اصطلاح تک نرخی شدن ارز بیشتر در اقتصادی رقابتی که بخش خصوصی نقش تعیین کننده ای در آن داشته باشد کاربرد دارد. در کشوری مانند ایران که دولت هم مهمترین عرضه کننده و هم اصلی ترین تقاضاکننده ارز می باشد تک نرخی شدن ارز دور از ذهن به نظر می رسد.
بورس24 : بحث تک نرخی شدن ارز مهمترین وعده ای بود که ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی در 4 ساله گذشته همواره بر آن تاکید کرده است. وعده ای که در این سال ها عملی نشده و به ماه های آتی موکول شده است.
با وجود اینکه به نظر می رسد شاید این بار بانک مرکزی جدی تر از همیشه در راستای نیل به این هدف گام برمی دارد اما موانع و مشکلاتی در این راه وجود دارد که عملیاتی شدن آن را در هاله ای از ابهام فرو برده است.
تک نرخی شدن اصطلاح نادرستی است
دکتر محمد قلی یوسفی استاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با خبرنگار بورس24 درباره ارز تک نرخی ابراز داشت: اصطلاح تک نرخی شدن ارز بیشتر در اقتصادی رقابتی که بخش خصوصی نقش تعیین کننده ای در آن داشته باشد کاربرد دارد. در کشوری مانند ایران که دولت هم مهمترین عرضه کننده و هم اصلی ترین تقاضاکننده ارز می باشد تک نرخی شدن ارز دور از ذهن به نظر می رسد.
وی تاکید کرد: در کشور ما زمانی که دولت در شرایطی قرار گیرد که توازن روند قیمت ها برهم بخورد دولت وادار می شود که فشار بر روی ارز را کاهش داده تا به نوعی تعادل را در بازار برقرار نموده تا از راه افزایش قیمت ارز به اهدافی که از مهم ترین آن ها می توان به جبران کسری بودجه اشاره کرد، دست یابد.
او در ادامه تصریح کرد: تجربه نشان داده در کشور ما اعتقاد به اینکه با گران کردن نرخ ارز و برابر کردن نرخ رسمی با نرخ بازار آزاد قیمت ارز تک نرخی خواهد شد باور اشتباهی است. در ایران هر چند وقت یکبار تغییراتی در بازار ارز صورت می گیرد که نام آن را تک نرخی شدن می گذارند که در واقع صحیح نیست. زیرا این بازار است که باید قیمت ها را متعادل کند.
این استاد دانشگاه با مروری بر گذشته اذعان داشت: در کشورهای نفت خیز مانند ایران همواره تفاوت هایی بر روی نرخ ارز در بازارها وجود داشته اما هیچ گاه مطالعاتی جدی در این زمینه صورت نگرفته تا علت این تفاوت ریشه یابی شود. باید بررسی کرد و به این پاسخ رسید که چرا دلاری که زمانی در ایران با قیمت 7 تومان معامله می شد در حال حاضر به قیمت حدود 3800 تومان رسیده است. این افزایش قیمت چه تاثیراتی بر اقتصاد ایران داشته و تبعات آن برای کشور چه بوده است؟ متاسفانه با توجه به اینکه در هیچ زمانی تحقیقاتی جدی درباره این پرسش ها و یافتن علل آن ها صورت نگرفته مسیولان مجبور می شوند هر چند وقت یکبار نسبت به افزایش قیمت ها اقدام کنند.
وی در پایان تاکید کرد: در اقتصادی مانند ایران که تقاضا و عرضه بازار ارز هر دو در دست دولت است تک نرخی شدن ارز اصطلاحی نادرست است زیرا تا زمانی که دولت و بخش خصوصی با یکدیگر در رقابت هستند این رقابت ادامه پیدا خواهد کرد و تک نرخی شدن میسر نخواهد بود.
اثرپذیری شرکت های بورسی از تک نرخی شدن ارز
به رغم اینکه کارشناسان اقتصاد و بازار بر این باورند که تک نرخی شدن ارز در ایران کار دشواری است اما اگر فرض کنیم که این امر محقق شود چه مزایایی برای اقتصاد خواهد داشت؟
دکتر محرم رزمجویی معاون اقتصادی هلدینگ معدنی امید در پاسخ به این پرسش به خبرنگار بورس24 اعلام کرد: مهمترین مزیتی که تک نرخی شدن ارز به همراه خواهد داشت جلوگیری از یکسری رانت هایی است که به ناحق به برخی از صنایع، گروه ها و افراد داده می شود.
او در برابر این پرسش که تاثیر تک نرخی شدن ارز بر شرکت های بورسی چیست ابراز داشت: شفافیت در اقتصاد، حذف رانت و حذف فساد اصلی ترین تاثیرات مثبتی هستند که تک نرخی شدن ارز به همراه خواهد داشت که هر یک از آن ها دارای جزییات زیادی است که می توان در مورد آن ها صحبت کرد. اما به طور مشخص در مورد شرکت های بورسی تاثیرات گوناگونی دارد. به طور کلی می توان شرکتهای بورسی را از نظر تاثیرات نرخ ارز به سه گروه تقسیم بندی کرد. دسته اول شرکت هایی هستند که از گذشته تا کنون مواد اولیه مورد نیاز خود را بر اساس نرخ ارز مبادله ای دریافت می کنند و محصولات آن ها نیز بر اساس نرخ مبادله ای فروخته می شود. این گروه از شرکت ها از تک نرخی شدن ارز تاثیرات محسوسی نمی گیرند و برای تحلیل آن ها باید سایر مولفه ها را بررسی کرد.
وی ادامه داد: دسته دوم شرکت هایی هستند که هم مواد اولیه و هم محصولات آن ها بر اساس نرخ ارز آزاد محاسبه می شود که این گروه نیز پس از تک نرخی شدن ارز تغییرات چندانی را نخواهند داشت. برای بررسی این شرکت ها نیز لازم است سایر عوامل در نظر گرفته شود.
رزمجویی با اشاره به شرکت هایی که از تک نرخی شدن ارز تاثیر منفی می پذیرند اظعان داشت: اما گروه سوم که مواد اولیه مورد نیاز خود را بر اساس نرخ ارز مبادله ای تامین می کنند و در مقابل تولیداتشان را بر اساس نرخ آزاد ارز در بورس کالا به فروش می رسانند از تک نرخی شدن نرخ ارز متضرر خواهند شد. البته برای تحلیل این شرکت ها باید سایر عوامل را نیز در نظر گرفت.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.