روایت مشاور رئیس جمهور از سرمایه گذاری های خارجی در مناطق آزاد تجاری

اکبر ترکان گفت: با تشدید تحریم ها و محدودیت ها در روابط بین المللی، به طور طبیعی فشار روی مناطق آزاد هم به گونهای بود که نمی توانستند ارتباط بین المللی مستقل از ارتباط بین المللی کل کشور برقرار کنند. لذا با گشایش فضای بین المللی در حوزه کسب و کار، فروش کالای ایرانی، عملیات بانکی و جابه جایی پول به تدریج مناطق آزاد هم از این ظرفیت بهره مند شدند و هیات های متعددی از کشورهای مختلف ظرف 8 ماه اخیر که از برجام می گذرد، از مناطق آزاد بازدید کردند.

مشاور رئیس جمهور افزود: به تازگی چند هیات از آلمان، فرانسه، ایتالیا و کشورهای همسایه به مناطق آزاد سفر کرده اند و گفت و گوها برای همکاری ها آغاز شدهاست که ما به آینده این کار امیدوار هستیم.

وی ادامه داد: در تعدادی از این مناطق مثل منطقه آزاد ارس و ماکو ، سرمایه گذاران ترک و آذری به خوبی فعال شدهو استقبال کرده اند. به نحوی که ترک ها و آذری ها در ارس کارخانه نساجی وMDF راه اندازی کردهاند. همچنین در نیروگاه برق سرمایه گذاری کرده اند.

دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه‌ اقتصادی گفت:در مناطقی مثل انزلی هنوز خارجی ها ورود نکرده اند و بیشترین استقبال از ناحیه سرمایه گذاران ایرانی بوده است .

ترکان سپس با تشریح روند سرمایه گذاری در مناطق جنوبی گفت: در خرمشهر و آبادان هم سرمایه گذاران ترک حضور یافته اند. هفته گذشته یک پالایشگاه کوچک راه اندازی شد که سرمایه گذار آن ترک است. همچنین سرمایه گذارانی از کویت، ساخت هتل را آغاز کرده اند . سرمایه گذاری در فولاد هم آغاز شده و یک سرمایه گذاری جدید فولاد با یک شرکت کویتی در شرف شکل گیری است.

به گفته مشاور رئیس جمهور، در منطقه آزاد قشم هم سرمایه گذارانی آمده اند و موافقتنامه هایی امضا شده ولی هنوز فعالیت نهایی شکل نگرفته است.

ترکان سپس در خصوص منطقه آزاد کیش اظهار داشت: در کیش، شرکت های خارجی از قبل هم حضور داشته اند، زیرا کیش منطقه پشتیبانی دریایی نفتی ماست و سکوهای فلات قاره و همچنین سکوهای پارس جنوبی، مرکز پشتیبانی دریایی آنها در این جزیره است.

وی ادامه داد: برای اینکه دسترسی به سکوها سریع تر انجام شود، قطعه رسانی و کارهای حفاری باید از کیش پشتیبانی شود. لذا شرکت های خارجی که در صنعت نفت دریایی ایران هستند، در کیش فعالند و از قبل هم البته فعال بوده اند ؛ اما در دوران تحریم، فعالیت آنها متوقف شده بود که هم اکنون دوباره راه اندازی شده اند.

مشاور رئیس جمهور با بیان اینکه شرکت هایی که در حفاری دریایی کار می کنند، مجددا در کیش فعال شده اند ، گفت: از 400 شرکت صنعتی که ما در کیش داریم، 210 شرکت آن مربوط به صنعت نفت مخصوصا با محوریت حفاری دریایی است .

ترکان سپس به ورود سرمایه گذار خارجی به منطقه آزاد چابهار پرداخت و گفت: سرمایه گذارانی از افغانستان به این منطقه آمده اند و از آنجا که افغانی ها حدود 500- 400 تاجر مهم دارند که کسب و کارهای افغانستان با آنها انجام می شود، کوشش می کنیم که این گروه فعالیت های خود را به چابهار که منطقه اقیانوسی ماست منتقل کنند.

وی افزود: در حال حاضر دفاتر تجاری، مراکز و سردخانه های تاجران افغان در آن سوی خلیج فارس است اما اگر اینها در این سمت انبار داشته باشند تا تاسیسات کالایی خود را مستقر و دفاتر تجاری خود را تاسیس کنند، هزینه ها بسیار کمتر خواهد بودو نیاز به حمل و نقل مجدد ندارند .

ترکان با بیان اینکه اخیرا گره های این کار هم برطرف شده، افزود:اقامت سه ساله ، اجازه تحصیل فرزندان آنها در مدارس ایرانی وورود فرزندان این سرمایه گذاران خارجی به دانشگاه های ایرانی از جمله تسهیلاتی است که وزارت اطلاعات با آن موافقت کرده و شورای امنیتملی نیز مشکلات اقامت این گروه را حل کرده است .

وی سپس به امضای موافقتنامه سه جانبه اخیر بین روسای جمهورایران و افغانستان و نخست وزیر هند اشارهو ابراز امیدواری کرد که چابهار بتواند نقش مهمی در روابط بین المللی ما با افغانستان و آسیای میانه ایفا و آینده بهتری را در توسعه روابط ترسیم کند .

دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه‌ اقتصادی در بخش دیگری از گفت و گو با سنا، در پاسخ به این سوال که با توجه به امضای موافقنامه با سازمان بورس و اوراق بهادار ، چقدر از ظرفیت بورس در مناطق آزاد استفاده می شود، گفت: هم اکنون بورس کالا در انزلی دایر شده و فعال است .

