بورس کالا؛ مرغ عزا و عروسی در مناقشه ورق های فولاد/ با انصاف باشید، بورس را قربانی نکنید!

بورس24 : سندیکای لوله و پروفیل که ید بیضایی در نامه نگاری و تولید فرآورده های رسانه ای در جهت اهداف و منافع خود دارد اخیرا دست به کار شده تا با اعمال فشار به فولاد مبارکه اصفهان سهم بیشتر و با قیمت مناسب تری را از ورق های تولیدی این غول فولادسازی ایران به خود اختصاص دهد.

این نهاد صنفی معتقد است که عرضه های مبارکه در بورس شفاف نیست.حتی با پیگیری های مکرر سندیکای لوله و پروفیل دو هفته پیش شورای رقابت رایی در این خصوص صادر کرد.البته اظهارنظرهای طرفین این مناقشه آدم را یاد جلسات برخی دادگاه ها می اندازد که طرفین دعوی تنها می خواهند با صدای بلند حرف خود را به کرسی بنشانند!

اما آیا واقعا طرفین این مناقشه به این مهم فکر کرده اند که بورس کالا چیست؟آیا آن ها در روزگار غیرشفاف بازار فلزات در اوایل دهه 80 در این صنف فعالیت می کردند؟زمانی که هیچ کنترل و نظارتی در بازار وجود نداشت؟آن هایی که این طور بر بورس کالا می تازند آیا می دانند اگر بورس کالا نبود الان شاید صنف و اصناف وابسته به صنعت فولاد این طور نمی توانستند از عدل و انصاف حرف بزنند؟ضرب المثل سوزن و جوالدوز برای این طور وقت هاست.بورس یک بازار است،فقط همین !بازاری که ده ها نورافکن بالای سر خود دارد و دائما رصد می شود.درخواست نگارنده این است : لطفا بورس کالا را قربانی خواسته های خود نکنید.

شورای رقابت چه می گوید؟

برگردیم به ماجرا! محتوای رای شورای رقابت این بود :از آنجا که کلیه آمار و اطلاعات موجود نشان می دهد که بیش از ۵۰ درصد ظرفیت تولید ورق های نازک و بیش از ۹۰ درصد تولید و عرضه آن ها در اختیار فولاد مبارکه است و وضع ۲۰ درصد حقوق گمرکی بر واردات آن بر تمرکز این بازار افزوده بعلاوه این شرکت قیمت پایه عرضه بورس را با احتساب این ۲۰درصد و سایر هزینه های واردات تعیین می کند که در عمل منجر به بروز درجه تمرکز بسیار بالایی در بازار ورق های فولادی با ضخامت پایین شده است، شورای رقابت به موجب بند ۵ ماده ۵۸ قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی برای تنظیم این بازار با اکثریت آرا مقرر می نماید:

دستورالعمل تنظیم بازار ورق گرم فولاد با ضخامت کمتر از ۵ میلی متر

ماده ۱: تعاریف مورد استفاده در این دستورالعمل عبارتند از:

الف) قانون: قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی

ب) محصولات گرم فولادی: ورق گرم فولادی با ضخامت کمتر از ۵ میلی متر

ج) واحدهای تولیدی تاثیرگذار در بازار محصولات فولادی کشور: مجتمع فولاد مبارکه اصفهان: نورد و لوله اهواز، فولاد گیلان.

ماده ۲: واحدهای تولید تاثیرگذار در بازار فولاد کشور جهت فروش در داخل ملزم هستند تمامی محصولات گرم فولادی خود را با رعایت مقررات مربوطه و این دستورالعمل در بورس عرضه کنند.

تبصره: فروش به صنایع راهبردی (استراتژیک) و نظامی به منظور مصرف در همان مجموعه از شمول این دستورالعمل مستثنی است.

