درباره ثبت بیشترین رشد نرخ دلار در سال ٩۶

بورس24 : روند کاهشی نرخ دلار که از هفته گذشته متوقف شد در اولین روز هفته جاری با رشد 15 تومانی رکورد زد.

نرخ دلار در حالی روز گذشته به کانال 3820 تومان وارد شد که در طول سال 96 بیشترین رقم قیمتی را تجربه کرد. 

به گزارش انتخاب به نقل از جهان صنعت، قیمت دلار که هفته گذشته را با رقم 3785 تومان آغاز کرد، با عبور از مرز 3800 تومان در پایان هفته گذشته، به نرخ 3805 تومان رسید و روز گذشته با 15 تومان افزایش به 3820 تومان دست یافت. این در حالی است که قیمت یورو نیز از 4440 تومان در آغاز هفته گذشته، به 4585 تومان در طول یک هفته رسید. قیمت پوند نیز با 63 تومان افزایش در طول یک هفته از 4913 به 4976 تومان رسید.

این در حالی است که قیمت سکه در بازار تهران نیز تحت تاثیر افزایش دلار با افزایش چند هزار تومانی در انواع سکه‌های تمام، نیم و ربع بهار آزادی مواجه شده است.

این افزایش ناگهانی در بازار ارز و سکه در حالی رخ می‌دهد که از آغاز سال 96 تا‌کنون شاهد نوسانات خاصی در بازار نبوده‌ایم و هیجانات سیاسی و اقتصادی از جمله انتخابات ریاست جمهوری یا مباحث پیرامون تک‌نرخی کردن ارز نیز نتوانست تاثیر منفی بر بازار بگذارد و در طول ماه‌های اخیر ثبات نسبی در قیمت‌ها در مبادلات ارزی وجود داشته است.

با این حال به نظر می‌رسد دولت و بانک مرکزی از ابزارهای دستوری و تثبیت‌کننده نرخ ارز استفاده می‌کنند و به همین دلیل بازار تحت فشار‌های موقتی قرار دارد که هر لحظه خطر رها شدن فنر نرخ ارز را محتمل می‌ سازد.

اگر چه در دولت‌ های نهم و دهم با افزایش سه برابری نرخ ارز و سکه در کشور، رکورد نوسانات و هیجانات بازار شکسته شد و بحران‌ های عمده‌ ای در زمینه پولی و بانکی گریبانگیر اقتصاد ایران شده بود‌ اما دولت یازدهم با تجربه به دست آمده از بی‌ ثباتی اقتصاد در طول سال‌ های گذشته و صدمات جبران‌ ناپذیر آن بر جامعه کشور، به دنبال تثبیت و از بین بردن نوسانات در بازار بود و اگر چه در یک برهه زمانی در سال 95، با رشد شدید قیمت‌ ها و رسیدن دلار به کانال 4200 تومانی مواجه شد‌ اما توانست با مدیریت بازار از طریق ورود بانک مرکزی، قیمت‌ ها را به نرخ سابق خود بازگرداند.

این در حالی است که دولت یازدهم با نزدیک شدن به پایان دوران چهار ساله خود، نرخ ارز و سکه را بدون افزایش قیمت خاصی نسبت به زمان آغاز کار خود حفظ کرده است.

اما بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار عقیده دارند‌ ادامه رویه حفظ قیمت دلار و دیگر ارز‌ها از سوی دولت ادامه‌ دار نخواهد بود و روزی دوباره شاهد افزایش قیمت‌ ها در بازار خواهیم بود و تجربه کشور در این زمینه نیز نشان داده است که نوسان قیمتی امری طبیعی و اجتناب‌ ناپذیر در اقتصاد ایران است که این امر کار دولت دوازدهم را بیش از پیش سخت خواهد کرد و چالش‌ های کابینه اقتصادی دولت را برای کنترل قیمت‌ ها دشوار‌تر می‌ سازد.

