نوسانات بورس تحت تأثیر چه عواملی است؟

هر چند رشد قیمت نفت، کومودیتی ها و نرخ ارز، فضا را برای تحرک بازار سرمایه کشور مهیا کرده، اما هنوز بازار با ابهاماتی روبرو بوده و نشانی از رونق پایدار نیست. کماکان فضای انتظار و رکود در بازار سهام موج می زند و حجم و ارزش معاملات نیز چنگی به دل نمی زند؛ موردی که سال گذشته و قبل از توافق هسته ای شاهد آن بودیم. با توجه به این که اجرای تحریم های تمدید شده علیه ایران متوقف شده و هیجانات سیاسی ناشی از عکس العمل ایران در قبال این موضوع نیز تقریباً خاتمه یافته، اما همچنان نگاه ها به مواضع رئیس جمهور آینده آمریکا می باشد.

مهران مسائلی مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری سامان سهام و مدیر سرمایه گذاری شرکت سامان گستر اصفهان در گفتگو با بورس24 وضعیت بازار سرمایه را چنین تشریح نمود: بازار سرمایه ایران از اوایل سال 95، نوسانات بسیاری را پشت سر گذاشت؛ به گونه ای که در مرحله نخست شاخص 81 هزار واحدی ابتدای فصل بهار، در انتهای فصل به 73 هزار واحد ریزش کرد. همزمان با شروع فصل پاییز، بازار سرمایه رشد دوباره ای در پیش گرفت و با ورود به کانال 80 هزار واحد، زیان نیمه نخست تالار شیشه ای را به حداقل رساند. این نوسانات در حالی ادامه دارد که بر اساس برآوردهای انجام شده، بازار سرمایه در نیمه دوم سال، عدم بازدهی در نیمه اول را جبران و بازدهی مطلوبی در انتهای سال به ارمغان خواهد آورد.

این کارشناس افزود: بررسی نوسانات اخیر بورس نشان می دهد، رشد ارزش دلار به همراه رشد قیمت برخی کالاها در بازارهای جهانی از جمله روی، شکر، سنگ آهن، و ذغال سنگ از جمله عواملی بود که تا حدودی به رشد بازار سرمایه کمک نمود. با این وجود، در حال حاضر نوسانات بازار تحت تاثیر عواملی است که مهمترین آنها به شرح ذیل می باشد.
1- بخشی از افت و خیز اخیر شاخص کل بورس تهران از فضای هیجانی انتخابات آمریکا و اخبار سیاسی و اقتصادی موثر بر فضای داخلی کشور حادث می‌گردد. باید گفت بورس ایران، یک بازار کالا محور است. بنابراین، هر گونه تغییر در قیمت کالاها در بازارهای جهانی، به سرعت به بورس تهران منتقل می گردد. این در حالی است که سیاست های دولت آمریکا تاثیر مستقیم بر نرخ برابری دلار بر سایر ارزهای بین المللی خواهد داشت و تغییر برابری ارزهای بین المللی نیز بازار کالا را متاثر خواهد کرد.
2- دومین عامل موثر بر نوسانات بازار، کمبود نقدینگی است که موجب فشار عرضه می شود. بازار سرمایه در ماه های اخیر، بازاری کم رمق و کم حجم بوده و در چنین شرایطی، با اندکی رشد، جذابیت فروش سهم برای شرکت هایی که با کمبود منابع مواجه اند و نیازمند تامین مالی هستند، افزایش می یابد.
3- قیمت نفت نیز چالش مهمی برای بازار سرمایه محسوب می گردد.
گمانه زنی ها به نحوی است که بسیاری از کارشناسان با بیان اینکه بخش های مختلف اقتصادی با عدم شفافیت مواجه اند، پیش بینی روند بورس در ماه های آینده را دشوار می دانند. کنترل نرخ ارز، برخی موانع دستیابی کامل به گشایش های انتظاری پسابرجام، کند شدن روند کاهشی نرخ بهره و عدم تداوم رشد پر شتاب قیمت ها در بازارهای جهانی از جمله مواردی است که نگاه کارشناسان به آینده بورس را در سال جاری دچار تغییر کرده است. در این میان گزارشات عملکرد میان دوره در کنار پیش بینی سودآوری شرکت ها برای سال آینده، بر روند بازار سهام اثرگذار خواهد بود. 

