مشکل بزرگ اقتصاد ایران!؟

بورس24 : فرهنگ قراگوزلو مدیر صندوق سرمایه گذاری آوای ثروت کیان وعضو هیات مدیره شرکت کارگزاری بورس آثل در بورس امروز نوشت : بزرگترین مشکلی که کل اقتصاد ایران را فرا گرفته است به علت شرایط سیستم بانکی است که موجب شده تا هنوز نرخ بهره بانکها همگام با کاهش تورم کاهش نیابد، به طوری که شرایط مزبور منجر به بالا ماندن نرخ بهره واقعی بانکها (تفاوت نرخ بهره اسمی و واقعی ) شده است. نرخ بهره واقعی که متاسفانه در اقتصاد کلان هیچ سنخیتی با ارزش ایجاد شده در اقتصاد ندارد. شرکتها و ناشران بورسی نیز جزیی از این اقتصاد هستند و نرخ بهره واقعی بالا سه تاثیر منفی بر شرکت ها دارد.

الف) هزینه مالی پرداختی شرکتها بالاتر از مقدار واقعی است و قسمت عمده ای از سود شرکتها بابت هزینه مالی از بین می رود.

ب) به دلیل نرخ بهره واقعی بالا طرحهای سرمایه گذاری کمتری نسبت به مقیاس داخلی و خارجی توجیه می یابد و رشد شرکت ها کاهش می یابد، عدم توجه به این موضوع موجب رشد سود آوری منفی برای شرکتها می شود.

ج) در صورتی که شرکتی در بورس معامله می شود به دلیل نرخ بازده مورد نیاز سرمایه گذاران بیشتر P/E کمتری خواهد داشت و ثروت سرمایه گذاران به شدت تاثیر می پذیرد.

علاوه بر وجود مشکلات مربوط به سیستم بانکی، هزینه های جاری بانکها به دلیل وجود شعب زیاد، هزینه نیروی انسانی بالا و عدم نوآوری و سایر هزینه ها و در بعضی مواقع نقطه سر به سر برای انتقال منابع از سپرده گذاران به تسهیلات گیرندگان حتی به نرخهای نزدیک به پنج درصد هم می رسد. بنابراین موسساتی مثل تامین سرمایه ها قادر خواهند بود هزینه تامین مالی شرکتها و ناشران بورسی و غیر بورسی را به شدت کاهش دهند چرا که هزینه های ذکر شده کمتری دارند لذا به نظر می آید شرکتها برای تامین مالی پروژه های خود به سمت اوراق حرکت کنند. متاسفانه در کشور ما میزان ریسک شرکت ها به هیچ وجه مورد توجه قرار نگرفته و سرمایه گذاران و سپرده گذاران به فاکتور ریسک و رتبه بندی بانکها و اوراق مزبور توجه ای نمی کنند. تنها معیار سرمایه گذاری در اوراق نرخ بازده آنهاست و وجود چنین شرایطی خود باعث شده است که منابع محدود در بانکها و اوارق با ریسک بالاتر سرمایه گذاری شوند و ریسک نکول اصل پول سپرده گذاران و سرمایه گذاران افزایش یابد.

در این میان باید بین ناشران بورسی و یا بنگاه های تولیدی و پیمانکاری برای دریافت منابع مالی مورد نیاز خود از بازار پول و یا سرمایه از نظر میزان ریسک تفاوتی قایل شد. البته در تمام بانکها واحد اعتبارات وجود دارد اما به نظر می آید به وظایف خود به درستی عملی نمی کنند و بخشی از شرایط نامناسب بوجود آمده در مورد بعضی از بانکها، از این محل به وجود می آید. بنابراین در هر دو بازار پول و سرمایه می بایست با توجه به میزان ریسک ناشران بورسی و یا بنگاهای تولیدی و پیمانکاری اقدام به انتشار اوراق با نرخهای متفاوت کرد. در واقع باید شرکت ها و بنگاه های تولیدی از مزیت کم ریسک بودن خود در استفاده از تسهیلات به نرخ بهره پایین تر استفاده کنند.

در این میان وجود شرکتهای رتبه بندی که بصورت تخصصی بتوانند به وظیفه اصلی خود عمل کنند بسیار مهم است و به نظر می آید در شرایط فعلی بتوانند نقش مهمی را در اقتصاد و تعیین میزان ریسک شرکتها و تعیین نرخهای منطقی برای آنها بازی کند. البته وظیفه شرکتهای رتبه بندی بسیار حساس و مهم هست. شاید میزان تخصص و شناخت آنها از شرکتها می بایست بیشتر از کارشناسان و تحلیلگران سایر نهادهای مالی فعال در بازار باشد و در رعایت اخلاق حرفه ای وظیفه سنگین تری داشته باشند؛ در صورتی که نتوانند اطمینان نهاد ها و شرکتها را جلب کنند به راحتی نقش خود را از دست خواهند داد و سرنوشتی همچون راه اندازی معاملات آتی سهام در بازار خواهند داشت.