مثبت مشقی

1) پیش‌بینی بازار ...

میثم بهرامی - بورس24 : در شرایطی به مصاف معاملات آخرین روز کاری هفته می‌رویم که در دقایق ابتدایی بازار سه‌شنبه تا حدودی از شدت هیجانات منفی کاسته شد و یک تعادل نسبی برقرار شد. اما هر چه با نقطه آغازین بازار بیشتر فاصله گرفتیم، میل به سرسره‌بازی و حرکت نمادها به سمت هسته و جبه زمین بیشتر شد؛ هر چند دماسنج اصلی بازار واقعیت‌ها را نشان نداد و علیرغم از دست دادن بخش بااهمیتی از رشد روزانه خود اما در نهایت بواسطه شاخص‌سازی، با رشد اندک 4 هزار واحدی در ارتفاع دو میلیون و 165 هزار واحدی ایستاد ! ارزش معاملات تغییر بااهمیتی نسبت به روزهای اخیر نداشت و به 3.5 همت خلاصه شد که رقم قابل قبولی برای امیدواری به خاتمه یافتن روند نزولی نیست و طبق روال عادی برنامه تراز نقدینگی حقیقی‌ها منفی بود. روز گذشته رقمی بالغ بر 150 میلیارد تومان پول از بازار خارج شد. جالب است بدانید که طی 12 روز کاری اخیر هرگز پولی وارد بازار نشده است !

امروز 26 اردیبهشت است و تقریبا 2 ماه از سال را پشت‌سر گذاشته‌ایم. روز اول بهار با شنیدن شعار سال چه فکرها و رویاپردازی‌ها که نکردیم !! اما دو سوم بهار به جهنمی‌شکل ممکن گذشت !! از 34 روز کاری گذشته تنها 13 کندل سبز ثبت شده و بازار 21 روز کاری زیر سخت‌ترین فشار عرضه بوده و لذا طیف وسیعی از سهم‌ها در سطوحی پائین‌تر از 28 اسفند 1402 قرار گرفته‌اند ! ابتدای سال را با درگیری نظامی ایران و اسرائیل آغاز کردیم و در ادامه درگیر تحولات جنگی دولت و مجلس و بانک مرکزی با بازار سرمایه شدیم و البته یکبار دیگر به همه ثابت شد که تصمیمات دولت چقدر می‌تواند مخرب‌تر از ریسک‌های سیاسی و حملات موشکی باشد. این چه جنایتی است که در حق سرمایه‌های مردم می‌شود ؟! امروز کسی حتی اگر از سر خوش‌بینی و پذیرش ریسک به ریوارد بالا به سراغ بازار بیاید و بخواهد خرید کند، همه به چشم یک دیوانهِ به او نگاه می‌کنند !

رکود به‌ قدری عمیق شده که حتی بدبین‌ترین معامله‌گران هم انتظار چنین ریزشی از بازار را نداشتند. حتی سازمان بورس هم که به‌‌ عنوان نهاد ناظر وظیفه‌اش حمایت از حق و حقوق سهامداران است، گوشه‌ای نشسته و تماشاچی محض شده و جالب اینکه باری دیگر چراغ ورود شرکت‌های جدید را روشن کرده است !! انصافا ریزش 14 روز اخیر (به غیر از مثبت مشقی دیروز) کم‌سابقه بوده است. در دوره‌های نزول و فرود اخیر، فرصت نفس کشیدن به بازار داده می‌شد اما این‌بار سر سهامداران را با تمام قوا زیر آب کرده‌اند و حتی اجازه نفس کشیدن نمی‌دهند. در این بین افت نرخ ارز را هم داریم که با وجود عدم واکنش بازار در زمان رشد، اما در افت‌ها او را همراهی می‌کند. به هر حال کاهش نرخ ارز خود را در عطش معاملات بورس کالا و همچنین رکود احتمالی در بازارها نشان می‌دهد.

