چرا بازار سهام دلاری را نمی خرد؛ دلار بازهم می ریزد...؟

قضیه حذف صفر که رسما متوقف شده است. اما ظاهرا افت بازارها ناشی از کاهش نقدینگی است. سال گذشته افزایش پول پر قدرت فقط 3 درصد بوده است که یک رقم تاریخی است. درست است که آمار نقدینگی افزایش بسیار بیشتری را نشان می دهد اما در واقع افزایش آمار نقدینگی در سال گذشته ناشی از احتساب نقدینگی موجود در موسسات اعتباری و نیز ناشی از افزایش ضریب فزاینده بوده است که اولی فقط به معنای دقیق شدن آمار است و دومی هم پدیده ای موقتی است که بیشتر به دلیل انتقال پولها به حسابهای دراز مدت ( که ضریب ذخیره قانونی کمتری دارند) حاصل شده و عملا با کاهش سرعت گردش پول جبران شده است.

در سال جاری حدود 4 میلیارد دلار از ذخایر بلوكه شده بانک مركزی آزاد شده اند. نكته جالب در مورد این 4 میلیارد دلار آن است که این ارز قبلا توسط دولت ( در همان وضعیت بلوكه در خارج) به بانک مركزی فروخته شده است و پولش در همان زمان از قرار دلاری 1226 تومان به دولت پرداخت شده است.بنابراین بانک مركزی دیگر بابت این ارز پولی به دولت نمی دهد ( یعنی نقدینگی جدیدی ایجاد نمی کند) اما بانک مركزی طبیعتا این 4 میلیارد دلار را به قیمت 2600 تومان به تجار و شركتها فروخته و در مقابل آن حدود 10 هزار میلیارد تومان پول دریافت کرده است. این پول چون مستقیما از اقتصاد خارج و به بانک مركزی رفته است، پول پر قدرت است و طبق قواعد اقتصادی با ضریب فزاینده ( که فعلا حدود 6 است) از نقدینگی کل کم می شود. به عبارت دیگر فقط با آزاد شدن این 4 میلیارد دلار، حدود 60 هزار میلیارد تومان از نقدینگی کل کسر شده است که اثر آن بیش از 4.5 برابر اثر انقباضی فروش اوراق مشاركت 23 درصدی در انتهای سال 92 است.

البته شنیده میشود که حدود 2 میلیارد دلار مازاد بر توافق مزبور نیز از طریق یكی از شیخ نشین ها آزاد شده است که در این صورت حجم نقدینگی کسر شده به 90 هزار میلیارد تومان یعنی 15 درصد نقدینگی کل خواهد رسید.
قطعا بخشی از کاهش نقدینگی که با این مكانیزم حاصل شده است،توسط بانک مركزی از طریق اعطای خطوط اعتباری به بانك ها جبران شده است.اما به هر حال تاثیر ركودی شدیدی که خروج این حجم از نقدینگی ایجاد می کند در تمامی بازارها احساس می شود.
توجه کنید که اثر آزاد سازی درآمدهای بلوكه شده بر نقدینگی به کلی با آثار دریافت درامدهای جدید نفتی متفاوت است زیرا در مورد درامدهای جدید، بانک مركزی معادل ریالی ارزهای صادراتی را به دولت پرداخت می کند و بعدا همان مقدار ریال را از تجار دریافت می کند و در نتیجه این عملیات تاثیری در نقدینگی ایجاد نمی کنند.
وضعیت فوق نشان می دهد که در صورت آزاد شدن بخش بیشتری از ذخایر بلوكه شده، حفظ قیمت فعلی دلار ناممكن است و بنا بر این کاهش چشمكیر قیمت دلار در افق دیده می شود.ترس از همین افت است که بازار را نسبت به خرید سهام دلاری مردد کرده است و در نتیجه در کنار کمبود نقدینگی ، عامل دیگری برای ركود بازار شده است زیرا معاملات سهام دلاری، بخش عمده معاملات بازار را تشكیل می داده است.

خود به خود با کاهش شاخص کل که ناشی از بی میلی بازار برای خرید سهام دلاری است، شاخص کل هم روند نزولی یافته است که آثار روانی آن به سهام غیر دلاری هم تسری یافته است.