وام مسکن یکم نیاز به ضامن ندارد

صندوق پس انداز مسکن یکم که در خرداد ماه ۹۴ با حضور وزرای راه و شهرسازی وامور اقتصادی و دارایی و رئیس کل بانک مرکزی افتتاح شده، در طول دو سال گذشته تنها ۸ هزار فقره تسهیلات در سراسر کشور اعطا کرده است؛ کارنامه ای که سبب شده برخی کارشناسان آن را ضعف عملکرد بانک مسکن در جذب منابع مردمی و پرداخت تسهیلات از سوی بانک مسکن و همچنین شکست سنگین طرح وزیر راه و شهرسازی مبنی بر خانه دار شدن با رژیم پس انداز و تسهیلات با یکدیگر به صورت تلفیقی ذکر کنند. بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند اگر سازوکار «پس انداز + وام» بانک مسکن در خانه دار شدن بسیاری از خانوارهای دهه های شصت و هفتاد مؤثر بود، به دلیل پایین بودن نرخ تورم و همچنین بالا بودن قدرت خرید خانوارها در آن دوران بود؛ اما اجرای این طرح در دوره اخیر که قیمت مسکن دارای حباب قیمتی و بالاتر از نرخ واقعی است و نرخ تورم نیز مانع از به صرفه بودن پس انداز کردن پول می شود، کاری اشتباه است؛ به خصوص که نظام بانکی کشور با چالشی به نام رقابت مؤسسات مجاز و غیر مجاز پولی و اعتباری بر سر اعطای سود بیشتر به سپرده ها مواجه است و همین مساله سبب می شود تا سایر بازارها از جمله بازار مسکن فاقد سود بوده و با رکود همراه باشند. از طرف دیگر مبلغ مورد نظر بانک مسکن برای پس انداز در مدت زمان یک ساله و رسیدن به امتیاز مکفی برای مشمول شدن دریافت تسهیلات ، به قدری بالاست که بسیاری از خانوارهای متقاضی دریافت وام مسکن یکم-به خصوص در تهران که باید ۴۰ میلیون تومان به مدت یک سال در بانک پس انداز کنند- می بایست از پس اندازی که برای پول ودیعه مسکن و اجاره خانه کنار گذاشته اند، به این منظور اختصاص بدهند که این مانع بزرگ امکان افزایش پس انداز را از آنها اخذ می کند. همچنین از دیگر موانعی که بر سر راه متقاضیان و مشمولان دریافت تسهیلات مسکن یکم وجود دارد، اصرار شعب بانک مسکن بر دریافت ضمانت و نامه کسر از حقوق است؛ کاری که غیر قانونی است و بر اساس گفته های مسئولان ، صرفا به رهن بانک رفتن واحد مسکونی خریداری شده، کفایت می کند؛ با این حال بسیاری از رؤسای شعب این بانک همچنان از متقاضیان، ضامن کارمند رسمی دولتی همراه با گواهی کسر از حقوق درخواست می کنند که کالا غیر قانونی بوده و تخلف محسوب می شود که متقاضیان دریافت تسهیلات می توانند این تخلف رؤسای شعب را به ستاد مرکزی این بانک گزارش کنند تا با آن برخورد شود. مردم پول هایشان را از صندوق مسکن یکم خارج می کنند در همین ارتباط محمدحسن مرادی در پاسخ به پرسشی در خصوص اینکه آیا بانک مسکن شکست طرح صندوق پس انداز مسکن یکم در پرداخت تسهیلات خرید یا ساخت مسکن را می پذیرد یا خیر؟ به مهر اظهار کرد: شکست در این طرح را نباید بر اساس تعداد تسهیلات پرداختی قضاوت کرد بلکه باید بر اساس میزان استقبال مردم از آن در افتتاح حساب و سپرده گذاری سنجید. مدیر طرح و برنامه بانک مسکن ادامه داد: در حال حاضر از نظر تعداد حساب های افتتاح شده، از مدل ترسیمی بانک جلوتر هستیم، به صورتی که پیش بینی ما بعد از گذشت دو سال، افتتاح ۱۲۰ هزار فقره حساب پس انداز مسکن یکم بود؛ اما در حال حاضر ۱۳۵ هزار حساب افتتاح