وی راهکارها و محرک های لازم برای تداوم رشد و رونق بورس در نیمه دوم سال 95 را چنین عنوان کرد: 
1- تامین نقدینگی بنگاه های تولیدی: جذب نقدینگی، بنگاه ها را فعال تر خواهد کرد.
2- جذب سرمایه های سرگردان: با این اتفاق، ضمن جلوگیری از رقابت بانک ها برای جذب سپرده و همچنین رقابت اوراق با درآمد ثابت برای جذب نقدینگی، بورس دچار رونق بیشتری خواهد شد.  3- تسریع در جذب سرمایه گذاری خارجی: برای دستیابی به این امر بایستی شرایط جذب سرمایه گذاری خارجی را با اصلاح قوانین بانکی و پولی و اصلاح قوانین بازار سرمایه تسهیل و تسریع نمود.
4- محوریت بازار سرمایه در تدوین و تصویب بودجه: بازار سرمایه باید محور تصویب قوانین بودجه سالانه و تامین مالی در برنامه های اقتصادی کشور باشد.
5- تثبیت نرخ ارز و تک نرخی شدن آن: این موضوع در صورت تحقق، منجر به شفافیت بیشتر بودجه شرکت ها شده و تاثیر مهمی در اقتصاد و بازار سرمایه خواهد داشت.
6- قیمت مواد خام در بازارهای جهانی: قیمت جهانی کومودیتی ها در سطحی است که امکان تعدیل مثبت سود شرکت های فعال در صنایع سرب و روی، سنگ آهنی و ... را فراهم کرده است.
7- رونق اقتصادی کشور: رونق اقتصادی موجب بهبود وضعیت عمومی شرکت هایی می گردد که عمده درآمدشان از مشتریان داخلی است. در نهایت شرکت ها با رشد سوداوری و رشد قیمت سهم همراه خواهند شد.
8- کاهش تنش ها در منطقه: به نظر می‌رسد تنش های منطقه ای رو به کاهش است. در صورت وجود برنامه مدون از سوی مراجع سیاست گذار، بازارهای همسایه می‌تواند برای محصولات سیمانی، دارویی، غذایی و... کشورمان فرصت مناسبی ایجاد نماید.
9- نزدیکی به زمان انتخابات ریاست جمهوری: برداشت عمومی بازار بر این محور است که در زمان انتخابات مهم نظیر ریاست جمهوری، بازار سهام دچار رونق خواهد شد. در مجموع به نظر می رسد در ماه های پایانی سال تحت تاثیر این تصور عمومی، بازار رنگ رونق را به خود خواهد دید.

در خاتمه، مسائلی اظهار داشت: با توجه به این که برخی از مشکلات بازار در نیمه اول سال رو به کاهش و اصلاح است، با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، این امیدواری وجود دارد که بورس تهران در ماه های پایانی سال روند رو به رشدی داشته باشد. به نظر می‌رسد شرکت هایی که امکان تغییر تکنولوژی و استفاده از افزایش نرخ ارز را دارند، می‌توانند امید به افزایش سودآوری داشته باشند. همچنین تحولات بنیادی در سودآوری، ابتدا در شرکت های کوچک و بعد در شرکت های بزرگ خود را نشان می دهد. آن چه می تواند پیش بینی ها را تحت تاثیر قرار دهد، تحولات قیمت های جهانی مواد خام و همچنین تسریع در ورود پول از سوی سرمایه گذاران خارجی است که سرعت تحولات را افزایش خواهد داد.