سهام و زبان قفل شده

1) پیش‌بینی بازار ...

میثم بهرامی - بورس24 : بورس تهران در معاملات روز یکشنبه هم بر پاشنه در روزهای قبل چرخید و از همان دقایق ابتدایی در مسیر صف فروش و قفل شدن قرار گرفت. بنابراین طبیعی است که شاخص‌ها افت دیگری را در کارنامه تلخ بهاری خود ثبت کنند. افت شاخص کل 16 هزار واحد، شاخص هم‌وزن بیش از 3 هزار واحد و شاخص فرابورس نزدیک به 200 واحد ! ارزش معاملات 2.5 همت و خروج پول از بازار 450 میلیارد تومان !

بازار بعد از 2 روز افت و به پیشواز رفتن عید قربان حالا نیمه دوم هفته را در شرایطی آغاز می‌کند که زبان ما هم همچون بسیاری از سهم‌ها قفل شده و واقعا نمی‌دانیم درخصوص وضعیت بازار چه باید گفت. نکته جالب اینکه کار به جایی رسیده که حتی در برخی از سهام حتی حجم مبنا هم پُر نمی‌شود. برخی همچنان کاهش دامنه نوسان را مسبب این وضعیت می‌دانند اما به نظر بسیاری از بی‌تدبیری‌ها و بی‌تفاوتی‌های سیاستگذاران باعث شده تا بازار با وجود افت 4 سال اخیر به چنین روزی بیفتد. به عنوان مثال بیش از 10 روز از آخرین وعده‌های رئیس‌جمهور موقت یا همان معاون سابق می‌گذرد و هنوز تکلیف اخبار دو گروه پالایش و خودرو روشن نشده است. بنابراین بزرگترین مشکل بازار بی‌اعتمادی است و این بی‌اعتمادی نشات گرفته از اخباری است که از ابتدای سال موجب ریزش دامنه‌دار قیمت‌ها شده و لذا هیچکس در مقطع فعلی حاضر به پذیرش ریسک‌های بازار و حواشی انتخابات نیست و از این رو روز به روز بر میزان تماشاچیان بازار افزوده می‌شود. بنابراین اگر دامنه نوسان قیمت‌ها 5 و 7 درصد هم بود، تغییر بااهمیتی در رویکرد معامله‌گران ایجاد نمی‌شد و زخم ریزش قیمت‌ها همچون سهامی که حجم مبنای 1 دارند و سازمان توجهی به آسیبی که به آنها وارد کرده نیست، عمیق‌تر می‌شد.

تنها دلخوشی این روزهای بازار که اتفاقا از دید ما هم بسیار مهم است، سرعت گرفتن کاهش نرخ سود اخزاست. میانگین نرخ اسناد خزانه اسلامی که به عنوان میانگین نرخ بهره بدون ریسک شناخته می‌شود، به روند نزولی خود ادامه می‌دهد، به‌طوری که طی روزهای گذشته وارد کانال ۳۲‌ درصدی شده است. این نرخ از سقف خود 6 - 7 درصد افت را تجربه کرده است. موضوع فوق خبر امیدوارکننده‌‌‌ای برای بازار تلقی می‌شود، با توجه به اینکه یکی از انتقادات فعالان بازار سهام در ماه‌‌‌های اخیر به موضوع نرخ بهره بالا بوده است، به نظر با کنترل‌‌‌ها و دخالت‌‌‌هایی که اخیرا صورت گرفته،‌‌‌ انتظارات درخصوص مساله نرخ بهره تعدیل شده است. برخی از حقوقی‌ها و کسانی که در بازار پول فعالند، خبر از موثر بودن سخت‌گیری‌های بانک مرکزی می‌دهند. گویا بانکها هم در نرخ سپرده تجدیدنظر کرده و دیگر خبری از اعلام نرخ‌های عجیب و غریب نیست؛ این اولین تغییر مهم در راستای کاهش نرخ بهره است. همانطور که قبلا هم گفته شد، احتمالا کاهش نرخ اخزا تا سطوح 30 درصدی هم ادامه خواهد داشت اما کاهش بیشتر، منوط به سیاست‌های بانک مرکزی و دولت آینده است.