شده است. وی خاطرنشان کرد: اما اینکه چرا تعداد تسهیلات پرداختی کم است، به این دلیل بود که تعداد زیادی از افتتاح کنندگان حساب مسکن یکم امتیازشان از اعداد و ارقام محاسباتی بانک مسکن کمتر بوده و تا رسیدن به امتیاز مورد نظر بانک، فاصله زمانی و کارکردی زیادی دارند. مرادی همچنین یکی دیگر از مشکلات بانک مسکن در تأمین تسهیلات مسکن یکم را شرایط کلی اقتصادی کشور برشمرد و گفت: شرایط اقتصادی کشور و بازار مسکن به گونه ای است که بسیاری از افتتاح کنندگان حساب در صندوق مسکن یکم، با این پیشینه ذهنی که قیمت مسکن باز هم کاهش می یابد و اگر فرضا امروز خانه بخرند، با توجه به کاهش قیمت آن در آینده، احتمال متضرر شدنشان وجود دارد؛ به همین دلیل تعداد زیادی از دارندگان حساب مسکن یکم بعد از مدتی پول خود را از حساب خارج کرده و در حساب های سپرده یک ساله بانک ها یا مؤسسات اعتباری که سود بالایی به سپرده ها می دهند، اندوخته می کنند. به گفته این مقام مسئول در بانک مسکن، بسیاری از مردم فکر می کنند سودی که از حساب سپرده بانکی دریافت می کنند، از محل افزایش قیمت مسکن خریداری شده، بیشتر خواهد بود. به همین دلیل تا به حال ۳۴ هزار نفر از دارندگان حساب پس انداز مسکن یکم امتیازشان به اندازه ای بود که می توانستند وام بگیرند، اما فقط ۸ هزار نفر از آنها تسهیلات را دریافت کردند. وی ادامه داد: البته امسال به دلیل طولانی تر شدن تعطیلات سال نو که عملا تا روزهای پایانی فروردین ماه به طول انجامید و همچنین توقف بخشی از فعالیت بازارهای مختلف (بازار پول، سرمایه، مسکن، ارز، فلزات گران بها و ...) به دلیل تقارن با ایام انتخابات ریاست جمهوری، بازار مسکن بسیار دیرهنگام توانست رونق خود را بازیابد. این در حالی است که در سال های گذشته معمولا دو فصل ابتدایی سال فصول گرمی بازار مسکن بود. مرادی درباره طولانی بودن روند دریافت تسهیلات از زمان تشکیل پرونده که تا یک ماه به طول می انجامد، تصریح کرد: اقدامات و استعلاماتی که بانک انجام می دهد کمتر از ۱۰ روز طول می کشد؛ آنچه سبب می شود تا روند اعطای تسهیلات زمان بر شود، اقدامات مربوط به شهرداری، دارایی، سازمان ثبت اسناد و دفتر اسناد رسمی است. وی در خصوص شکایت برخی متقاضیان دریافت این تسهیلات از رؤسای شعب که خواهان حضور ضامن کارمند رسمی همراه با گواهی کسر اقساط از حقوق برای ضمانت وام در شعبه هستند، تأکید کرد: از نظر بانک مسکن تسهیلات صندوق یکم هیچ گونه ضمانتی نمی خواهد و همین که ملک یا واحد مسکونی در رهن بانک قرار می گیرد، کفایت می کند. چنین درخواستی از سوی شعب بانک مسکن، تخلف است. ما بارها این موضوع را به شعب اعلام کرده ایم که تسهیلات صندوق یکم نیازی به معرفی ضامن ندارد. مرادی گفت: تنها مدرکی که وام گیرنده باید به شعب ارائه بدهد ـ غیر از مدارک شناسایی و مؤید هویت متقاضی ـ مدرکی است که نشان دهد وام گیرنده می تواند از عهده پرداخت تسهیلات بربیاید؛ مدارکی مثل فیش حقوقی یا داشتن حساب سپرده بانکی با سود هم ردیف اقساط و مانند آن. این مقام مسئول بانک مسکن اعلام کرد: متقاضیانی که با مانع ضامن کارمند رسمی از سوی شعب بانک مسکن روبه رو شده اند، به ستاد مرکزی بانک مسکن گزارش دهند تا با متخلفان برخورد شود.