال شرایطی ثابت باشند. تنوع سهام در بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارها که تک‌ محصولی بوده منجر به ارتباط هرچه بیشتر این بازار با همه عوامل اقتصادی شده که این امر شکنندگی بازار سرمایه را نسبت به سایر مسائل بالا برده است.

به گفته او بر این اساس در شرایطی که اقتصاد از ثبات کافی برخوردار نباشد و در سطوح بالا شاهد وقوع اتفاقات مثبت و حتی منفی نباشیم همه عوامل معطوف به رویداد‌های سیاسی می‌ شود که در این فضا، بازار نسبت به کوچک‌ ترین اتفاق سیاسی از خود واکنش‌ های غیر متعارف نشان خواهد داد.

آزادی در ادامه با بیان آنکه در سایه ابهام‌ های سیاسی ریسک سیستماتیک بازار سرمایه افزایش یافته است، عنوان کرد: رشد اخیر شاخص بیشتر تحت‌ تأثیر افزایش قیمت‌ های جهانی بوده است، اگر بحث رشد شاخص از منظر افزایش قیمت‌ های جهانی را نخواهیم در نظر بگیریم در کلیت بازار اتفاق خاصی را شاهد نبوده‌ ایم.

او گفت: در واقع رشد شاخص در چند ماه اخیر تحت‌ تأثیر سهم‌ های شاخص‌ سازی بوده که از رشد قیمت‌ های جهانی تأثیر گرفته‌ اند. بنابراین در سایه ابهامات سیاسی ریسک سیستماتیک بازار سرمایه افزایش یافته و این مسئله به وضوح خود را در حجم معاملات نشان داد.

وی افزود: بر این اساس در هفته‌ های اخیر فعالان بازار سرمایه با احتیاط اقدام به داد‌ و‌ ستد می‌ کنند، زیرا در شرایطی که ریسک‌ های سرمایه‌ گذاری افزایش می‌ یابد سرمایه‌ گذاران ترجیح داده‌ اند که آهسته‌ تر اقدام به معامله کنند. 

منبع: روزنامه جامعه فردا