به نظر دو عامل منجر به افت قیمت ارز شده است. عامل نخست، کاهش ریسک‌های نظامی و برخی اخبار مثبت سیاسی و عامل دوم رسیدن زمزمه‌هایی مبنی بر گشایش‌های ارزی و افزایش صادرات نفتی. البته در این بین تلاش دولت و بانک مرکزی برای سرکوب تقاضا و انتشار اوراق با نرخ سود بالا هم بی‌تاثیر نبوده است. حتی گفته می‌شود احتمال آغاز دوره جدیدی از مذاکرات سیاسی وجود دارد. البته بازار به قدری گیج و منگِ مشت و لگد تصمیمات اخیر اقتصادی دولت است که خیلی حال و حوصله وزن دادن و فکر کردن به تحولات سیاسی را ندارد اما به هر جهت این نکته را باید گوشه ذهن داشت که تنها موضوعی که می‌تواند اقتصاد کشور را از این بن‌بست خارج کند، یک توافق همه‌جانبه با دنیا است که برخی متوجه این موضوع شده‌اند. به هر حال کاهش نرخ ارز چالش جدیدی است و البته بازار سرمایه در مقطع فعلی وزن چندانی به آن نمی‌دهد و فعلا درگیر نرخ بهره و تلفات آن است.

ماجرایی که از اسفند سال گذشته آغاز شد و هر چه می‌گذرد آثار مخربش بیشتر عیان و نمایان می‌شود. متاسفانه در کشوری که زیر بار فشار تحریم و مشکلات عجیب و غریب قرار دارد و درگیر تورم ساختاری است، اصرار ویژه‌ و غیرمنطقی بر ارائه نرخ سود بالای بدون ریسک وجود دارد و لذا می‌بینیم که اقتصاد در مسیر یک رکود سنگین قرار گرفته است. نکته جالب اینجاست که حالا خود دولت هم متضرر این ماجرا شده و نمی‌تواند نیازهای مالی خود را تامین کند. لذا اگر بانک مرکزی یا بانکها در این چرخه ورود نکنند، فضا به مراتب پیچیده‌تر از شرایط فعلی خواهد شد. در واقع می‌توان گفت نرخ بهره به دوراهی حساسی رسیده که یا بانک مرکزی و دولت این بازی را متوقف می‌کنند و یا به این حماقت ادامه داده و گردباد نرخ بهره هر آنچه سر راه خود می‌بیند را نابود می‌کند. البته چرخه تصمیمات اخیر به خوبی نشان داده که دیگر خرد و عقلانیتی باقی نمانده است !

اما از آنجا که کماکان بازار حرفی برای گفتن ندارد، گریزی به مباحث سیاسی و اخبار و شایعات این حوزه بزنیم. درخصوص توافق سیاسی باید گفت که اگر واقعا تحول خاصی در جریان باشد، باید سیگنال‌هایی را در بازارها داشته باشیم و لذا دنبال کردن چند شاخص مهم ضروری خواهد بود. شاخص اول، نرخ ارز است. حرکت احتمالی دلار به سمت قیمت‌های ۵۵ هزار تومانی و افت بیشتر قیمتی می‌تواند سیگنال مهمی باشد. به ویژه اینکه بازار ارز رفتار هوشمندانه‌‌ای دارد و بسیاری از فعالین اقتصادی نوسانات این حوزه را به دقت دنبال می‌کنند.

شاخص دوم، فضای بازار مسکن و خودرو است. طی دو ماه اخیر با وجود رشد قیمت‌ها اما در هر دو بازار رکود جدی به لحاظ حجم معاملات حاکم بوده و حتی در فروردین ماه دیدیم که قیمت مسکن رشدی نداشت ! از آنجا که این دو بازار بزرگترین حباب قیمتی را دارند، تداوم رکود می‌تواند به منزله دریافت سیگنال از تحولات مثبت سیاسی و تخلیه حباب قیمت‌ها باشد. شاخص سوم، تحولات بازار پول و نرخ بهره است. اگر واقعا گشایشی در پیش باشد، دلیلی بر سماجت بانک مرکزی جهت حفظ نرخ بهره در سطوح فعلی نخواهد بود و لذا با مداخلاتی در بازار بین بانکی می‌تواند به مرور نرخ بهره را کاهش دهد.