موضوع دیگر که برای بازار بسیار مهم و حیاتی است، اصلاح نرخ دلار نیمایی است. اتفاقی که مدتی است آغاز شده اما سرعت رشد آن قابل قبول و راضی‌کننده نیست. با این حال مستمر بودن این اتفاق هم رویداد بدی نیست و اگر کمی سرعت رشد تغییر کند، شاید معامله‌گران هم کمی در رفتار خود تجدیدنظر کنند. دلار نیما فروردین سال جاری را با نرخ 40 هزار و 500 تومان آغاز کرد و اکنون در حال نزدیک شدن به کانال 43 هزار تومانی است. به لحاظ منطقی، نیما باید هر چه سریعتر در جایی بین قیمت‌های 48 تا 50 هزار تومان (به فرض ثبات نرخ دلار آزاد) آرام بگیرد. به‌ نظر نیما تا پایان فعالیت دولت فعلی خیلی قد نکشد و لذا دیدگاه کاندیدها و در نهایت رئیس‌جمهور منتخب درخصوص سیاست‌های ارزی اهمیت بالایی برای بازار خواهد داشت.

اما نکته مهم دیگر که مربوط به بازار می‌شود، قرار گرفتن در فصل مجامع و بحث تقسیم سود نقدی است. اینکه شرکت‌ها به زودی به مجمع می‌روند و برای سال جاری سیاست تقسیم سود در بازه زمانی حداکثر 4 ماهه در نظر گرفته شده، اتفاق خوبی است. اما از آنجا که نگرانی‌های زیادی نسبت به تقسیم سود حداقلی بنگاه‌ها ناشی از حفظ سرمایه در گردش بواسطه سیاست‌های اخیر دولت وجود دارد، طبیعی است که برای سال جاری بحث مجامع چندان داغ و مورد توجه سهامداران نباشد. البته اینکه شرکت‌ها با کدام رئیس‌جمهور هم به مجمع بروند، حائز اهمیت است؛ چراکه شاید تغییر نگاه دولت در برخی سیاست‌ها، طیفی از سهامداران را مجاب به حضور در مجامع کند. ضمن اینکه P/E و P/S بازار هم به سطوح حداقلی 6 و 1.5 واحدی رسیده و از هر نظر می‌توان گفت که بازار در نقاط جذابی است؛ مگر اینکه به یکباره طیف فکری خطرناکی در راس کار قرار بگیرد که اعتقاد به برچیده شدن بورس کالا و ایجاد محدودیت در بازار سرمایه باشد. به نظر برخی بشدت نگران همین موضوع هستند و لذا تماشاگر بودن را به پذیرش ریسک حضور در بازار ترجیح داده‌اند.

و در آخر مجددا به بحث پرحاشیه این روزهای کشور یعنی انتخابات می‌رسیم که البته هنوز شور و هیجان خاصی در بازار ایجاد نکرده است. تنها 6 روز کاری (2 روز در هفته جاری و 4 روز در هفته آتی) تا پایان رالی انتخابات و رای‌گیری باقی مانده و به نظر رقابت اصلی بین دو جناح اصولگرای تکنوکرات یعنی قالیباف و اصلاح‌طلب یعنی پزشکیان باشد و مابقی افراد شاید خیلی شانس پیروزی و رسیدن به قدرت را نداشته باشند. البته برخی هم شانس جلیلی را صفر نمی‌دانند و معتقدند او هم شانس پیروزی دارد و لذا بسیار محتمل است که تا روز پایانی تبلیغات، شاهد کناره‌گیری برخی از افراد باشیم. این اتفاق می‌تواند ریسک دو مرحله‌ای شدن انتخابات را کاهش داده و هر چه سریعتر تکلیف رئیس‌جمهور و اقتصاد کشور روشن شود.

