یادداشت بهمن آرمان درباره دلیل بی ثباتی‌های بازار سرمایه

بورس24 – بهمن آرمان: اصولا افراد به طور مستقیم کمتر وارد مقوله خرید و فروش سهام می‌شوند و اگر بخواهیم آمارها را در سطح بین المللی با ایران مقایسه کنیم، تعداد سهامداران حقیقی ما نسبت به معدل جهانی خیلی بالاست. از آنجایی که سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار یا خرید و فروش سهام یک مسئله بسیار تخصصی و فنی است، بنده به عنوان یک فرد عادی که سر رشته آنچنانی از بازار سرمایه ندارم، به طور مستقیم در بورس سرمایه‌گذاری نمی‌کنم و این کار را از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌دهم.

این مقوله را از زمانی که بنده در بورس یعنی سال 1370 تا 1376 فعالیت می‌کردم، شدیدا پیگیری کردیم و در مدیریت‌هایی که بعدا آمدند، برای این اندیشه‌هایی که مدت‌ها راکد مانده بودند، یعنی زمان آقای میرمطهری و آقای عبده تبریزی آنچنان مورد توجه قرار نگرفتند. در دوره مدیریت آقای رحمانی این صندوق‌ها فعال شدند و همینطور هم که آمار و ارقام نشان می‌دهد، عملکرد اکثریت آنها بالاتر از حد خود شاخص بورس بوده است.

بنده تصور می‌کنم ما این دوره دگردیسی که دیر یا زود باید طی کنیم، این است که از حضور مردم به طور مستقیم در خرید و فروش سهام جلوگیری کنیم و این کار را به افراد حرفه ای بسپاریم و بیشتر مردم را در تامین منابع مالی بازار اولیه مشارکت دهیم. بازار اولیه در ایران عملا بعد از دوره مدیریت آقای رجایی سلماسی به کنار گذاشته شد و خیلی از ابزارهایی که از کارآمدی لازم برخوردار هستند مثل اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم یا تبدیل اوراق مشارکت به سهام، بعد از دهه 70 اصلا کسی دنبالشان را نگرفت. درحالی که ما دو پروژه بزرگ که یکی در مورد طرح توسعه ای پتروشیمی خارک و دیگری طرح توسعه پلی اکریل بود را از طریق انتشار اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهم انجام دادیم که خیلی هم مورد استقبال قرار گرفت.

در مجموع بنده بحران فعلی بورس را ناشی از شرایط بیرونی نمی‌بینم؛ درست است که شرایط بیرونی هم تاثیرگذار بودند یعنی ما در مورد فولاد با پدیده دره مرگ روبه‌رو شدیم. دره مرگ یک مقوله ای در صنعت فولاد است که به طور سینوسی انجام می‌گیرد که البته در حال برطرف شدن است. ولی واقعیت اساسی این است که ما نسبت به مسائلی که موجب بروز مشکلات برای شرکت‌ها شده اند، کاملا بی تفاوت بوده ایم.

* استاد دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس مسائل اقتصادی