پیش بینی آینده عرضه های اولیه با روش فعلی / سال ٩٩ ؛ شرکت ٩ ، قیمت ٩ تومان و حداکثر سود ٩ تومان!

بورس24 : تاریخ 1399.9.9 بخشی از سهام شرکتی به نام 9 با قیمت 9 تومان از طریق کشف قیمت در بازار عرضه اولیه می شود. بازدهی سهم پس از چند روز 9 تومان. به نظر می رسد با این نحوه عرضه اولیه ها که فرابورس در پیش گرفته طی سال های آتی شاهد چنین وضعیتی باشیم.

فرابورس ایران از ابتدای سال 96 تاکنون 6 عرضه اولیه داشته که همگی آن ها مربوط به شرکت های کوچک بودند.شاید اگر این عرضه های اولیه به فعالان واقعی بازار سرمایه تعلق می گرفت سهمیه هر کد بیشتر می شد اما متاسفانه در این عرضه های اولیه شاهد پدیده غیرمنصفانه ای هستیم.این که برخی از کدهایی که در طول سال حتی یک سهم نیز معامله نکرده اند دقیقا مساوی با فعالانی که در گرما و سرمای بازار پا به پای آن پیش رفته اند سهمیه دریافت می کنند!

این موضوع واقعا منصفانه و منطقی به نظر نمی رسد. زیرا عرضه های اولیه عموما به منزله پاداشی برای سهامدار محسوب می شود. به طوری که در بیشتر این عرضه های اولیه سهامدار با سود همراه خواهد شد. قطعا اگر این پاداش به افرادی که در همه شرایط با بازار همراه هستند تعلق گیرد منطقی و عادلانه است اما متاسفانه اینگونه نیست.

بخش از کدهای معاملاتی که در سال ایجاد می شود صرفا به منظور دریافت عرضه های اولیه است که عموما توسط فعالان کارگزاری ها و معامله گران ایجاد شده اند و هیچ عایدی برای بازار ندارد و تنها به جامعه آماری بازار سرمایه کمک می کند. این که مسئولان در گزارشاتی که از دوره فعالیت خود ارائه می دهند اعلام کنند که در طول دوره مدیریت آن ها تعداد کدهای معاملاتی از فلان عدد به فلان عدد افزایش یافته است یا فلان تعداد شرکت عرضه شده است.

از سوی دیگر عیار شرکت هایی که سهام آن ها در بازار فرابورس عرضه می شود به حدی پایین است که خرید آن ها توسط سهامدار از جذابیت چندانی برخوردار نیست. به طور مثال سهام غپآذر که 24 مهر ماه وارد بازار فرابورس شد. تعداد 20 میلیون سهم از سهام این شرکت از طریق ثبت سفارش عرضه اولیه شد و حداکثر سهمیه هر کد معاملاتی 200 سهم با قیمت 3355 ریال تعیین گردید.

یعنی هر کد برای خرید این سهم 67 هزار و 100 تومان نقدینگی لازم داشت که البته چون به هر کد 155 برگه سهم رسید 51 هزار تومان از سبد دارایی یک سهامدار را اشغال کرد! با توجه به این که کارمزد خرید و فروش این سهم مبلغی در حدود 5 هزار تومان می باشد خریدار باید دست کم حدود 8 درصد سود کند تا صرفا سر به سر شود. به نظر نمی رسد چنین سهمی برای فعالان اصلی بازار سرمایه جذاب باشد. اما هدف از عرضه اولیه این گونه سهم ها آن هم با روش های فعلی چیست...؟

کدهای بیکار باید از دور خارج شوند

مهدی ساسانی فعال حقیقی بازار سرمایه درباره نحوه عرضه های اولیه به خبرنگار بورس24 گفت: در گذشته عرضه اولیه با روش سیستم خرید گروهی انجام می شد و سپس به کدها تخصیص می یافت. در روش قدیم نیز تخلفاتی صورت می گرفت مانند این که میزان سهمیه بندی عادلانه انجام نمی شد و برخی از کدها بیشتر و برخی نیز کمتر سهم عرضه اولیه ای دریافت می کردند.

وی افزود: در روش جدید تخصیص و سهمیه بندی عرضه های اولیه بر اساس تعداد افراد و کدهای درخواست کننده است. این روش در صحبت مناسب و منطقی به نظر می رسد اما در عمل این گونه نیست. زیرا افراد وقتی ببینند که همه کدها دارای سهمیه یکسان هستند تعداد کدهای متقاضی را افزایش می دهند. به این صورت که با نام برخی از اقوام و فامیل و آشنایان خود کد بورسی دریافت می کنند تا به این کدها سهم عرضه اولیه ای تخصیص دهند. امری که غیرمنصفانه قلمداد می شود.

این کارشناس بازار با اشاره به سودآور بودن عرضه های اولیه برای دو یا سه گروه تصریح کرد: اینگونه عرضه های اولیه تنها برای عده ای خاص سودآور است. اول شرکتی که سهام خود را در بازار عرضه می کند. دوم سازمان بورس که با ورود شرکت های بیشتر به بازار سرمایه درآمد بیشتری را کسب می کند. از سوی دیگر بالا رفتن تعداد کدهای بورسی موجب می شود تا برخی از مسئولان در آینده بتوانند راندمان جامعه بورسی را از نظر عددی بالا نشان دهند.

ساسانی در ادامه به راهکارهای مناسب برای حل این مشکل اشاره کرد و اظهار داشت: اگر در عرضه های اولیه هدف این باشد که تخصیص سهام عادلانه انجام شود بهترین راه حل این است که کدهایی که در طول سال بیشترین گردش را دارند سهم بیشتر و کدهایی که کمترین گردش را دارند سهم کمتری از عرضه اولیه دریافت نمایند. کدهایی که در طول سال بدون معامله و فعالیت هستند و صرفا برای دریافت سهمیه عرضه اولیه ایجاد شده اند نیز از دور خارج شوند.