مردم بیشتر لوازم خانگی داخلی می‌خرند یا خارجی؟

سید حسین پیمان کارشناس ارشد آمار در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین با تشریح نتایج یک طرح آماری درباره لوازم خانگی در ایران گفت:" تردیدی نیست که عبور از اقتصاد نفتی و قطع وابستگی به اقتصاد تک‌محصولی و عوارض مضر آن، نیازمند توجه به تولیدداخلی است. تنگناهای ایجاد شده اقتصادی که در پی اصرار کشوری مانند ایران بر حفظ استقلال سیاسی بیشتر از بسیاری کشورها رخ می دهد از یک سو و جلوگیری از ابتر ماندن برنامه‌های اقتصادی ناشی از نوسانات قیمت نفت و ظرفیت‌های خالی، تربیت نیروی کار خلاق و ماهر مهارت و به نسبت ارزان از اولویت های دیگری است که تولید داخلی را به جای واردات، واجب می کند".

وی افزود: "از جمله تجربیات موفق دنیا در این راستا استفاده از راهبرد توسعه ای جانشینی تولید داخل با واردات است. این راهبرد تأکید می‌کند در بخش ها وکالایی که ظرفیت تولید داخل وجود دارد، جایگزین واردات شود. این جایگزینی اما تنها نباید به تولید داخلی خلاصه شود چرا که بی گمان تولیدی موفق خواهد بود که تقاضا متناسب با آن نیز وجود داشته باشد بنابر این پیش از تولید کالاها و خدمات داخلی باید به شناخت صحیحی از الگوی مصرف خانوارها و تمایلات و متغیرهای تأثیرگذار در مصرف کالاهای داخلی و خارجی دست پیدا کرد".

پیمان ادامه‌داد: "با وجود اهمیت چنین شناختی اما شناخت ویژگی های نگرش مصرف‌کنندگان به کالای داخلی و خارجی بر اساس مستند های علمی وکارشناسی از جمله مسائلی است که متأسفانه در ایران کمتر به آن پرداخته شده است. است در حالی که تنها بر اساس چنین شناختی، بخش تولید می‌تواند از علائم دریافتی در این خصوص، تولید خود را به صورت کارشناسی و مستند تعدیل و سازگار کند".

وی افزود: "مرکز آمار ایران با هدف پرکردن این خلأ برای اولین بار در راستای طرح آماری عمده و خرده‌فروشی کارگاه‌های بازرگانی کشور، طرح آماری از کارگاه‌های عمده و خرده فروشی کارگاه‌های لوازم خانگی را اجرا کرد. هر چند هدف از طرح آمارگیری از این کارگاه‌ها محاسبه ارزش افزوده آن‌ها بود اما در طرح آمارگیری خرده و عمده‌فروشی کارگاه‌های لوازم خانگی از فروشندگان کالاهای لوازم خانگی در مورد چرایی تمایل به تولیدات خارجی و داخلی لوازم خانگی شد".

پیمان درباره نتایج این پیمایش آماری گفت: " در این آمارگیری نگرش مصرف‌کنندگان در شش کالای تلویزیون، لباسشویی، یخچال و فریزر ، جاروبرقی و مبل پرسیده شده است که نتایج آماری این کالاها قابل تعمیم در سطح کل کشوراست".

به گفته این کارشناس ارشد آمار "41 درصد از شش کالای نامبرده شده که توسط مصرف‌کنندگان خریداری شده ، داخلی و 59 درصد آن خارجی بوده است. مصرف‌کنندگان لوازم خانگی 37 درصد یخچال خارجی و 63 درصد یخچال داخلی خریداری کرده‌اند. 48 درصد لباسشویی خریداری شده توسط مصرف‌کنندگان در سال 1392، خارجی و 52 درصد داخلی بوده است. از تلویزیون‌های خریداری شده توسط مصرف‌کنندگان در سال 1392، 57 درصد خارجی و 43 درصد داخلی بوده است. 55 درصد جاروبرقی فروخته شده به مصرف‌کنندگان در سال 1392، خارجی و 45 درصد داخلی بوده است. از اجاق‌گازهای فروخته شده 15 درصد خارجی و 85 درصد داخلی بوده است و خرید مصرف‌کنندگان در بازار مبل ایران 19 درصد مبل خارجی و 98 درصد مبل ایرانی بوده است".

پیمان ادامه‌داد: "براساس این بررسی با رویکرد مزیت نسبی شاید تولید مبل و اجاق‌گاز با هدف صادرات دارای توجیه اقتصادی باشد و در خصوص تلویزیون و جاروبرقی، واردات از برتری برخوردار است. در یخچال و لباس‌شویی شاید بتوان با برنامه ریزی، مزیت نسبی در بازارهای منطقه ایجاد کرد. همچنین می توان در کالاهای الکترونیکی مانند تلویزیون و جاروبرقی تولیدکنندگان داخلی، ظرفیت های مناسبی در بازار ایران ایجاد کنند".

