بورس چرا برخلاف پیش بینی ها قرمز شد؟؟ / حمید اعرابی و دو حقیقی شناخته شده دیگر از روزهای بد پاییزی بازار سخن می گویند...

بورس24 : یکی از مهمترین الگوها برای اداره هر بخشی قانون آن بخش است. در دنیایی که هر روز تغییرات گسترده ای به وقوع می پبوندد و مباحث جدید و چالش های جدیدی پیش روی ماست قوانین آن هم باید متناسب با شرایط و زمان تغییر کند. قانون بازار سرمایه ایران بر اساس مصوبه آذر ماه سال 84 بازنگری شد و تغییراتی داشت؛ قانونی به قدمت بیش از یک دهه. در این مدت ابزارها، چالش ها و تغییرات زیادی در بازار سرمایه کشور ایجاد شده اما قانون ما هنوز قانون 12 سال پیش است ، قوانین و ساختار ها باید متناسب با شرایط زمان تغییر کند. اما متاسفانه در کشور قوانین به سختی اصلاح می شود و تغییر می کند. همانطور که قانون اساسی کشور به سی سالگی نزدیک می شود اما اصلاحاتی به کندی در آن وارد می شود.

بازار سرمایه ایران این روزها با معضلات عدیده ای روبرو است. نقدینگی در بازار به شدت کاهش یافته، برنامه دقیقی برای نوع و زمان عرضه های اولیه وجود ندارد،شاهد این موضوع هستیم که عرضه اولیه شرکت های کوچک یکی پس از دیگری انجام می شود، شرکت هایی با استعداد ایجاد سفته بازی و معضل بزرگی به اسم شاخص.

باید توجه داشت که بورس کشور تشکیل شده از صنایع کشور، در نتیجه بورس خلاصه ای از اقتصاد و صنعت کشور را نشان می دهد. اما از چه طریقی ؟ شاخص کل دماسنج بازار سرمایه است. دماسنجی که خراب است، اقتصاد بیمار را سالم نشان می دهد. دماسنجی که داد بازار را در آورده است، بازاری که گاه یک دست سرخ است اما دماسنجش سبز است. جالب تر این که این بیمار طبیبانی دارد که جرات بیان بیماری را ندارند و برای راضی نگه داشتن خانواده بیمار در هر حال وضعیت بیمار رو به موت را خوب نشان می دهند.

در خصوص شاخص و علل افت این روز های بازار سرمایه به سراغ چند حقیقی فعال در بازار رفتیم، فعالانی که هنوز جرات ریسک دارند و در کوره پول سوزی ای به نام بورس سیاست زده فعالیت می کنند.

حمید اعرابی: محاسبه شاخص کل چندان درست کار نمی کند...

حمید اعرابی یکی از حقیقی های شناخته شده بازار در خصوص معاملات بلوکی و مثبت شدن سهام بازار به بورس24 گفت: معامله بلوکی یعنی یک شرکت اقدام به انجام معامله دو طرفه کند بدون اینکه سهم های کف بازار را بخرد، اما اگر یک شرکت سهم های کف بازار را بخرد و سهام مثبت شود نهایتا منجر به ورود نقدنگی می شود. برای مثال اگر کسی سهام مخابرات را از 207 تا 220 بخرد جای اعتراض ندارد چون سهم سهامدار را خریداری کرده است. اما اگر کسی سهام مخابرات را به صورت دو طرفه روی قیمت 215معامله بکند قاعدتا هدف شاخص است. با همه این توضیحات اما شاخص کل ایراد دارد. شاخصی درست است که سود مجامع در آن نباشد چون تورم بالاست نباید سود مجامع در شاخص باشد. با این شرایط شاخص ما طبیعتا در بلند مدت مثبت است چون کف شاخص 55 هزار واحد است. شاخص نقدی قابل قبول تر است تا شاخص کل اما معیار در حال حاضر شاخص کل است.

بورس و فرابورس بی برنامه اند ....

وی به افت بازار هم اشاره کرد و گفت: افت بازار در حال حاضر به خاطر ترامپ نیست، در اصل ترامپ بهانه است. افت بازار بیشتر به دلیل عدم برنامه ریزی در بورس و فرابورس است. شاهد عرضه های اولیه پشت سر هم هستیم در شرایطی که بازار با کمبود نقدینگی روبرو است. برای مثال های وب و سایر عرضه های اخیر حدود 400 میلیارد نقدینگی از بازار کشیدند و این پول ها پس از نقد شدن قاعدتا به بازار باز نمی گردند.

اهالی بازار را با عرضه های 100 هزار تومانی سرگرم کرده اند ...

اعرابی گفت: در حال حاضر بازار را با 100 هزار تومان سرگرم کردند و باعث شدند تا تمرکز و حواس فعالان از بازار پرت شود. شاهد عرضه های اولیه ای هستیم که برنده اصلی آن سهامدار عمده است، پول خود را نقد می کند و می رود و تا سهم روان می شود قیمت می ریزد.

وی ادامه: در بازار سهم خوب کم نیست اما عرضه های اولیه با پی بر ای 7و8 وارد می شوند و در پی بر ای 12 هم سهامدار عمده خالی می کند. هدف از عرضه اولیه چیست؟ حال اگر سهم های کوچک با جریان نقدینگی روبرو شود می شود سفته بازی و توقف نماد و شفاف و سازی و... .

مهراد پایدار: شاخص کل صرفا نمادین است ...

