نرخ بهره بالا زمانی کاربرد اقتصادی دارد که کشور در شرایط تورمی باشد اما با توجه به اینکه ما در کشور رکود تورمی داریم بالا بودن نرخ بهره بانکها به ضرر وضعیت فعلی اقتصاد است.
با وجود اینکه بانک مرکزی سقف نرخ سود سپرده بانک ها را 15 درصد اعلام کرده اما بسیاری از بانک ها برای جذب منابع، سودهای بالاتری را به سپرده گذاران پرداخت می کنند.
دکتر احمد حاتمی یزد مدیر عامل اسبق بانک صادرات و کارشناس ارشد بانکداری در گفتگو با خبرنگار بورس24 با تشریح وضعیت کنونی صنعت بانکداری ابراز داشت: به رغم مصوبه ای که شورای پول و اعتبار به منظور نرخ سود سپرده بانکها با سقف 15 درصد اعلام کرد اما هیچ گاه بانکها از این قانون تبعیت نکردند و همواره سودهای بالاتری را به سپرده گذاران پرداخت کرده اند.
عدم توانایی بانک مرکزی در مسیر اعمال قانون
وی با اشاره به اقدامات ضعیف بانک مرکزی در این خصوص گفت: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قدرت اجرایی لازم برای تحت فشار قرار دادن بانکها جهت رعایت قوانین مصوب را ندارد. بانک مرکزی برای فعالیت های خود محدوده مشخصی دارد که در آن چهارچوب حرکت می کند. همانگونه که تا کنون نتوانسته از فعالیت موسسات جلوگیری نماید در راه کاهش سود سپرده های بانکی نیز موفق ظاهر نشده است.
او درباره علل موفق نبودن بانک مرکزی در مسیر کاهش سود سپرده های بانکی تصریح کرد: متاسفانه کشور ما دارای عناصر خودسری است که علاوه بر اینکه خود قانون را اجرا نمی کنند از اعمال قانون توسط مراجع نظارتی نیز جلوگیری به عمل می آورند. بانک مرکزی زمانی می تواند در جهت کاهش سود سپرده ها بر اساس قانون عمل کند که مجموعه نظام حکومتی اعم از قوه قضاییه و نیروی انتظامی از او حمایت کنند.
منافع و مضرات بالا بودن نرخ سود سپرده ها
این کارشناس ارشد صنعت بانکداری در برابر این پرسش که بالا بودن نرخ سود سپرده ها چه منافع و مضراتی دارد اینگونه پاسخ داد: بالا بودن سود سپرده ها هیچ منافعی ندارد اما با مضرات بسیاری همراه است. زیرا وقتی سود سپرده ها خیلی بالا باشد رغبت سرمایه گذار در حوزه های تولید و صنعت کاهش می یابد. در کشور ما اگر سرمایه گذاران قصد تولید یا سرمایه گذاری در سایر حوزه ها بجز بانکها را داشته باشند با دردسرهای بسیاری مواجه خواهند بود که از انگیزه آنها می کاهد.
وی با اشاره به اینکه نرخ بالای سود سپرده ها به عنوان ضدانگیزه عمل می کند افزود: سود بالای سپرده ها هیچ کمکی به اقتصاد کشور نمی کند. باعث رشد اقتصاد و اشتغالزایی نمی شود. بلکه در مقابل انگیزه کارآفرینها را نیز از بین می برد. زیرا کارآفرینی و تولید علاوه بر سرمایه نیازمند دانش فنی، مدیریت و زحمت های فراوانی است.
او ادامه داد: زمانی که یک کارآفرین قصد می کند سرمایه خود را با ریسک هایی که در این راه وجود دارد به خطر بیاندازد با مشکل بزرگی به نام سود بالای تسهیلات مواجه می شود. زیرا وقتی نرخ سود سپرده بالا باشد سود تسهیلات و وام ها نیز افزایش می یابد. در این شرایط سود وام هایی که بانکها از کارآفرین می گیرند به حدی بالاست که درآمد کار تولیدی مورد نظر را می بلعد و در نتیجه سودی برای ادامه فعالیت باقی نمی ماند. در این شرایط تولیدی ها ناچار به تعطیلی واحدها و اخراج نیروهای کاری هستند.
وی افزود:با توجه به این موانع قطعا بالا بودن نرخ سود سپرده انگیزه و رغبت کارآفرینان و واحدهای تولیدی را از بین می برد و آنها را ترغیب می کند تا سرمایه خود را به عنوان سپرده به بانکها بسپرند.
حاتمی یزد در ادامه تاکید کرد: با توجه به اینکه سپرده گذاری در بانکها نیاز به دانش، تخصص و یا هیچ الزام دیگری ندارد و شامل ریسک و مالیاتی هم نمی شود بنابراین کاری است که از هر فردی بر می آید.
رشد سود سپرده ها = افزایش سود تسهیلات
او با تاکید مجدد بر اینکه نرخ بالای سپرده ها رشد نرخ بهره را به همراه دارد گفت: نرخ بهره بالا زمانی کاربرد اقتصادی دارد که کشور در شرایط تورمی باشد اما با توجه به اینکه ما در کشور رکود تورمی داریم بالا بودن نرخ بهره بانکها به ضرر وضعیت فعلی اقتصاد است.
وی افزود: در گذشته به این دلیل از سود بانکها حمایت می شد که تورم در کشور وجود داشت اما حالا تورم کاهش یافته و ساختار ناسالم اقتصاد، کشور را به این وضعیت کشانده است.
رقابت نابخردانه بانکها برای جذب سپرده
این کارشناس ارشد بانکداری در مقابل این پرسش که چرا بانکها برای جذب سپرده با یکدیگر رقابت می کنند ابراز داشت: علت تمایل بانکها برای جذاب سپرده بیشتر این است که بانکها درطی این سالها مطالبات معوقی را در صورتهای مالی خود دارند که عملا از جریان فعالیت اقتصادی خارج شده است. وام هایی که پرداخت شده و حالا به صورت مطالبات مشکوک الوصول و منابع راکد در آمده و بدین ترتیب این بخش از منابع بانکها قفل شده است. بانکها برای ادامه فعالیت و حیات خود به جذب منابع مالی جدید اقدام می کنند زیرا قدرت لازم و کافی را برای دریافت مطالبات معوقشان ندارند. همین امر موجب شده تا وارد رقابت نابخردانه ای شوند.
وی درباره راهکارهای لازم برای خروج بانکها از شرایط فعلی می گوید: مهمترین شرط لازم برای خروج بانکها از وضعیت کنونی اصلاح ساختار بانکی است که از سه راه اصلی انجام می شود. نخست سرمایه بانکها افزایش یابد. دوم مطالبات معوق بانکها با کمک قوه قضاییه تعیین تکلیف گردد. و سوم اینکه سیستم حسابداری و مدیریت بانکی متناسب با استانداردهای بین المللی اعمال شود.
او در پایان تاکید کرد: اگر مجلس زودتر قوانین لازم را برای خروج بانکها از وضعیت فعلی تصویب نماید بانک مرکزی خواهد توانست اقدامات لازم را انجام دهد. اصلاح بانکها می بایست هم از نظر ترازنامه و هم از لحاظ مدیریتی اعمال شود.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.