ماده ۳: در راستای اجرای بند ۵ ماده ۵۸ قانون، دستورالعمل تنظیم نحوه تعیین قیمت_پایه محصولات گرم فولادی در بورس کالا به شرح زیر تعیین می شود:

نرخ ارز سنا(سامانه نظارت ارز) × قیمت جهانی = قیمت پایه

تبصره ۱: قیمت_جهانی محصولات مورد نظر بر اساس متوسط قیمتFOBپانزده روز گذشته گزارش شده در منطقه سی آی اس و دریای سیاه مجله متال بولتن (میانگین این دو) تعیین خواهد شد.

تبصره ۲: برای افزایش قیمت در بورس محدودیتی (سقف قیمتی) اعمال نمی شود.

ماده ۴: شرکت های تاثیر گذار موظفند حداقل ۲۵ درصد از میزان عرضه هر کالا را در تالار اصلی بورس کالا عرضه کنند.

تبصره: چنانچه میزان عرضه محصولات گرم فولادی واحدهای تولیدی تاثیرگذار به نحوی باشد که قیمت های کشف شده در بورس کالا نسبت به قیمت های جهانی با انحراف نامتعارف مواجه گردد. مرکز ملی رقابت موظف است با رصد مداوم بازار میزان عرضه را برای اتخاذ تصمیم لازم به شورای رقابت گزارش کند.

ماده ۵: واحدهای تولیدی تاثیرگذار موظفند با رعایت ماده ۴ این دستورالعمل شرایط مشتریانی که با آنها قرارداد بلندمدت (در بازار مچینگ) دارند را به شورای رقابت گزارش و در پایگاه اطلاع رسانی خود منتشر کنند. این شرکت ها موظفند گزارش عملکرد این ماده را هر شش ماه یکبار به شورای رقابت ارسال نمایند.

ماده ۶: واحدهای تولیدی تاثیرگذار مکلفند یک هفته قبل از شروع هر فصل برنامه عرضه هفتگی خود را به شورای رقابت، بورس کالای ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت ارایه نموده و از طریق پایگاه اطلاع رسانی خود به اطلاع عموم برسانند. برنامه عرضه باید به تفکیک کالا اعلام شود. واحدهای تولیدی تاثیرگذار و بورس کالای ایران مکلفند هر گونه انحراف از عرضه را حداکثر ظرف یک هفته به شورای رقابت اعلام کنند.

اما این رای ظاهرا برای سندیکای لوله و پروفیل کافی نبود،چون این نهاد به دنبال خرید ارزان و بدون محدودیت است!

هیچ انحصاری در کار نیست!

محمود اکبری، مدیر فروش فولاد مبارکه در خصوص حاشیه روزهای اخیر و ایجاد شائبه انحصار و یا نحوه قیمت گذاری فولاد در بورس کالا به خبرنگار بورس24 گفت: انحصار به مقدار عرضه نیست بلکه باید رفتار سنجیده شود.اساسا نظام قیمت گذاری در اختیار خود فولاد مبارکه نیست که بخواهیم انحصاری داشته باشیم.از طرفی مگر ممکن است که خریداری رفتار انحصار گر داشته باشد،  ولی به عنوان اولین گزینه مشتریان تلقی شود.

وی در پاسخ به این که آیا عدم عرضه بر خلاف برنامه و تمرد از اجرای دستورالعمل شورای رقابت می تواند باعث زیر سوال رفتن بورس کالا و نوع نظارت بر رفتار عرضه کنندگان و در نتیجه سبب التهاب آفرینی در بازار فولاد کشور شود ؟ گفت: ما عدم عرضه نداریم بلکه عرضه از طریق بورس کالا انجام می شود. بورس کالا تحت نظارت شورای بورس و شورای بورس نیز زیر نظر وزارت اقتصاد است. به علاوه این که بورس کالا تعیین کننده قیمت برای فروشنده و خریدار نیست.

به عرضه و تقاضا احترام بگذارید...