ترکان افزود: در آنجا، هم کالاهای ایرانی و هم کالاهای حوزه دریای خزر مبادله می شود؛ علاوه بر این با کوشش های وزارت نفت، بورس انرژی در منطقه آزاد اروند دایر شده و فعال است؛ یعنی الان نفت خام و فراورده، در بورس انرژی منطقه آزاد اروند معامله می شود .

مشاور رئیس جمهور با تاکید بر اینکه جهت گیری کلی ما آن است که بتوانیم مبادلات کالایی را در مناطق آزاد از طریق بورس توسعه دهیم، افزود: تاجر ایرانی نمی خواهد صرفا نفت ایران را خرید و فروش کند، بلکه در مناطق آزاد می تواند نفت هر کشوری را برای هر کشوری خرید و فروش کند و این به معنای آن است که بخش خصوصی ما باید در تجارت نفت کشور فعال شود.

وی با بیان اینکه الان مهمترین حوزه اقتصادی ایران، نفت است ولی ما چندان ایرانی فعال در تجارت نفت نداریم، گفت: در حالی که همسایگان ما بخش خصوصی بسیار فعال در تجارت نفت و فراورده های نفتی دارند در کشور ما تجارت نفت و فراورده های نفتی ، دولتی بوده است؛ یعنی تجار ایرانی از بزرگترین کسب و کار ایران در حوزه تجارت محروم بوده اند و الان کوششمان این است که این ظرفیت را مثل همه کشورهای همسایه، برای بخش خصوصی در مناطق آزاد باز کنیم.

ترکان در پاسخ به این سوال که توسعه بورس در مناطق آزاد چه اثراتی بر بازگشت سرمایه های غیرمقیم می تواند داشته باشد، گفت: سرمایه گذاران ایرانی در خارج از ایران ظرفیت قابل توجهی هستند و برای اینکه این ظرفیت به داخل کشور جذب شود، مهمترین موضوع این است که اگر برای سرمایه گذاری با یک سرمایه گذار ایرانی مقیم مشورت کند این سرمایه گذار ایرانی ابراز رضایت کند وگرنه آن سرمایه گذار تردید خواهد کرد.

مشاور رئیس جمهور ادامه داد: وقتی سرمایه گذار ایرانی در منطقه ای کسب و کار موفق داشته باشد و از بیرون هم ببینند که اینجا نظم و شفافیت برقرار است و کارهای اداری صحیح و قاعده مند انجام می شود، آن وقت موجب می شود که سرمایه گذاران خارجی هم بیایند و بهترین راه این سرمایه گذاری بورس است.

ترکان در ادامه گفت و گو با سنا در پاسخ به این سوال که با توجه به زمزمه های مجدد برخی دولتمردان، برای خروج محصولات پتروشیمی از بورس آیا دولت از نظر قبلی خود مبنی بر تداوم این معاملات در بورس کالا بازگشت کرده است، گفت: البته من سخنگوی دولت نیستم و در جایگاهی نیستم که نظر دولت را بگویم اما نظر شخصی خود را می گویم . ممکن است منظور آنها این باشد که صنعتگران ایرانی که مواد اولیه می خواهند، بتوانند قراردادهای بلند مدت و مدت دار ببندند که آن هم از طریق بورس ممکن است. یعنی می توان قیمت گذاری محصولات پتروشیمی را در بورس به گونه ای انجام داد که مثلا قیمت متوسط روز تحویل، مربوط به 15 روز قبل و 15 روز بعد باشد .

مشاور رئیس جمهور ادامه داد: قابل فهم است که یک کارخانه صنعتی نمی تواند هر روز محموله ها را تک به تک بخرد . از طرفی نمی تواند مصرف شش ماه خود را یکجا خریداری کند چون موجب خواب سرمایه می شود. لذا روش هایی وجود دارد که برای محصولات پتروشیمی قیمت گذاری کنند و اینها بتوانند قرارداد میان مدت و بلندمدت ببندند.

ترکان تاکید کرد: یک صنعتگر نیازمند آن است که یک قرارداد ترم داشته باشد و متکی به آن قرارداد ترم، روز به روز یاهفته به هفته کالای خود را به صورت محموله های کوچک تحویل بگیرد.

مشاور رئیس جمهور اظهار داشت: الان بورس برای کسی که قرار است تنها یک محموله از محصولات پتروشیمی بخرد، سازوکار مشخص و معین دارد ، ولی هنوز این سازوکار را برای کارخانه ای که مثلا در تمام طول سال پلی اتیلن می خواهد ، تعریف نکرده است .

وی ادامه داد: اگر مصرف کارخانه ای مثلا 2 هزار تن پلی اتیلن در طول سال باشد و به او توصیه کنیم که این میزان محصول را از بورس به طور یکجا خریداری کند، این باید یکسال پول خود را بخواباند؛ از طرفی اگر بگوییم هفته ای یکبار بیا و 40 تن بخر ، رفت و آمد او مکرر و زمان بر خواهد بود و این دوام ندارد.

ترکان پیشنهاد کرد: فرمول هایی برای قرارداد ترم طراحی شود که اجازه دهد افراد به طور دائمی مواد اولیه خود را از بورس کالا خریداری کنند ؛ به عبارتی خرید بلند مدت کنند بدون آنکه پول بلند مدت را یکجا بپردازند. یعنی مثلا هر هفته که خرید می کنند، معادل برداشت همان هفته خود را پرداخت کنند.