بورس و تروریسم!

*عصر ایران-علیرضا باغانی: حوادث تروریستی روز چهارشنبه بهانه خوبی بود برای ریزش بازار سهام و در حالی که بازارهای ارز ، طلا و سکه واکنش قابل اعتنایی به این رخداد نداشتند شاخص بورس تهران که همیشه مورد حمایت اداره کنندگان بازار سهام قرار می گیرد نتوانست در برابر فشار فروش سهام تاب بیاورد و با 535 واحد افت کانال 80 هزار واحدی را از دست داد.

اما بررسی ها نشان می دهد طی سال ها و دهه های اخیر ایران و شخصیت های ایرانی به دفعات مورد حمله های تروریستی قرار گرفته که در هر یک از آن ها بورس رفتاری خونسردانه تر از رفتار چهارشنبه از خود نشان داده است،یعنی حادثه تروریستی چهارشنبه تنها بهانه ای بود برای ریزش بازار سهام و بورس از هفته ها پیش سیر نزولی خود را در پیش گرفته بود.

واکنش بورس تهران به ترورهای دو دهه اخیر

در فروردین سال ۷۸ که سپهبد صیاد شیرازی درب منزلش مورد حمله تروریستی قرار گرفت، بازار بورس با رفتاری منطقی روبرو شد و حتی شاخص کل فارغ از اتفاقات با روند صعودی مواجه شد. در دوره ای ۲ ساله دانشمندان و فعالان صنایع هسته ای مورد ترور قرار گرفتند که در دی ۸۸ و آذر ۸۹ بازار اگرچه در روزهای مخابره شدن خبر شهادت آن ها قرمز شد اما در هفنه های بعد روندی صعودی و شارپی را تجربه کرد.

در ترورهای سال ۹۰ حتی در روزهایی که خبر ترور به بازار مخابره می شد، بازار بورس ترجیح می داد بدون احساس ضعف و با تمام قدرت روند صعودی خود را ادامه دهد تا دشمنان ایران با خیال باطل اثر گذاری، متوهم نشوند!

اما تروریسم در بازارهای مالی جهان هم بی اثر نبوده است.بررسی های ما نشان می دهد حملات تروریستی در ماه های اخیر در برخی کشورهای اروپایی بر بازارهای مالی و بازار طلا تاثیر داشته البته این تاثیر محدود و زودگذر بوده است. سرمایه گذاران معمولا به اتفاقاتی که تاثیر پایدار ندارند واکنش بزرگ نشان نمی دهند و بر رویدادهایی تمرکز می کنند که برای مدتی طولانی تاثیر دارند. در این نوشتار به برخی از این حملات و تاثیری که بر رفتار سرمایه گذاران داشته اشاره می کنیم.

حمله تروریستی پل لندن (لاندن بریج)، دوم ژوئن برابر با 12 خرداد

در این حمله 7 نفر کشته و 58 نفر زخمی شدند. این حمله سبب شد قیمت طلا برای چند ساعت حدود 0.5 درصد معادل 7 دلار در هر اونس افزایش یابد. در بازارهای مالی، شاخص اف تی اس ایی 100 در بورس لندن هیچ تغییری نداشت. دیگر شاخص های مالی در بورس های بزرگ اروپایی نیز تغییری نداشتند. شاخص دلار در اثر این حمله ثابت ماند.

حمله تروریستی منچستر، 22 می برابر با اول خرداد

در این حمله تروریستی 22 نفر کشته و 59 نفر زخمی شدند. این حمله تغییری در قیمت طلا به وجود نیاورد. در بورس لندن، شاخص ها دچار نوسان شدند اما تغییرات معنادار و بزرگی مشاهده نشد. در دیگر بورس های بزرگ اروپایی نیز وضعیت به همین شکل بود. البته در روز حمله، شاخص دلار رشد کرد.

تیراندازی در پاریس، 20 آوریل برابر با 31 فروردین

در این حمله یک پلیس کشته شد. متعاقب حمله، قیمت طلا 0.5 درصد رشد کرد اما اندکی بعد کاهش یافت. شاخص مالی در بورس فرانسه 40 واحد کاهش یافت که این کاهش نیز زودگذر بود. شاخص دلار تغییری محسوسی نداشت و اندکی رشد کرد.

حمله تروریستی استکهلم، 7 آوریل برابر با 17 فروردین

در این حمله 4 نفر کشته و 15 نفر زخمی شدند. این حمله به افزایش 5 دلاری قیمت طلا منجر شد اما این افزایش پایدار نبود. شاخص های بورس در اروپا هم تغییر بزرگی نداشتند و شاخص دلار تغییری نداشت.

وقتی صندوق توسعه بازار نبود می زند!

بررسی اثرپذیری بازارهای مالی و سرمایه گذاری از رخدادهای تروریستی نشان می دهد که این بازارها مثل بورس تهران چندان این حوادث تروریستی را جدی نمی گیرند و عملا داعش نتوانسته در این کشور ها بیم و ترسی به وجود آورد.در ایران هم اعتقاد نگارنده این است که در این مقطع نرخ جذاب سود های سپرده و اوراق مشارکت و سایر اوراق مالی عملا بخش زیادی از سهامداران را از هفته های قبل برای کسب سود از بورس ناامید کرده است و رخداد چهارشنبه سبب شد تا این گروه به جای خروج تدریجی به طور هیجانی و ناگهانی تصمیم به فروش سهام بگیرند.

متاسفانه در این گونه موارد ضعف اداره کنندگان بازار سهام در کنترل هیجانات مثبت و منفی بازار بیش از شرایط عادی نمود پیدا می کند.از سال ها پیش در بورس ما صندوقی طراحی شده با عنوان صندوق توسعه بازار که در بازارهای منفی حمایت کننده بازار باشد و صف فروشی در بورس باقی نگذارد و ایضا در بازارهای مثبت با عرضه هایی در بورس تعادل را در بازار سهام برقرار کند.این صندوق که در حال حاضر توسط هیات مدیره ای متشکل از نهادهای مالی و تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار اداره می شود عملکرد در خور توجهی در بازار ندارد، حال آن که ارزش منابع این صندوق در بازار سهام به 1000 میلیارد تومان می رسد.به نظر می رسد صندوق توسعه بازار با اهداف اولیه خود فاصله گرفته و در زمانی که واقعا به وجود و ورود این نهاد در بازار سهام نیاز است اصلا خبری از آن نیست و اخیرا بیشتر دیدگاه انتفاعی در این مجموعه شکل گرفته است.

جدول زیر سقوط تدریجی ارزش معاملات به عنوان یک متغیر مهم و قابل اعتماد در بازار سهام را نشان می دهد:

*روزنامه نگار و تحلیل گر بورس