پوسته سبز بازار سهام

با این حال شاخص بورس در هفته گذشته با رشد 203 واحدی (معادل 3/ 0 درصد) مواجه شد و دوباره به کانال 78 هزار واحد بازگشت. بیراه نیست اگر ادعا شود بورس تهران این روزها کم‌تحرک‌ترین دوره خود را از ابتدای سال جاری سپری می‌کند. پس از آنکه شاخص کل در ابتدای سال سطوح 80 تا 81 هزار واحدی را به چشم دید و دوره اصلاحی خود را آغاز کرد، حالا این دومین بار در سال جاری است که بورس با افت مواجه می‌شود. با این تفاوت که این بار هنوز خبری از افت‌های قیمتی نشده و این ارزش معاملات است که کاهش چشمگیری را تجربه می‌کند.

ارزش معاملات در کمترین میزان سال

طی معاملات بورس در هفته گذشته، رقم‌های پایینی برای ارزش روزانه معاملات ثبت شد. در میانه‌های هفته گذشته ارزش معاملات به مرز 100 میلیارد تومان نیز رسید. این در حالی است که این ارقام از اواسط دی ماه سال گذشته تکرار نشده بود. درست در ابتدای زمستان سال گذشته بود که شاخص یک رشد هیجانی را آغاز کرد. فعالان بازار به استقبال گشایش‌های اقتصادی احتمالی در پسابرجام رفتند و بنابراین تقاضا برای خرید سهام افزایش یافت. پس از رشد قابل اعتنای شاخص تا ابتدای فروردین‌ماه سال جاری، به یکباره توان خرید فعالان بازار کاهش یافت و رفته‌‌رفته فشار فروش جای تقاضا را گرفت. پس از رشد 32 درصدی شاخص در زمستان سال گذشته تعدیل و اصلاح قیمت‌ها طبیعی به‌نظر می‌رسید. همزمان با افت تقاضا در بازار سهام و پیشی گرفتن عرضه، بخشی از بورس‌بازانی که در قیمت‌های بالا وارد بازار شده بودند از فروش امتناع می‌کردند. در نتیجه اگرچه خریدار چندانی در بازار وجود نداشت، اما فروشندگان نیز بر دارایی خود چوب حراج نزدند و بر این اساس ارزش معاملات نیز کاهش یافت(تا پایان خرداد ماه).همزمان با این تحولات بازار، نرخ سود سپرده‌های بانکی (به‌عنوان مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده هزینه فرصت پول) کاهش یافت اما نه تنها اقبال به بازار سهام افزایش پیدا نکرد، بلکه آهنگ کاهشی ارزش معاملات روزانه نیز ادامه یافت. این اتفاق پیام مهمی داشت و آن، وقوع پدیده بیش‌ارزش‌گذاری در بازار سهام بود. به عبارت بهتر، با وجود کاهش هزینه فرصت پول، افزایش قابل‌توجهی در قیمت‌های سهام حاصل نشد که به‌نظر می‌رسد دلیل آن قرار گرفتن قیمت‌ها در سطوح بالا بوده است. در واقع با توجه به آنکه P بر E بازار سهام همچنان بالا است (سودآوری بسیاری از شرکت‌ها کاهشی نسبی داشته است) فرآیند انتقال نقدینگی از بازار پول به بازار سهام شکل نگرفت. ارزش معاملات روزانه بورس در این مدت نه تنها افزایش نیافته است؛ بلکه سطح فعلی ارزش معاملات نسبت به سطح ارزش معاملات در ابتدای سال کاهش معناداری را ثبت کرده است.

اما این تمام ماجرا نبود. پس از آنکه شاخص بورس از فروردین‌ماه تا تیرماه امسال بیش از 11 درصد از ارتفاع خود را از دست داد، تلاش بزرگان بازار و حقوقی‌های تاثیرگذار، برای حمایت از شاخص کل آغاز شد. خریدهای هدفدار در برخی نمادهای شاخص‌ساز باعث شد هم ارزش معاملات رشد کند و هم شاخص لباس سبز بر تن کند. حمایت‌های حقوقی در نمادهای اثرگذار تا اواخر مردادماه امسال ادامه داشت، اما با کاهش این دست خریدها، رشدهای تقریبا بی‌مبنای شاخص بورس متوقف شد. حالا با آغاز شهریور ماه، بورس در شرایطی قرار گرفته که شاخص آن در سطحی بالا قرار دارد، اما تمایلات فعالانش همچنان در خردادماه باقی مانده است. به عبارتی با حمایت‌های بزرگان بازار از برخی نمادهای مهم، تخلیه هیجان بازار که در زمستان شکل گرفته بود، به‌طور کامل انجام نشد و این موضوع تنها دوران اصلاح قیمت‌ها را به تعویق انداخت. نتیجه این تفاسیر را می‌توان در فضای این روزهای معاملات بورس مشاهده کرد. اگرچه شاخص بورس روند نزولی را ثبت نکرده است و P بر E بازار همچنان در سطح 2/ 7 قرار دارد، اما ارزش روزانه معاملات به روزهای ابتدای دی‌ماه سال گذشته برگشته است. متوسط ارزش معاملات سهام به‌صورت خرد در هفته گذشته 143 میلیارد تومان بود. این در حالی است که میانگین ارزش معاملات روزانه در مردادماه 173 میلیارد تومان و از ابتدای سال 95 تاکنون 222 میلیارد تومان بوده است.

