فصل تغییرات در بازار سهام/خانه تکانی در شورایعالی،هیات مدیره سازمان و بورس ها

با پایان ماموریت 10 ساله اعضای حقیقی شورای عالی بورس و اوراق بهادار آن هم پس از گذشت حدود 18 ماه از انتصاب محمد فطانت به عنوان رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تغییرات در بازار سرمایه فاز جدیدی به خود گرفته است.

به گزارش خبرنگار بورس24 ،غلامرضا زال پور،محمد رضا پور ابراهیمی و محمد رضا مقدسی سه خبره مالی هستند که به عنوان اعضای حقیقی در شورای عالی بورس به مدت 10 سال ایفای نقش کرده اند،حال با پایان 10 سال ماموریت آنان در بالاترین رکن بازار سرمایه فرصت تغییرات در این شورا به وجود آمده است.

اما شورای بورس چگونه نهادی است و چه اهمیتی دارد؟

شورای عالی بورس و اوراق بهادار عالی‎ترین رکن بازار اوراق بهادار ایران است که تصویب سیاست‎های کلان این بازار را بر عهده دارد.طبق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (۱ آذر ۱۳۸۴)، این شورا در راستای حمایت از حقوق سرمایه‎گذاران و با هدف سامان‎دهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار و به منظور نظارت بر حسن اجرای این قانون با ترکیب، وظایف و اختیارات مقرر در آن قانون تشکیل شده است.

ااعضای شورای عالی بورس و اوراق بهادار به شرح زیر است:

وزیر امور اقتصادی و دارایی (رئیس شورا)

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار (سخنگو و دبیر شورا)

وزیر صنعت،معدن و تجارت(بازرگانی)

رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران

رئیس اتاق تعاون

دادستان کل کشور یا معاون وی

یک نفر نماینده از طرف کانون‎ها

سه نفر خبره مالی (از بخش خصوصی، با مشورت تشکل‎های حرفه‌ای بازار اوراق بهادار به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت وزیران

یک نفر خبره (از بخش خصوصی، به پیشنهاد وزیر ذی‌ربط و تصویب هیئت وزیران برای هر بورس کالایی)

مدت مأموریت اعضای سه بند پایانی پنج سال است و آنان را نمی‎توان از میان اعضای هیئت مدیره و کارکنان سازمان بورس و اوراق بهادار انتخاب کرد و انتخاب مجدد این اعضا حداکثر برای دو دوره امکان‎پذیر است.

اعضای موضوع بند پایانی تنها در جلسات مربوط به تصمیم‎گیری همان بورس شرکت می‎کنند.

دبیرخانه

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار دبیر و سخنگوی رسمی شورای عالی بورس و اوراق بهادار نیز است.

این شورا در سال 93 شاهد حضور چهره های جدید همچون حسین عبده تبریزی دبیر کل پیشین بورس و مصطفی مهماندار حقیقی بود که به ترتیب به نمایندگی از بورس ها(بورس کالا) و به نمایندگی از کانون ها وارد ترکیب شورای عالی بورس شدند.

اما همزمان با این تغییرات قریب الوقوع ،دو عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار هم خود را برای خداحافظی آماده می کنند.حسین فهیمی و قاسم محسنی 4 دوره 2.5 ساله و مجموعا 10 سال در هیات مدیره سازمان بورس حضور داشته اند و در مجمع سازمان بورس و اوراق بهادار که ظرف چند روز آینده برگزار می شود،کرسی های خود در نهاد نظارتی بازار سرمایه را به افراد دیگری واگذار خواهند کرد.از محمد رضا شیخ الملوکی معاون اجرایی و جعفر جمالی معاون حقوقی کنونی سازمان بورس به عنوان افرادی یاد می شود که محمد فطانت تمایل به حضور آن ها در هیات مدیره سازمان بورس را دارد.در این حال،شانس علی سعیدی معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار برای تداوم حضور در هیات مدیره سازمان به دلیل سابقه 7.5 ساله زیاد است،البته چالش او تمایل مدیریت بازار برای یک دست شدن هیات مدیره سازمان بورس است.بنابراین محمد رضا محسنی ازغندی هم برای عضویت در هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در شایعات و گمانه زنی ها مطرح است.

از طرف دیگر خبر رسیده که احمد قلعه بانی مشاور محمد فطانت نیز از گزینه های پیشنهادی برای عضویت در شورای بورس است و شاپور محمدی نیز گزینه پیشنهادی شخص وزیر اقتصاد برای حضور در این نهاد عالی است و از گزینه سوم فعلا اطلاعاتی در دست نیست.

در این بین دو شرکت بورس انرژی و فرابورس ایران نیز هفته آینده مجمع برگزار می کنند و یکی از دستور جلسه های مهم این مجامع انتخاب اعضای هیات مدیره است.به فاصله کمتر از چند هفته نیز بورس اوراق بهادار تهران مجمع سالانه خود را برگزار و هیات مدیره جدید را انتخاب می کند.در میان گمانه زنی ها گفته می شود که دو نفر از این سه نفر یعنی حسن قالیباف اصل،امیر هامونی و سید علی حسینی با بورس های اوراق بهادار،فرابورس ایران و بورس انرژی خداحافظی خواهند کرد که البته حسن قالیباف اصل به دلیل حضور 8 ساله در بورس تهران و تمایل شخصی به تغییر نزدیک است،او چندین بار تلویحا خواستار سپردن مسئولیت اداره شرکت بورس به افراد دیگر شده است،هر چند هنوز پیشکسوتان بازار موافق تداوم حضور این چهره خوشنام و معتدل در نهاد اجرایی بازار سهام هستند.