اما از شب گذشته با آغاز اولین دوره از مناظره نامزدهای انتخاباتی، فضای برنامه دادن و شعاردهی کمی تغییر کرده است. تا به این جای کار هیچیک از کاندیدها برنامه روشن و راه حل مشخصی برای اقتصاد ارائه نکرده‌اند. این مساله دو علت دارد. علت نخست این است که هیچکس آمادگی اتفاقات اخیر را نداشت و شاید فشرده بودن زمان باعث شده تا نامزدها برای ارائه برنامه خیلی دست پُر نباشند. علت دوم این است که اصلاح نظام اقتصادی کشور، جبران کسری بودجه و برچیدن سفره رانت برخی از افراد، از مسیر اصلاح تصمیمات در حوزه نرخ ارز و بنزین و حتی مذاکرات سیاسی می‌گذرد که طبیعتا اشاره به ‌این موارد و پشت کردن به شعارهای پوپولیستی باعث ریزش آرا می‌شود. بنابراین دلیل ابهام در سیاست‌ها تا حدودی روشن است و به نظر بخش بااهمیتی از این ابهام‌ها برای بازار و فعالین اقتصادی روشن نشود.  

اما چند نکته خاص در این بین وجود دارد که کمی امیدوارکننده است. به‌عنوان مثال حضور عبده تبریزی به عنوان مشاور اقتصادی پزشکیان باعث شده تا بازار نگاه مثبت‌تری به این نامزد داشته باشد. هر چند که بازار در انتظار ارائه برنامه‌های قوی‌تر و روشن‌تر از پزشکیان است. در آن سو، قالیباف فن بیان قوی‌تری (فارغ از اینکه احتمالا شعارهای او با عملش یکسان نباشد) در بیان نظرات خود نسبت به بازار دارد اما مشاورین او بسیار ضعیف عمل کردند و همین رویداد پاشنه آشیل او خواهد بود. تصور ما این است که با به قدرت رسیدن هر یک از این دو، یک واکنش مثبت موقتی در بازار داشته باشیم. اما این واکنش زمانی دامنه‌دار و قوی‌تر خواهد شد که رویکرد اقتصادی هر یک از این افراد برای بازار روشن شود.

البته این تصور ماست و آنچه در بازار می‌بینیم این است که بسیاری از معامله‌گران امیدی به جریان پیش رو نداشته و حس سرخوردگی آنها را مسیر خروج قرار داده است. جالب است بدانید که از ابتدای سال رقمی بالغ بر 12.5 همت از بازار خارج شده؛ این رقم معادل 30 درصد از نقدینگی 41 همتی خارج شده از بازار سال 1402 است که نشان‌دهنده نبود انگیزه در معامله‌گران ناشی از تداوم شوک‌های پی‌درپی ارزیابی می‌شود.

به نظر بورس اولویت هیچکس نیست ! و لذا برای امروز هم پیش‌بینی واضح و روشنی نداریم. بارها به این موضوع اشاره شد که سهم‌های با حجم مبنای 1 نیاز به اصلاح حجم مبنا دارند. وقتی نهاد ناظر به یک درخواست ساده واکنش نشان نمی‌دهد و نسبت به دارایی سهامداران تبعیض قائل می‌شود، چه انتظاری از بازار است ! لذا فقط باید امیدوار بود تا هر چه سریعتر به روز انتخابات برسیم و البته امیدوار باشیم این جریان به زیان بازار تمام نشود ... !!

پرسشی که این روزها ذهن بسیاری از فعالین بازار را درگیر کرده این است که چرا با وجود برخی سیگنال‌های خفیف اقتصادی نظیر کاهش نرخ بهره و کاهش برخی ریسک‌های سیاسی، بازار به مرحله قفل‌شدگی رسیده و خبری از فعالیت حقوقی‌ها با وجود جذابیت قیمت‌ها نیست ؟ این مساله دو دلیل دارد. دلیل اول اینکه، حقوقی‌هایی نظیر هلدینگ‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و ... که اکثرا زیرمجموعه صندوق‌های بازنشستگی، تامین اجتماعی و یا نهادهای مشابه هستند، مدیرانشان توسط دولت تعیین می‌شوند. از آنجا که احتمال تغییر مدیر این شرکت‌ها طی 2 – 3 ماه آینده وجود دارد، لذا آنها برای فعالیت و خرید در بازار انگیزه‌ای ندارند. و دلیل دوم اینکه با توجه به فضای سیاسی و اقتصادی کشور که از ابتدای سال رقم خورده، خود این نهادها نیاز به نقدینگی دارند و لذا این دو دلیل نشان می‌دهد که سازمان بورس بی‌دلیل تصمیم به کوتاه کردن دامنه نوسان نگرفته ...