مهراد پایدار دیگر فعال حقیقی بازار سرمایه به بورس24 گفت: فرمول محاسبه شاخص اشتباه است. با محاسبه ای که انجام شده، با 200 شرکت منفی و صف فروش تاثیر کمتر از 50 واحدی روبرو هستیم اما با یک معامله در شرکتی چون خلیج فارس 200 واحد تغییر در شاخص را داریم. قطعا باید این فرمول اصلاح شود. مثلا شاخص داوجونز بر اساس تغییرات 30 سهم بزرگ محاسبه می شود و مستقل است اما در ایران چه؟ شاخص کل صرفا یک شاخص نمادین است که نشان دهد مدیران عملکرد مثبتی داشتند.

آماتورها بازار را با مشکل روبرو کرده اند...

وی در ادامه به علت افت بازار سهام پرداخت و گفت: متاسفانه در بازار افرادی فعال اند که دانش کافی برای سرمایه گذاری در بورس ندارند و آماتور محسوب می شوند. از طرفی سازوکار معاملات در بورس اشتباه است و مشکلات زیادی دارد. از جمله بازار یک طرفه، صف خرید، صف فروش، دامنه نوسان، حجم مبنا و ... و تا زمانی که این ها اصلاح نشود قاعدتا بازار همین است و مشکل باید از اساس حل شود. در این شرایط همه چیز بازار به هم می آید.

ساختار بازار باید اصلاح شود....

پایدار گفت: همواره با مسائل متفاوت و بالا و پایین بازار روبرو بودیم. یک دوره داعش، یک دوره حمله به مجلس، تحریم و ... این موارد بوده، هست و خواهد بود اما موضوع اصلی حل کردن باگ های معاملاتی است. ساختار بازار نیازمند اصلاح و تغییر است. برای مثال در شرایط عادی یک سهم معمولی برای رشد 10 درصدی با تزریق3 یا 4 میلیارد تومان نقدینگی بازده مورد انتظار را ایجاد می کند ولی روز گذشته شاهد بودیم که اکثر سهم ها با 20 تا 30 میلیون تومان صف فروش می‌شوند. این یعنی بازار یک طرفه است و زمانی که خریدار نباشد همین می‌شود. نبود نقدنگی مارکت یک طرفه عدم حمایت و عرضه های پیاپی بازار بیمار را به این مشکل دچار می کند.

عرضه اولیه در روزهای صعودی منطقی است نه بازار منفی

این فعال بازار گفت: عرضه اولیه همیشه در همه جای دنیا در روند صعودی اتفاق می افتد تا هم نقدینگی جدید وارد کند و هم سهم هایی که رشد داشتند قیمت‌شان متعادل شود و حباب مثبت نشوند. اما در ایران در بازاری که تشنه نقدینگی است صف عرضه های اولیه ایجاد شده. سهامداران آماتور سهم عرضه اولیه می خرند و برای تامین نقدینگی سهم های دیگر را می فروشند. نتیجه آن می شود فشار فروش.

سهم ها همه در کف قیمتی اند

وی ادامه داد: در حال حاضر تمام سهم های ساختمانی دارویی مواد غذایی و... در کف قیمتی اند اما بازار همچنان منفی است و ساختار باید اصلاح شود تا بازار اصلاح شود.

سعید درخشانی: در بازار منفی شاخص مثبت است

سعید درخشانی دیگر فعال بازار سرمایه در گفتگو با بورس24 گفت: زمانی که در تابلوی معاملاتی عمده سهام منفی است اما شاخص مثبت چه چیز می شود استنباط کرد جز اینکه شاخص کل بیمار است و انحرافی وجود دارد. در بازار شاخص های دیگری هم هست که قابل استنادتر است اما شاخص شناخته شده و معیار، شاخص کل است.

به جای حل مشکل، مشکل را مخفی می کنیم

وی گفت: به جای اینکه مشکل را حل کنیم مشکلات را از این طریق مخفی می کنیم و بازار از این موضوع لطمه می بیند اما این موضوع را انکار می کنیم. نحوه محاسبه شاخص باید اصلاح شود.

قوانین کارگزاری ها هم در افت بازار موثر است

وی به افت فعلی بازار با نگاهی متفاوت پرداخت و گفت: در حال حاضر در بازار نقدینگی نیست و این موضوع باعث می شود تا بازار با کوچکترین بهانه ای بریزد. بهانه این روزها هم صحبت های ترامپ است. اما یکی از دلایلی که در شرایط کمبود نقدینگی به مشکل دامن می زد قوانین اعتباری کارگزاری هاست. در شرایط فعلی عمدتا قدیمی ها و با سابقه ها در بازار فعال اند و عمدتا با اعتبار معامله می شود. زمانی که اخبار منفی در بازار حاکم می شود و بازار منفی می شود کارگزاری ها فشار می آورند و سهامدار چاره ای جز فروش سهام ندارد. این امر منجر به افزایش فشار فروش می شود. یعنی همه چیز دست به دست می دهد تا شرایط فعلی ایجاد شود.

درخشانی در ادامه گفت: در حال حاضر بخشی از نفس بازار اعتبارات است که با قوانین حاکم منجر می شود تا در روزهای منفی فشار فروش اضافه شود.

قیمت گذاری در عرضه های اولیه صحیح نیست ...

وی در ادامه به عرضه های کوپنی اولیه هم اشاره کرد و گفت: عرضه های اولیه هم عاملی شده برای خروج نقدینگی. در شرایط فعلی نوع عرضه اولیه های چندان صحیح نیست و قیمت گذاری ها درست انجام نمی شود و در این فرآیند عملا بازار برای کشف نرخ کنار گذاشته شده است و کدها وارد شدند. اگر روزی عرضه ای با 10 میلیون سهم انجام شد و 10 میلیون متقاضی داشت یعنی به هر کد 1 سهم تعلق خواهد داشت. سازوکار باید اصلاح شود.