به نظر این سه شاخص را به دقت باید دنبال کرد. چراکه دولت فعلی نه‌تنها صداقت با فعالین اقتصادی و مردم جامعه ندارد که علاقه زیادی به بلوف زدن و قرار گرفتن در مسیر حرف درمانی دارد. و لذا چنانچه در یکی دو ماه پیش رو این شاخص‌ها سیگنال مثبتی صادر نکنند، یعنی فضا آنقدرها هم که گفته می‌شود، گل و بلبل نیست‌ ! و البته چقدر ضایع است شاخص بازار سرمایه که هیچ نقشی در صدور سیگنال‌های سیاسی و اقتصادی نداشته و ما را دست به دامن سایر بازارها برای درک و کشف حقایق کرده است !

نکته دیگر اینکه تا دور بعدی انتخابات ایالات متحده تنها ۵ ماه باقی مانده و لذا علاوه بر اینکه خیلی به بحث توافق با توجه به شناخت از دولت فعلی و تغییرات در مجلس خوشبین نیستیم، این است که تا انتخابات آمریکا فاصله چندانی نمانده و عموما دولتها (حتی دولتهای خارجی) در چنین شرایطی محتاطانه رفتار می‌کنند و دست به تصمیمات عجیب و ضربتی نمی‌زنند. البته باز هم تاکید می‌کنیم که در دنیای سیاست هیچ‌چیز غیرممکن نیست، به ویژه اینکه دموکرات‌ها هم پیچیدگی خاصی در رفتار و تصمیمات خود دارند.

و نکته پایانی اینکه برخی قاطعانه معتقدند که در انتخابات پیش رو، مرد مو نارنجی مچ پیرمرد فرتوت را خواهد زد و اصلا شانسی برای بایدن قائل نیستند. اما به این مسأله باید توجه داشت که اقتصاد آمریکا طی سالهای اخیر به شدت تقویت شده و از آنجا که فضای کسب و کار مناسب است، ممکن است دموکرات‌ها پیروزی دیگری را رقم زده و ترامپ را برای همیشه از دور خارج کنند. ضمن اینکه فراموش نکنیم جو بایدن سابقه 12 سال حضور در کاخ سفید را دارد ! دو دوره معاونت باراک اوباما و حال ریاست‌جمهوری. بنابراین به هیچ وجه این پیرمرد خسته را نباید دست‌کم گرفت. تجربه نشان داده که بورسی جماعت بر خلاف هارت و پورتی که دارد، اصلا تحلیلگر سیاسی خوبی نیست ! البته ما هم ادعایی نداریم و همواره بر این موضوع تاکید شده که خیلی سر از دنیای سیاست در نمی‌آوریم.

اما بحث را کوتاه کنیم و به سراغ بازار برویم. بازاری که بد آغاز نکرد و طبیعی بود که پس از چند روز ریزش جدی، خود را به روی آب رسانده و یک نفس موقت بگیرد. اما هر چه از دقایق ابتدایی فاصله گرفت بواسطه ضعف طرف خریدار، شرایط سخت و سخت‌تر شد و لذا در طیف وسیعی از سهام شاهد قرار گرفتن قیمت آخرین معامله در سطوحی پائین‌تر از قیمت پایانی بودیم. بنابراین برای امروز هم بواسطه قرار گرفتن در روزهای پایانی هفته، معاملات رکودی و ضعیف را پیش‌بینی می‌کنیم.

2) جدول بررسی آخرین وضعیت شاخص‌ها، بازار، نوسانات بازارهای جهانی و منحنی ارزش معاملات :

3) سر تیتر خبرهای سیاسی و اقتصادی – اخبار و شایعات بازار :  

* سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: بایدن و بلینکن اجازه نخواهند داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. ایران در حال حاضر فعالیت‌های کلیدی لازم برای تولید یک سلاح هسته‌ای قابل آزمایش را انجام نمی‌دهد.

