ریسک ها باقی هستند؛ دوران رضایت فرانرسیده است!

طاها حشمتی: اظهارنظرها درباره وضعیت اقتصادهای بزرگ و ریسک هایی که اقتصاد جهان را تهدید می کنند ادامه دارد. نهادهای تحلیلگر نظیر بانک جهانی و صندوق بین المللی پول در فواصل زمانی مشخص گزارش هایی از شرایط اقتصاد جهان ارائه می کنند و اخیرا آنها بارها درباره ریسک های مختلف هشدار داده اند. از آنجا که سرعت تحولات زیاد است و بازارها دچار بی ثباتی هستند ضروری است تمامی دیدگاه ها مورد توجه قرار گیرد. از این طریق بر دقت تصمیم گیری ها افزوده خواهد شد.

مدیر عامل بانک جی پی مورگان می گوید: "پس از چند مورد ورشکستگی بانک ها در آمریکا که سبب نگرانی درباره سلامت کلی بخش بانکداری این کشور شده حالا احتمال رخ دادن رکود افزایش یافته است." آقای دیمون در مصاحبه با خبرگزاری سی ان ان گفت: "با آنکه سیستم بانکی در بزرگ ترین اقتصاد جهان قدرتمند و باثبات باقیمانده است اما کاهش فعالیت های اقتصادی را نمی توان نادیده گرفت. به عقیده من احتمال رخ دادن رکود افزایش یافته است اما رخ دادن رکود قطعی نیست. ما شاهد کاهش وام گرفتن متقاضیان هستیم. این لزوما به رخ دادن رکود منجر نمی شود اما زمینه آن را فراهم می‌کند."

یک موضوع مهم دیگر افزایش نرخ‌های بهره در بزرگ ترین اقتصاد جهان است که با تداوم جنگ بین روسیه و اوکراین و نرخ بالای تورم همزمان شده است. این عوامل قدرت بالایی دارند. ما درباره اثرات بلندمدت افزایش سریع و شدید نرخ های بهره، جنگ اوکراین و نرخ های بالای تورم چیزی نمی دانیم. حدس هایی مطرح است اما ما صرفا می دانیم که اثرات این سه عامل بزرگ و بلندمدت است. بانک مرکزی با قدم های محتاطانه پیش می‌رود. از دید آقای دیمون، ریسک هایی که سیستم بانکی را تهدید می کنند هنوز از میان نرفته اند و حتی وقتی ما از این ریسک‌ها عبور کنیم سال های متمادی ضعف در سیستم بانکی ادامه پیدا خواهد کرد.

بانک سیلیکون ولی شانزدهمین بانک بزرگ آمریکا و بزرگ ترین بانک دره سیلیکونی بود. ورشکستگی این بانک بزرگ ترین مورد ورشکستگی در سیستم بانکی آمریکا از زمان فروپاشی واشنگتن موچوال در سال ۲۰۰۸ است که سبب بحران مالی جهانی شد. ورشکستگی بانک سیلیکون ولی به فروپاشی سیلورگیت کپیتال و سیگنچر بانک منجر شد. هر دو این بانک‌ها ارتباط های گسترده و عمیق با شرکت‌های فناوری داشتند.

از سوی دیگر شاهد مشکلات مالی کردیت سوییس بوده ایم. کردیت سوییس یکی از بانک های مهم جهان بود. بانک یو بی اس سوئیس تصمیم گرفت این بانک را به مبلغ 3.2 میلیارد دلار بخرد تا از گسترش بحران در بازارهای مالی جهان جلوگیری کند.

تهدید دیگر برای سیستم مالی جهان از تنش‌های ژئوپلیتیک و تنش‌های تجاری و سیاسی نشات می گیرد. این تنش ها مسیرهای سرمایه گذاری و تجارت را تغییر می دهند و بیشترین تأثیر منفی را بر اقتصادهای نوظهور می گذارند. صندوق بین‌المللی پول نسبت به اثرات منفی کوتاه مدت و بلندمدت تهدیدها هشدار داده است. این نهاد پیش بینی کرده سال جاری اقتصاد آمریکا 1.4 درصد رشد می کند قبلا رقم 1.6 درصد برای رشد اقتصاد این کشور پیش‌بینی شده بود. سال پیش و سال ۲۰۲۱ اقتصاد آمریکا به ترتیب دو درصد و 5.7 درصد رشد کرده بود.

آقای دیمون ‌می گوید: "اتفاقات منفی بانکی در چند هفته اخیر نشان می دهد که صرفا با تنظیم مقررات نمی توان تمامی نقایص را رفع کرد. ریسک های فراوان وجود دارد و مدیریت آنها مستلزم نظارت دائمی است. در حال حاضر اعتماد آمریکایی‌ها به بانک‌ها کاهش یافته و جبران این کاهش آسان نیست. بحران بانکی چند هفته پیش سبب شد سپرده‌گذاران پول های خود را به بانک‌های بزرگ منتقل کنند. این اتفاق برای بانک‌های یاد شده یک تحول مثبت است اما نقایص سیستم بانکی باید رفع شود در غیر این صورت تمامی بانک ها لطمه خواهند دید."

سرمایه گذاران در بازارهای مختلف باید بیش از هر زمان دیگر بر گزارش های نهادهای بین المللی و دیدگاه های تحلیلگران تمرکز داشته باشند. دوران کنونی دورانی بسیار ملتهب است و هر روز ممکن است رویدادهای غیرمنتظره رخ دهد. افق اقتصاد چین برای سرمایه گذاران در بازار مواد خام اهمیت بالا دارد. دولت چین نرخ هدف برای رشد اقتصاد را محدوده 5.5 درصد تعیین کرده و برخی نهادهای تحلیلگر معتقدند این نرخ رشد تحقق خواهد یافت. حالا سوال مهم این است که آیا در این نرخ رشد بازار مواد خام رونق پیدا خواهد کرد یا نه. در هفته های اخیر شاهد افت قیمت سنگ آهن بوده ایم زیرا از یک سو عرضه افزایش یافته و از سوی دیگر تولید فولاد در چین به تدریج در حال کاهش است. یکی از تحلیلگران می گوید اگر تولید و مصرف فولاد به اندازه ای که انتظار می رود رشد نکند بازار سنگ آهن رونق پیدا نخواهد کرد.

درباره افق بازار فلزات پایه و دیگر مواد خام نیز قطعیت وجود ندارد. دیدگاه های مختلف در این زمینه مطرح است اما پیش بینی کار آسانی نیست. سال جاری سال بی ثباتی هاست. از این هفته دوره انتشار گزارش عملکرد شرکت های بورسی در آمریکا مربوط به سه ماهه اول امسال شروع می شود. محتوای این گزارش ها به شفاف شدن فضا کمک خواهد کرد.

از امروز نشست مشترک صندوق بین المللی پول و بانک جهان شروع می شود و این نشست تا یکشنبه آینده ادامه خواهد داشت.