2) جدول بررسی آخرین وضعیت شاخص‌ها، بازار، نوسانات بازارهای جهانی و منحنی ارزش معاملات :

3) سر تیتر خبرهای سیاسی و اقتصادی – اخبار و شایعات بازار :  

* دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا وعده داده که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر، به پرداخت‌های چند میلیارد دلاری «بی پایان» به اوکراین پایان می‌دهد.

* آمارهای اعلامی مرکز آمار ایران از تورم تولیدکننده در بخش صنعت نشان می‌دهد تورم نقطه به نقطه این بخش در اردیبهشت ماه به ۲۲.۹ درصد رسیده که حکایت از افزایش ۳.۹ واحد درصدی این متغیر در مقایسه با ماه قبل دارد. همچنین تورم نقطه به نقطه تولیدکننده بخش معدن در اردیبهشت‌ماه به ۱۹.۷ درصد رسیده است. این متغیر در مقایسه با ماه گذشته با افزایش ۱.۹ واحد درصدی روبرو بوده است. به نظر می‌رسد روند نزولی تورم تولیدکننده که در میان کارشناسان اقتصادی به تورم پیش‌نگر مشهور است، متوقف شده و این متغیر کلیدی روندی صعودی به خود گرفته است.

* مجید عشقی از تصمیمات اتخاذ شده در جلسه هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار خبر داد. بنابر اعلام رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، با پیشنهاد بورس تهران مبنی بر تمدید مهلت یکساله شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا جهت خروج از ماده ۱۴۱ قانون تجارت موافقت بعمل آمد. همچنین پس از ارائه گزارش کارشناسی مدیریت نظارت بر بازار در خصوص دامنه نوسان و بررسی سناریوهای مختلف، مقرر گردید دامنه نوسان معاملات در کلیه بازارها به استثنا بازار پایه از تاریخ 09/۰۴/1403 به ۶+- تغییر یابد.

* عضو هیات عامل صندوق توسعه ملی گفت: در اولین مرحله مقرر شد 20 میلیون دلار با نرخ ETS از منابع صندوق توسعه ملی یعنی تقریبا 800 میلیارد تومان تا روز سه‌شنبه به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز شود و صندوق بتواند به وظایف قانونی خود در قبال حمایت از بازار سرمایه و سهام‌داران بورس عمل کند.

* وزیر نفت گفت: از سال آینده تمامی پالایشگاه‌ها فرآورده‌های نفتیِ یورو ۵ عرضه خواهند کرد. در حال حاضر حدود ۳۰۰ پروژه نفتی را در دستور کار داریم که تاکنون ۱۵۳ پروژه به بهره‌برداری رسیده است.

* انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران آمار کامل حجم و ارزش صادرات دو ماهه سال ۱۴۰۳ زنجیره فولاد کشور را منتشر کرد که بر این اساس ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور، ۲۷ درصد معادل تقریبی ۴۰۰ میلیون دلار کاهش داشته است.

* کانال نفت گاز پتروشیمی نوشت: مطابق با آخرین صورت مالی حسابرسی‌شده شرکت‌های پالایشی، مجموع مطالبات صنعت پالایش صرفا از شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌‌‌های نفتی ایران برابر با 40‌ همت است که پالایش نفت بندرعباس بیشترین سهم را در این مطالبات دارد. رقم مطالبات نفت بندرعباس از این محل برابر با 23.5‌ همت است.

* وتجارت شفاف‌سازی زد و خبر از شناسایی سود 1.3 همتی (38 ریال به ازای هر سهم) ناشی از فروش 8.95 درصد سهام بانک تجارت متعلق صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی تجارت ایرانیان اعتماد داد.

* شرکت فولاد شاهرود از ابلاغیه اداره برق استان سمنان مبنی بر آغاز برنامه اضطرار مدیریت مصرف صنایع از ۲۰ خرداد بابت محدودیت مصرف برق ویژه تیر و مرداد خبر داد.