اما ظاهرا با گرم تر شدن هوای کشور بازار داغ تغییرات و اخبار آن دست بردار بازار سهام نیست و در شرایطی که چند عضو شورای عالی بورس،دست کم دو عضو هیات مدیره سازمان بورس و مدیرعامل دو بورس کشور در مظان تغییرات قرار گرفته اند،برای سومین مرتبه در 18ماهه اخیر شایعه تغییر رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار هم سر زبان ها افتاده است.

محمد فطانت که به اعتدال و میانه روی در میان اهالی بازار سهام شناخته می شود و به دلیل برخی اقدامات بنیادین از جمله به نتیجه رساندن پرونده پالایشگاه ها(تعویق اجباری شدن کیفی سازی تا 98)،تعیین تکلیف خوراک پتروشیمی ها(نهایی کردن فرمول قیمت گذاری خوراک)،حل مشکل چند ساله بهره مالکانه معادن با کاهش محسوس در مجلس،احترام به خرد بازار و پرهیز از برخوردهای امنیتی و سلبی و جا انداختن نقش سازمان بورس و اوراق بهادار در بازار صرفا به عنوان یک ناظر قانونی همچنان از سوی ریش سفیدان،پیشکسوتان،چهره های ذی نفوذ و اکثریت بدنه بازار حمایت می شود،اخیرا با جریان رسانه ای خاصی مواجه شده که هر از چند گاهی از راهکارهایی همچون شایعه،گمانه زنی و خبر غیررسمی برای رفتن وی استفاده می کنند.

این در حالی است که هنوز فقط 18 ماه از حضور وی در بازار سهام می گذرد و تلاش هایی که برای جانداختن واقعی بودن خداحافظی وی از بازار سهام انجام می شود،از همه ابعاد به نفع بازار سهام نیست.به یاد دارید بازار سهام زمانی رشد کرد که به ماندن علی صالح آبادی و حمایت دولت وقت از وی یقین پیدا کرده بود.صالح آبادی 10 سال بازار سهام را اداره کرد و دقیقا پیشرفت بازار در سال هایی اتفاق افتاد که او در سمت ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار کاملا جا افتاده بود.

بنابراین این اصلا برای دولت تدبیر و امید اتفاق خوبی نیست که بازار سهام که حساس ترین بازار سرمایه گذاری کشور است،ظرف چند ماه گذشته با شایعه تغییر مدیری مواجه شود که فقط 18 ماه است،منصوب شده!اگر این انتصاب درست بوده ،دولت و شخص وزیر اقتصاد باید از آن حمایت کند.بازاری که این روزها به زور خوش بینی ناشی از برجام و نقدینگی اندکی که به آن وارد شده مثبت های کم جانی را شاهد است،استحقاق این گونه شایعات را ندارد.مدیریت بازار ثبات می خواهد و بس.

توضیحات یک عضو شورای بورس

اما یک عضو شورایعالی بورس درباره شایعات اخیر تغییرات در بازار سهام به خبرنگار بورس24 توضیح داد: مدت مأموریت اعضای حقیقی شورای بورس پنج سال است و آنان را نمی‎توان از میان اعضای هیئت مدیره و کارکنان سازمان بورس و اوراق بهادار انتخاب کرد و انتخاب مجدد این اعضا حداکثر برای دو دوره امکان‎پذیر است.این متن صریح قانون است،بنابراین احتمال این که از سه فرد حقیقی حاضر در شورای بورس برای یک دوره 5 ساله دیگر استفاده شود زیاد است و تغییرات در این شورا لزوما قطعی نیست.یعنی در کل 15سال یک عضو شورا عالی بورس می تواند در این نهاد عالی فعالیت داشته باشد.

وی در خصوص تغییرات در ترکیب اعضای هیات مدیره سازمان نیز گفت: در اعضای هیات مدیره سازمان فقط دو نفر هستند که مدت فعالیت 10ساله آن ها به اتمام رسیده ولی سایر اعضا می توانند کماکان حضور داشته باشند.بنابراین تغییر دو عضو هیات مدیره سازمان بورس هم قطعی است.

این عضو شورایعالی بورس در خصوص شایعه تابعیت دوگانه رئیس سازمان بورس هم توضیح داد:این بحث قدیمی است و البته مجددا موضوع قانون چالش برانگیزی که در سال 90 در مجلس تصویب شد و در نهادهایی مثل شورای نگهبان به چالش خورده بود،داغ شده است.مبنی بر این که مدیران اقتصادی نباید تابعیت دوگانه داشته باشند و در این صورت نمی توانند مسئولیت های حساس را بپذیرند.در مورد آقای دکتر فطانت فکر می کنم که بحث تابعیت دوگانه اساسا مطرح نیست و این موضوع تنها یک جنجال رسانه ای است.

در این حال،محمد رضا مقدسی دیگر عضو شورایعالی بورس هم در گفت و گو با خبرنگار بورس24 از تمایل خود برای خداحافظی از شورای مزبور خبر داد و گفت:به وزیر اقتصاد تمایل خود برای عدم عضویت مجدد در شورای بورس را اطلاع داده ام.

او درباره شایعه تغییرات در بازار سهام توضیحی نداد.