نگاهی به وضعیت صنایع در هفته گذشته

در هفته گذشته شاخص بازار اول با 69 واحد کاهش به رقم 55 هزار و 6 واحد بالغ شد و شاخص بازار دوم با 1677 واحد افزایش رقم 168 هزار و 595 واحد را تجربه کرد. به این ترتیب شاخص بازار اول با 1/ 0 درصد کاهش و شاخص بازار دوم با یک درصد افزایش مواجه شدند. در 5 روز کاری این هفته ارزش کل معاملات سهام و حق تقدم به 9832 میلیارد ریال بالغ شد که نسبت به هفته قبل 2 درصد افزایش یافت.در ضمن تعداد 4517 میلیون سهم در 256 هزار دفعه مورد معامله قرار گرفت و به ترتیب (18) درصد کاهش و یک درصد افزایش را نسبت به هفته گذشته تجربه کردند. همچنین در هفته گذشته چهار میلیون و 229 هزار برگه اوراق مشارکت به ارزش 4253میلیارد ریال معامله شد که به ترتیب 360 درصد و 359درصد افزایش نسبت به هفته گذشته را نشان می‌دهد.

از میان صنایع حاضر در بورس، 23 صنعت با افت شاخص خود مواجه شدند و در طرف مقابل نیز از ارتفاع شاخص 13 صنعت کاسته شد. گروه‌های ابزار پزشکی (با تک سهم آکنتور)، لاستیک و پلاستیک و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی بیشترین رشد هفتگی را تجربه کردند و هریک به ترتیب 8/ 5، 7/ 5 و 8/ 1 درصد افزایش شاخص داشتند. در طرف دیگر گروه‌های استخراج زغال سنگ، زراعت و محصولات غذایی به ترتیب با افت‌های 37/ 7، 17/ 7 و 34/ 2 درصدی در شاخص‌های خود مواجه شدند تا عنوان زیان‌‌ده‌ترین گروه‌های هفته را به خود اختصاص دهند. بیشترین ارزش معاملات هفتگی نیز به گروه‌های خودرو و ساخت قطعات، فرآورده‌های نفتی (پالایشگاه‌ها) و همچنین ماشین‌آلات برقی تعلق گرفت. گروه‌های فلزات اساسی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و ساخت محصولات فلزی نیز در رده‌های بعدی قرار گرفتند.

فرابورس

همچنین اولین هفته معاملاتی شهریورماه در بازار فرابورس ایران با دادوستد یک هزار و 669 میلیون ورقه بهادار به ارزش 7 هزار و 778 میلیارد ریال به پایان رسید. بازار اول نیز مبادلات 517 میلیون ورقه سهام به ارزش یک هزار و 62 میلیارد ریال را به ثبت رساند که رشد 63 و 82 درصدی حجم و ارزش معاملات را نسبت به هفته ماقبل نشان می‌دهد. در عین حال بازار پایه نیز در هفته‌ای که گذشت با مبادلات 680 میلیون ورقه سهام به ارزش 806 میلیارد ریال روبه‌رو شد که از افزایش 11 و 4 درصدی حجم و ارزش معاملات در این بازار حکایت می‌کند. به موازات رشد بازارهای اول و پایه فرابورس ایران و در حالی که بازار دوم روند نزولی حجم و ارزش معاملات را تجربه کرد، بازار ابزارهای نوین مالی نیز دادوستد 47 میلیون ورقه بهادار به ارزش 4 هزار و 467 میلیارد ریال را شاهد بود که در مقایسه با هفته ماقبل حاکی از رشد 85 و 62 درصدی حجم و ارزش مبادلات در این بازار است.

ارزش بازار فرابورس ایران و شاخص آن (آیفکس) روند نزولی را در هفته قبل طی کردند و به ترتیب با افت 5/ 0 و 6/ 0 درصدی به ارقام 939 هزار و 201 میلیارد ریال و 6/ 798 واحد رسیدند. پالایشی‌ها با ارزش معاملاتی بالغ بر 440 میلیارد ریال، سهم 25 درصدی از ارزش کل معاملات بازار سهام فرابورس را در اختیار گرفتند و در صدر صنایع فرابورسی ایستادند. گروه‌های «فلزات اساسی» و «اطلاعات و ارتباطات» نیز به ترتیب سهم 14 و 12 درصدی از ارزش کل معاملات خرد بازار سهام را به خود اختصاص دادند. در حال حاضر به ترتیب سه‌گروه شیمیایی‌ها، بانکی‌ها و فلزات اساسی بیشترین سهم از ارزش کل بازار فرابورس ایران را به نام خود ثبت کرده‌اند. در جریان دادوستدهای انجام شده هفته گذشته در فرابورس ایران، عرضه عمده 20درصد از سهام کنترلی شرکت مواد ویژه لیا در بازار دوم نیز صورت گرفت. سرمایه این شرکت بالغ بر 81 میلیارد ریال و ارزش کل این معامله 48 میلیارد ریال بود.

همچنین در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم ابزارهای مالی اوراق بدهی، صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق تسهیلات مسکن رشد متغیرهای حجم و ارزش مبادلات را نسبت به هفته ماقبل تجربه کردند. اوراق بدهی در بازار ابزارهای نوین مالی به تعداد 4میلیون ورقه به ارزش 3 هزار و 749 میلیارد ریال دادوستد شد که با رشد حدود 60 درصدی حجم و ارزش معاملات همراه بود. طی هفته‌ها و البته ماه‌های اخیر رصد معاملات اوراق بدهی در بازار فرابورس ایران به‌خوبی گویای استقبال سرمایه‌گذاران از این اوراق است که این امر با بررسی روند رو به رشد معاملات این اوراق قابل مشاهده است. صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق تسهیلات مسکن نیز در هفته قبل به‌ترتیب رشد 27 و 89 درصدی حجم و 24 و 231 درصدی ارزش معاملات را تجربه کردند.