مولفه‌ های تاثیر‌گذار

در هر صورت دولت به میزان زیادی منابع ارزی دارد و تا امروز توانسته نرخ‌ ها را کنترل کند؛ همان‌ گونه که نرخ ارز تحت تاثیر فشارهای تورمی قرار نگرفته و بانک مرکزی توانسته با پیش‌ بینی و مدیریت نوسانات نرخ ارز را کنترل کند‌ زیرا اکنون ۸۰ درصد ارز در دست دولت است و دولت با اختیاراتی که دارد، می‌ تواند نرخ ارز را مدیریت کند. ولی باید توجه داشت که در این زمینه مولفه‌ های بسیاری وجود دارند که می‌ توانند بر قیمت‌ ها تاثیر‌گذار باشند. برای مثال اگر روزی نرخ سود بانکی پایین آید، به عقیده برخی کارشناسان در این بخش نرخ ارز بالا خواهد رفت.

همچنین دلار تابع عرضه و تقاضاست و متاسفانه در ایران بعد روانی نیز در قیمت آن تاثیرگذار است. این بعد روانی به آن معناست که وقتی قیمت کالا روند افزایشی پیدا می‌ کند، مردم بیشتر به سمت خرید دلار می‌ روند و با تصور گران‌ تر فروختن دلار در آینده، تقاضای دلار نیز افزایش یافته و گران‌ تر می‌ شود.

با این حال رویکرد دولت و بانک مرکزی در نرخ ارز از شفافیت کافی برخوردار نیست و این امر باعث می‌ شود گاهی اوقات شبهاتی در این باره مطرح شود که دولت عامدانه نرخ ارز را بالا می‌برد تا کسری بودجه را جبران کند. این در حالی است که اگر تصمیمات و سیاست‌ های دولت و بانک مرکزی شفاف باشد و توضیحات لازم و جامع را ارائه دهد، چنین شبهاتی مطرح نخواهد شد.

باید‌ توجه داشت یکی از مهم‌ترین وظیفه‌ های بانک مرکزی در دنیا حفظ ارزش پول است و برخی کشورها که مثل چین ارزش پول خود را به نفع اقتصاد ملی و افزایش صادرات پایین می‌ آورند در شرایطی این کار را می‌ کنند که سه هزار میلیارد دلار در خزانه خود ذخیره داشته باشند و این اقدام برای شرایط اقتصاد ما مناسب نیست و به دلیل متلاطم بودن اقتصاد ما، از بین رفتن ارزش پول ملی بحران ایجاد می‌ کند.

در این مسیر اصلی‌ ترین چالش پیش روی دولت دوازدهم در بخش مدیریت بازار ارز در دراز‌مدت، تک‌نرخی کردن ارز با بهره‌گیری از سیاست‌ های متنوع اقتصادی نظیر پیمان‌ های دو‌جانبه بین جمهوری اسلامی ایران با کشورهای مختلف برای تبادل ارزی و انجام معاملات و مراودات اقتصادی با پول محلی، همچنین مدیریت ورود ارز به بازار و نحوه اختصاص منابع ارزی به بخش‌ های مختلف است. 

حال این سوال مهم پیش می‌ آید که دلایل نوسان نرخ ارز در هفته اخیر چیست؟ این در حالی است که موضوع انتظارات به‌ عنوان مهم‌ ترین دلیل افزایش نرخ ارز به شمار می‌ رود و برخی تحلیل‌ ها نیز پایین نگه‌داشتن مصنوعی نرخ ارز توسط دولت‌ را دلیل این امر می‌ دانند که سرکوب قیمت‌ ها باعث فاصله گرفتن نرخ واقعی و اسمی ارز می شود و این می‌ تواند دلیلی باشد که اکنون ارز به دنبال نرخ واقعی خود است.

عده‌ ای نیز این نوسانات را خواست دولت می‌ دانند که برای افزایش صادرات و کاهش واردات اعمال می‌ شود. این در حالی است که در تحلیل عوامل اثرگذار در رشد نرخ ارز نباید تنها به بخشی از عوامل توجه کرد. چرا که عوامل متعددی در آن دخیل است و در برهه اخیر عوامل غیر اقتصادی نقش پر رنگ‌ تری پیدا کرده است.