* وزیر اقتصاد گفت: امسال ۳۵۰ هزار میلیارد تومان از طریق ابزارهای جدید مالی در اختیار بخش واقعی اقتصاد برای تامین مالی تولید قرار می‌گیرد ! احسان خاندوزی گفت: نتایج نشست فرزین و مجلس توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود. تسهیل در حوزه رفع تعهد ارزی بنگاه‌های کوچک انجام می‌شود و جزییات توسط بانک مرکزی اعلام خواهد شد. گواهی امتیاز صادراتی بند الحاقی جدید در آیین‌نامه رفع تعهد ارزی در کمیسیون اقتصادی دولت هفته گذشته مصوب شد. این مصاحبه هفته آینده در صحن هیات وزیران طرح می‌شود.

* رئیس بانک مرکزی از افزایش تسلط در بازار ارز و انتظار کاهش تورم در ماه‌های آتی خبر داد و گفت: امسال با برنامه و سیاست اعتباری هدف‌گذاری شده و با روش‌های تامین مالی تعهدی، به دنبال تامین مالی غیر تورمی در بخش‌های تولیدی هستیم. فرزین گفت: در حوزه سیاست‌گذاری نرخ ارز بانک مرکزی به سه تعادل، توجه ویژه دارد و اینکه، نرخ ارز باید به گونه‌ای تنظیم شود که تعادل بودجه‌ای دولت، تولیدکننده و مصرف‌کننده برقرار شود. وی در ادامه با اشاره به اینکه سال گذشته به رغم مشکلات تحریم‌ بیش از ۶۹ میلیارد دلار تامین ارز انجام شد، تصریح کرد: به منظور تنظیم‌گری در بازار ارز و اصلاح ساختارها و زیربنای این بازار، مرکز مبادله ارز و طلا راه‌اندازی شد که ضمن بررسی مشکلات در سال جاری، با عمق بخشیدن به این بازار از طریق تنظیم‌گری، شاهد افزایش تسلط بانک مرکزی در بازار ارز خواهیم بود. فرزین گفت: با گشایش‌های به وجود آمده، دسترسی کشور به منابع ارزی در سال جاری افزایش یافته و قدرت مدیریت بیشتری بر منابع ارزی زیادی که در خارج از کشور وجود دارد، خواهیم داشت. رئیس بانک مرکزی با اشاره به برنامه این بانک برای کنترل تورم گفت: طی سالهای گذشته شاهد انحراف شاخص‌های نقدینگی، پایه پولی، تورم، حجم پول و ... از روند بلندمدت بودیم. ادامه این روند می‌توانست کشور را به سمت تورم و نقدینگی بالا سوق دهد. با سیاست‌های پولی مناسب و برنامه‌های هدف‌گذاری‌شده دقیق در بانک مرکزی، شاهد بازگشت این شاخص‌ها به روند بلندمدت و بازگشت پیش‌بینی پذیری به اقتصاد برای فعالان اقتصادی هستیم ! فرزین درخصوص روند شاخص‌های پولی گفت: نرخ رشد پایه پولی در سال ۱۴۰۲ روند نزولی قابل توجهی را تجربه کرد؛ بطوریکه نرخ این شاخص مهم پولی و تاثیرگذار در تورم نسبت به رقم فروردین ۱۴۰۲ که ۴۵ درصد بود با ۱۶.۹ واحد درصد کاهش، در پایان اسفندماه به ۲۸.۱ درصد رسید. رئیس بانک مرکزی همچنین تصریح کرد: رشد پول (بخش سیال نقدینگی) نیز از ۶۵.۲ درصد در پایان سال ۱۴۰۱ به ۱۷.۵ درصد در پایان اسفند سال گذشته رسید. این شاخص مهم البته در پایان فروردین ۱۴۰۳ به ۱۵.۷ درصد کاهش یافت. بنابراین با کنترل شاخص‌های پولی اثرگذار بر تورم، انتظار می‌رود شاخص نرخ تورم نیز در ماه‌های آتی ارقام پایین‌تری را ثبت کند.

