سال ۹۵ در حالی تمام شد که قیمت نفت خام حدود ۱۰ دلار بیشتر از زمان مشابه سال قبل بود و صادرات نفت خام کشور نیز تقریباً دو برابر سال گذشته. نگرانی هایی وجود دارد که سیاست های دولت جدید آمریکا برخی دستاوردهای جهانی نفت را دستخوش تغییرات کرده و تجارت جهانی نفت را با بحران مواجه کند...
بورس24 : سال ۹۵ در حالی تمام شد که قیمت نفت خام حدود ۱۰ دلار بیشتر از زمان مشابه سال قبل بود و صادرات نفت خام کشور نیز تقریباً دو برابر سال گذشته.
مفهوم آن بهبود وضع درآمدهای نفتی کشور است که نتیجه برجام و توافق اوپک و غیر اوپک برسر کاهش عرضه نفت خام به بازار به شمار می رود.
برجام به ایران توان افزایش تولید و صادرات نفت خام و قدرت چانه زنی در مجامع انرژی را داد و هم صدایی اعضای کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک)و 11 کشور تولید کننده غیر عضو برای کاهش عرضه نفت خام حدود روزانه یک میلیون و 800 هزار بشکه نیز قیمت نفت خام را افزایش داد.
این توافق برای نیمه اول سال 2017 شکل گرفت. ابتدا شرایط بهتر نیز بود، به طوری که در ماه ژانویه قیمت نفت خام حدود 58 دلار برای هر بشکه بود اما اکنون به کانال 51دلار رسیده است.
علت آن هم افزایش بی سابقه حجم ذخایر نفت خام آمریکا است که تردیدهایی را در مورد میزان تأثیرگذاری توافق کاهش تولید بر مهار مازاد عرضه در بازار ایجاد کرده است، این رقم پایین ترین قیمت نفت خام از زمان انعقاد توافق کاهش تولید به شمار می رود.
هدف کشورهای تولیدکننده نفت خام که در توافق کاهش تولید شرکت کرده بودند از این توافق کاهش مازاد عرضه نفت خام در بازار و رساندن میزان ذخایر نفتی به سطحی عادی بود. اکنون این تفکر ایجاد شده که آیا با وجود شرایط فعلی تمدید توافق اوپک و غیر اوپک لزومی دارد؟
در این باره آژانس بین المللی انرژی اعلام می کند که در صورت پایبندی اعضای اوپک به توافق کاهش تولید نفت، بازار نفت در نیمه نخست سال جاری میلادی دچار کمبود عرضه خواهد شد.
این آژانس در گزارش ماهانه خود اعلام کرد با وجود افزایش سطح ذخیره سازی نفت جهان در ماه ژانویه امسال، اگر اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به توافق خود برای کاهش تولید نفت پایبند باشند، تقاضای نفت در نیمه نخست امسال از عرضه آن فراتر خواهد رفت.
سطح ذخیره سازی نفت در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی (او یی سی دی) در ماه ژانویه به سه میلیارد و ٣٠ میلیون بشکه رسید که ٣٠٠ میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج سال اخیر بوده است.
به گفته این نهاد میزان پایبندی اعضای اوپک به توافق کاهش تولید نفت، در ماه فوریه ٩١ درصد بوده است و اگر اعضای این سازمان تا ماه ژوئن امسال عرضه خود را محدود نگه دارند، حتی بازار نفت با کمبود عرضه روزانه ٥٠٠هزار بشکه نفت رو به رو خواهد شد.
آمارها حاکی از آن است که با وجود افزایش ١٨٠ هزار بشکه ای تولید روزانه عربستان در ماه فوریه نسبت به ماه پیش از آن و رسیدن این رقم به ٩میلیون و ٩٨٠ هزار بشکه در روز، بازهم به گفته آژانس بین المللی انرژی این کشور همچنان کمتر از سهمیه تعیین شده در توافق اوپک تولید می کند.
از سوی دیگر مؤسسه گلدمن ساکس در گزارشی اعلام کرد که در سال ۲۰۱۷ نفت برنت به روند افزایش قیمت خود ادامه خواهد داد. اما تمدید مجدد توافق کاهش تولید به نفع اوپک نیست، زیرا هدف این سازمان رساندن میزان ذخایر نفتی به سطحی عادی بوده نه تقویت قیمت ها.
بررسی ها نشان می دهد که بازار نیازی به تمدید توافق اوپک و غیر اوپک برای کاهش تولید نفت ندارد اما این موضوع را با یک کارشناس ایرانی در حد وسیع تر دنبال کردیم.
مهدی عسلی کارشناس اقتصاد انرژی و مدیر کل سابق امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت نگاهی به روند تجارت جهانی نفت خام انداخت که خواندن آن خالی از لطف نیست.
این کارشناس اقتصاد انرژی با اشاره به وضع کنونی بازار جهانی نفت خام عنوان کرد: «هنوز نمی توان برای پایبندی شرکت کنندگان در این توافق و تأثیر عملکرد آنها بر کاهش میزان ذخایر نفتی به سطحی عادی اظهار نظر دقیقی کرد. اما می توان عنوان کرد که در این راه همواره تهدیدهایی وجود دارد.»