بر اساس این نظرخواهی"از 53404 فروشنده لوازم خانگیِ درپاسخ علت خرید کالای خارجی توسط مصرف‌کنندگان، بیش از هر ویژگی، کیفیت بالاتر محصول با 55 درصد پاسخ ، شیک و زیبایی کالا با 49درصد ، قیمت مناسب با 37 درصد و نیز قابل اعتماد بودن با 37 درصد ، خدمات پس از فروش بهتر با30 درصد ، توصیه سایر مصرف‌کنندگان با 14 درصد و تبلیغات را با 12 درصد موثر دانسته‌اند".

پیمان افزود: "موضوع با اهمیت این بود که از منظر فروشندگان فقط 4.9 درصد آن‌ها، مصرف پایین انرژی را برای مصرف‌کنندگان با اهمیت دانسته‌اند".

وی گفت: " فروشندگان کالای لوازم خانگی در پاس به این پرسش که دلیل با کیفیت بودن کالای ساخت خارج چیست، 61 درصد تکنولوژی پیشرفته کشورهای صادرکننده، 46 درصد خلاقیت در طراحی و زیبایی، 42 درصد دوام بیشتر کالا، 42 درصد اطمینان از قطعات بکار گرفته شده در کالا، 17 درصد پایین بودن انرژی مصرفی کالا و 12 درصد سیاست‌های حمایتی کشور صادرکننده را به عنوان دلیل رجحان کالاهای خارجی عنوان کرده اند".

یکی دیگر از پرسش‌های در این طرح این بود که چرا مصرف‌کنندگان به کالاهای داخلی کمتر توجه می کنند"؟ به گفته پیمان "51 درصد فروشندگان لوازم خانگی، قابل اعتماد نبودن کالا، 36 درصد نداشتن کیفیت در مقایسه با کالای های مشابه خارجی، 32 درصد قیمت نامناسب کالا، 28 درصد فرهنگ رفتاری مصرف‌کنندگان، 26 درصد خدمات ضعیف پس از فروش، 19 درصد تجربه ناموفق از مصرف های قبلی و 18 درصد توصیه مصرف نکردن از جانب سایر مصرف‌کنندگان را به عنوان پاسخ گفته اند".

همچنین 59 درصد از پاسخ فروشندگان لوازم خانگی کیفیت کالا، 55 درصد برند کالا، 40 درصد زیبایی های ظاهری، 30 درصد چشم و هم چشمی، 13 درصد تبلیغات جهانی و 11 درصد حمایت از تولید داخلی را اولویت های فرهنگ مصرفی خریداران پاسخ داده اند.

وی افزود: "65 درصد ازپاسخ دهندگان فروشندگان لوازم خانگی تقاضای بیشتر مشتریان، 41 درصد کیفیت بهتر، 38 درصد آسانتر فروش رفتن کالا، 18.5 درصد سود بیشتر، و 9 درصد برای عقب نماندن از رقابت با سایر فروشندگان، را به عنوان دلیلی برای خرید و فروش کالاهای خارجی انتخاب کردند. 28 درصد فروشندگان لوازم خانگی در این طرح آماری، اولویت برای ایجاد انگیزه در خرید کالا های داخلی را پایین آوردن قیمت‌ها امّا 52 درصد افزایش کیفیت کالا، 8.5 درصد زیبایی ظاهری کالا و 3 درصد فروش اقساطی دانسته اند".

به گفته وی "اگر فروش اقساطی نوع فروشی باشد که خرید کالای داخلی به این طریق افزایش می یابد، 31 درصد از فروشندگان لوازم خانگی، عدم دریافت پیش پرداخت یا پیش پرداخت کمتر را در اولویت می دانستند، 29 درصد الویت اول خود را بیشتر شدن مدت زمان اقساط دانستند، 22درصد کاهش بهره اقساط را در اولویت اول عنوان کردند، و 16 درصد ضمانت آسانتر به عنوان اولویت اول از طرف آن ها مطرح شد".

به گفته پیمان " 34 درصد از فروشندگان لوازم خانگی معتقد بودند در صورت افزایش تعرفه کالاهای خارجی ، خریداران عکس العملی نشان نخواهند داد ومانند سابق خرید خود را انجام می دهند، 33 درصد اعتقاد داشتند، خریداران خرید خود را به تاخیر می اندازند و18 درصد براین باور بودند که کالای داخلی را جایگزین کالای خارجی خواهند کرد و13 درصد نیز اعتقاد داشتند از خرید کالای مورد نظر خود منصرف خواهند شد".