وی گفت: بورس کالا ابزار و سیستم کشف قیمت را فراهم کرده و کشف قیمت بین میزان و شرایط  عرضه و تقاضا ایجاد می شود و اساسا کاری به بورس کالا ندارد. بورس در پذیرش مبنای قیمت اولیه، اختیار دارد که از عرضه کننده در مورد مبنای تعیین قیمت بپرسد، مبانی قیمت را اطلاع رسانی کرده و اگر نظر کارشناسانه ای در پس این تعیین قیمت بود می پذیرد ، در غیر این صورت نمی پذیرد. اگر قیمت با مبانی کارشناسی و قیمت تمام شده  درب کارخانه  همخوانی ندارد و مجبور می شود که فروشنده  قیمت خود را اصلاح نماید.  به نوعی بورس کشف کننده قیمت است.

اینقدر بی انصاف نباشید!

اکبری گفت: خریدار نیز با توجه به زمان تحویل و شرایط فروش قیمت اعلام می کند. ما امروز کالا را به خریدار تحویل می دهیم در حالی که سه ماه بعد  پول آن را دریافت می کنیم . کدام‌ تولید کننده فولاد به این صورت فروش دارد؟  آن هم با  ۱۰درصد زیر نرخ بهره بانکی.  ما در حال حاضر ۲۵۰۰ میلیارد تومان از صنایع پایین دستی کشور طلبکار هستیم. ولی ما برای حمایت از مشتریان خود این شرایط را فراهم‌کرده ایم ولی متاسفانه عدی ای بی انصافی می کنند!

آمار تولید و فروش وزارت صنعت کامل باشد...

در همین راستا محمد آزاد  رئیس اتحادیه آهن و فولاد کشور  گفت: فولاد مبارکه 10درصد محصولات خود را فقط برای کشف قیمت در بورس کالا عرضه می کند. در حالی که ابتدا معامله را بیرون انجام می دهیم و برای مچینگ در بورس کالا کارمزد دریافت می شود.همچنین باتوجه به این که فولاد مبارکه نمی تواند تمام نیاز کارخانجات لوله و پروفیل را تامین نماید آن ها مجبور هستند،  مقداری ورق خارج از سیستم بورس و فولاد مبارکه تهیه کنند که مقداری از آن وارداتی است.از طرفی فولاد مبارکه اعلام می کند که  همه بازار را در اختیار ندارد ولی با همه این توصیه ها باید بازار را کنترل نماید. فولاد مبارکه بزرگترین تولید کننده ورق است و باید در بازار تاثیر گذار باشد و کنترل قیمت را مدیریت نماید.

حسن نیت «مبارکه» احساس می شود

وی گفت:حسن نیت فولاد مبارکه را احساس می کنیم . اما مشکل شورای رقابت این است که پاسخگویی دقیق صورت نگرفته و آمارهای  دقیق به شورای رقابت داده نمی شود.

عرضه بالا ، مناسب با قیمت جهانی می خواهیم...

امیرحسین کاوه، دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی کشور نیز در اظهاراتی مدعی شد: در کل سوال این است که عرضه کنندگان بورس کالا چند نفر هستند؟ ظاهرا فقط فولاد مبارکه است و این نشان دهنده انحصار در بورس کالا است.این مهم است که چرا با عرضه های کم کشف قیمت می شود؟

کاوه : ما طرفدار بورس کالا هستیم

کاوه افزود: عرضه و تقاضا قیمت را مشخص می کند. ما دشمنی با مبارکه نداریم و همانطور که گفته شد فولاد مبارکه مادر صنایع است. همچنین طرفدار بورس کالا هستیم اما درخصوص برخی موارد از جمله مسائل مربوط به شورای رقابت نباید سکوت شود. 

وی افزود: عرضه متناسب و مکفی و با توجه به قیمت های جهانی درخواست اصلی سندیکای فولاد به عرضه کنندگان در بورس کالا است و ما چیز دیگری نمی خواهیم.