تداوم کاهش قیمت های نفت در سه سال گذشته، با وجود رشد آهسته اقتصاد جهانی، تقاضای نفت سیر صعودی داشته است. بر اساس آخرین گزارش آژانس بین المللی انرژی (IEA)، تقاضای جهانی نفت در سه سال گذشته 2.88 میلیون بشکه افزایش داشته و از 94.07 میلیون بشکه در روز در فصل آخر سال 2014 به 96.95 میلیون بشکه در روز در فصل چهارم سال 2016 رسیده است که 3.1 درصد افزایش را نشان می دهد.
حال اگر اوپک تولید نفت خود را بر اساس توافق انجام شده کاهش دهد، همچنان میزان تولید نفت اعضای این سازمان از میزان تقاضای جهانی بیشتر خواهد بود. عسلی در این باره اظهار کرد: با در نظر گرفتن شرایط فعلی، توافق اوپک عاقلانه بوده است.
پیش بینی ها (MEES, 2017) نشان می دهد که در صورت اجرای توافق های اوپک تا ماه ژوئن 2017 میلادی و تداوم محدودیت تولید کشورهای تولید کننده نفت، قیمت نفت رو به افزایش گذاشته و درآمد اوپک در سال جاری، 25 درصد افزایش یابد.
با این حال نباید فراموش کرد که تلاش کشورهای اوپک برای افزایش قیمت های نفت ممکن است در میان مدت بی ثمر باشد، زیرا افزایش قیمت های نفت، سرمایه گذاران را تشویق به تولید نفت شیل در آمریکا نموده و با افزایش تولید نفت امریکا، بازار نفت مجدداً با مازاد بیشتر نفت مواجه شده و موجب کاهش قیمت های نفت گردد.
در این صورت هم سهم اوپک کاهش یافته و هم با کاهش سطح قیمت های نفت، ممکن است درآمد اوپک نیز کاهش یابد. در ماه های گذشته، نفت امریکا در حدود قیمتی بین 50 دلار تا 55 دلار در هر بشکه به فروش رسیده است.
از طرفی حجم تولید نفت متعارف و همچنین شیل امریکا و ذخایر نفتی این کشور نیز افزایش داشته است.» اما علاوه بر عکس العمل غیر قابل پیش بینی تولید‌کنندگان نفت غیر متعارف به ثبات قیمت های نفت در حدود50 تا 55 دلار برای هر بشکه موارد دیگری نیز وجود دارند که نگرانی هایی را برای ثبات و توسعه تجارت جهانی نفت ایجاد کرده اند. به گفته عسلی یکی از این موارد سیاست های دولت جدید آمریکا است.
این کارشناس اقتصاد انرژی گفت: «با آزادسازی صادرات نفت در سال 2015 از آمریکا امید برای یک پارچگی بیشتر بازار نفت حول قیمت های واحد بین المللی نفت تقویت شد اما این نگرانی وجود دارد که سیاست های دولت جدید آمریکا این دستاوردها را از بین برده و تجارت جهانی نفت را با بحران مواجه کند.
هر چند در حال حاضر با قطعیت نمی توان گفت اما اصلاحات نظام مالیاتی وعده داده شده توسط دولت جدید به احتمال قوی به اعمال تعرفه هایی برای واردات نفت و فرآورده های نفتی به آمریکا مخصوصاً بر صادرات کشورهای اوپک اشاره دارد.
هر گاه این اقدامات آمریکا از سوی کشوهای صادرکننده مقابله به مثل شود، طبعاً تجارت آزاد نفت خام و فرآورده ها، مختل شده تعیین قیمت های جهانی نفت با دشواری هایی رو به رو خواهد شد.»
موضوع دیگری که آینده تجارت جهانی نفت را تا حدودی تیره می کند افزایش تنش‌های قدرت های بزرگ، در جنوب شرقی آسیا و دریای جنوبی چین است.
عسلی در این زمینه اظهار کرد: این خطرات بالقوه برای تجارت دریایی نفت و گاز در بزرگترین منطقه تجاری و اقتصادی جهان از یک سو و وضع تعرفه ها و مقررات برای تجارت انرژی با بزرگترین بازار نفت و گاز جهان (آمریکا) از سوی دیگر می تواند آینده تجارت جهانی نفت و گاز را با مخاطرات (ریسک های) غیر قابل پیش بینی مواجه کرده قیمت های جهانی این حامل های مهم انرژی را با نوسان زیادی همراه سازد.
عسلی ادامه داد: این وضعیت برای کشوری مانند ایران که یکی از بزرگترین منابع نفت و گاز دنیا را داشته و در صدد توسعه تولید و تجارت بین‌المللی خود از این منابع است محل تأمل جدی است و شایسته است توسط مراکز و مسئولان ذیربط مورد توجه و مطالعه کارشناسانه قرار گیرد.
وی افزود: این چشم انداز در عین حال اهمیت توسعه صنایع پایین دستی نفت و گاز در کشور و کاهش اتکا به صادرات نفت خام و گاز طبیعی در آینده را خاطرنشان می کند.»
منبع: نفت ما
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.