* دنیای اقتصاد: آژیر افت تولید خودرو در سال جاری که از فروردین زده شد، در اردیبهشت ادامه پیدا کرد و طبق آخرین گزارش‌ها، متوسط تیراژ روزانه خودروسازان در ماه جاری به حدود 3,650 دستگاه رسیده است. این در شرایطی است که طبق وعده وزیر، قرار است تولید خودرو در سال جاری و نسبت به پارسال ۱۵ درصد رشد کند. طبق وعده دیگر وزیر صمت، بناست تولید روزانه خودرو ۲۰ درصد بالا برود. با توجه به این دو وعده عباس علی‌آبادی و با در نظر گرفتن میزان تولید در سال گذشته، تیراژ خودروسازان کشور در پایان امسال باید به حدود یک‌میلیون و ۵۵۰ هزار دستگاه برسد؛ ضمن آنکه آنها باید به تولید روزی حداقل 5,500 دستگاه دست یابند. حالا اما این پرسش مطرح است که آیا خودروسازان با توجه به چالش‌های مختلف، از جمله تحریم و سیاست‌های دستوری، توان تحقق برنامه موردنظر را دارند یا مانند سال گذشته ناکام خواهند ماند؟ پرسش دیگر این است که سیاستگذار برای تحقق برنامه تولید مدنظر خود در خودروسازی، چه کمکی می‌تواند و باید به خودروسازان کند؟ به نظر علی‌آبادی هم فردی شبیه به فاطمی‌امین باشد. واقعا نمی‌دانیم چرا هیچ فردی در این وزارتخانه دست به تغییر و تحولات و اجرایی کردن وعده‌های خود نمی‌زند !

* عارف نوروزی مدیرعامل شستا لب گشود و گفت: من بعنوان مدیر بیش از ۱۷۰ شرکت، موضوع «جهش تولید با مشارکت مردم» را منتفی می دانم. قطعی گاز، قطعی برق، نرخ نهاده ها، نرخ سود بالا، تنگنای تسهیلات و قیمت گذاری دستوری صنعت را در آستانه نابودی قرار داده است.

4) بررسی صنایع :

* در گروه فولادی یک گزارش افتضاح از ارفع داشتیم که نشان داد تصمیمات سیاستگذار چه بلایی سر او آورده و لذا این سهم روز گذشته با افت قیمت روبرو شد. فولاد ارفع در بهار با فروش 5.1 همتی به سود 2.018 ریالی رسید. در تابستان بواسطه قطعی برق، فروش تا سطح 3.9 همت افت کرد و لذا سود خالص به 1.074 ریال رسید. در پائیز فروش تقویت شد و مجددا به سطح 5.1 همت بازگشت اما سود خالص شبیه به تابستان بود و 1.081 ریال اعلام شد. در زمستان این بار مشکل گاز به سراغ او رفت و لذا فروش به 4.1 همت رسید و در یک اتفاق عجیب سود خالص تا سطح 434 ریال افت کرد ! حاشیه سود ناخالص شرکت در بهار 46 درصد، در تابستان 38 درصد، در پائیز 27 درصد و در زمستان 18 درصد بوده است. دلیل اصلی افت حاشیه سود، افزایش بهای تمام شده بوده است.

* در گروه قندی روند معاملات بهتر از سایر صنایع نیست اما برخی خبرها نشان می‌دهد که با بهبود نسبی بازار برخی صنایع به ویژه گروه‌های کوچک می‌توانند مسیر بهتری را در پیش بگیرند. طبق آخرین اخبار منتشر شد، نرخ فروش شکر برای کارخانه‌ها 35 هزار تومان تعیین شده است. این نرخ می‌تواند روند سودآوری کارخانه‌های قندی را حفظ کند. از آنجائیکه بحث امنیت غذایی برای دولت مهم است، در تقابل با شرکت‌های تولیدکننده مواد غذایی خشونت کمتری به خرج می‌دهد. تعیین نرخ جدید شیر نیز می‌تواند برای دامپروری‌ها مهم باشد و روند سودآوری آتی آنها را مشخص کند. این صنایع فعلا جزو معدود صنایعی هستند که از گزند تصمیمات مخرب دولت تا حدودی در امان بوده‌اند. در این دو گروه نمادهایی نظیر قثابت، قصفها، سپید و زفجر را بیشتر باید زیر نظر داشت.