آشوب در بازار نفت و تبعات سیاسی و اقتصادی آن

بورس24 : روز چهارشنبه اوپک پلاس تصمیمی عجیب گرفت یعنی در واکنش به ضعف اقتصاد جهان، اعضای این ائتلاف تصمیم گرفتند عرضه روزانه نفت را دو میلیون بشکه پایین آورند. این میزان کاهش، بسیار بزرگ محسوب می‌شود و حالا این سوال مطرح است که برنده و بازنده این تصمیم چه کسانی هستند؟ بدون شک روسیه از این تصمیم بیشترین نفع را می برد و غرب از این کاهش زیان خواهد دید. عربستان اعلام کرده این تصمیم در واکنش به افزایش نرخ‌های بهره در اقتصادهای توسعه یافته اتخاذ شده است.

ده‌ها بانک مرکزی در ماه‌های اخیر بارها نرخ های بهره را بالا برده اند تا تورم را مهار کنند. این اقدام ضعف تقاضا برای مواد خام را در پی دارد و قیمت نفت در چند ماه اخیر کاهش یافته است. ۵ ماه پیش قیمت نفت برنت بالاتر از ۱۲۰ دلار بود و حالا به زیر صد دلار کاهش یافته است. به دلیل افزایش ریسک رکود، پیش بینی شده بود قیمت ها در ماه‌های آینده کاهش می یابد اما حالا که اوپک پلاس به تحولات در بازار واکنش نشان داده نهادهای تحلیلگر معتقدند قیمت نفت در آینده نزدیک رشد خواهد کرد.

تصمیم روز چهارشنبه اوپک پلاس اهمیت سیاسی و اقتصادی دارد. ایالات متحده عربستان را به طرفداری از روسیه متهم کرده و تصمیم کاهش ۲ میلیون بشکه ای عرضه را تصمیمی "کوته بینانه" توصیف کرده است. از دید آمریکا، جهان از پیش به دلیل هزینه بالای انرژی تحت فشارهای تورمی قرار داشته و حتی قیمت کنونی نفت سبب تداوم وضعیت نگران کننده تورم در اقتصاد جهان است. از دیدگاه واشنگتن، قیمت نفت باید به زیر ۸۰ دلار در هر بشکه کاهش یابد اما اقدام اوپک پلاس قیمت ها را بالا نگه می دارد و این برای اقتصاد جهان بسیار زیانبار است.

از سوی دیگر برخی تحلیلگران معتقدند تصمیم روز چهارشنبه اوپک پلاس به روابط آمریکا و عربستان لطمه ای بزرگ وارد می کند و تغییراتی را در سیستم تامین انرژی جهان بوجود خواهد آورد. باید دید در آینده این دو کشور چگونه تعامل خواهند کرد. بایدن بارها از عربستان خواسته بود عرضه را بیشتر کند تا قیمت ها کاهش یابد اما ریاض به این درخواست بی توجه بوده است.

اوپک پلاس از 13 عضو اوپک و 11 تولیدکننده نفت از جمله روسیه تشکیل شده است. طبق توافق روز چهارشنبه، اعضاء اوپک پلاس باید از عرضه خود بکاهند اما از آنجا که روسیه از پیش مقدار بسیار کمتر از سهمیه خود نفت تولید می کند این کشور از عرضه خود نخواهد کاست اما از رشد قیمت ها سود می برد. بیشترین کاهش تولید نفت از سوی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس انجام خواهد شد. تحلیلگر ساکسوبانک می گوید: "روسیه برنده تصمیم اخیر اوپک پلاس است و در مقابل، مصرف کنندگان بزرگ که از پیش با نرخ های بالای تورم مواجه بوده اند بازنده این تصمیم هستند.

دو میلیون بشکه معادل ۲ درصد تولید جهانی نفت و حدود ۴ درصد هدف تولید اوپک کلاس (43.8 میلیون بشکه) است. یک نکته مهم این است که از پیش اوپک پلاس توانایی تولید مطابق با سهمیه‌ها را نداشته و ماه آگوست این ائتلاف 3.6 میلیون بشکه کمتر از اهداف تولید، نفت تولید کرد. تحریم‌های غرب علیه روسیه سبب شده این کشور نسبت به قبل از تحریم ها 1.1 میلیون بشکه نفت کمتری تولید کند یعنی تولید آن از ۱۱ میلیون بشکه به 9.9 میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. واکنش بازار نفت به تصمیم روز چهارشنبه اوپک پلاس بزرگ نبود زیرا اقتصاد جهان به سمت رکود در حرکت است و نیز از پیش اوپک پلاس کمتر از سهمیه ها نفت تولید می کرد. عربستان روزانه ۵۰۰ هزار بشکه کمتر نفت تولید خواهد کرد و اگر تغییری در قیمت ها ایجاد نشود این به معنای کاهش 1.4 میلیارد دلاری درآمد این کشور در هر ماه است.

یکی از مقامات شرکت ریستاد انرژی می گوید: "احتمالا بیشترین کاهش عرضه از سوی چهار کشور عربستان، عراق، امارات و کویت انجام خواهد شد. روسیه برای فروش نفت به مشتری های آسیایی باید تخفیف های بزرگ تر بدهد و نیز به تدریج از تولید نفت این کشور کاسته خواهد شد." امروز گزارش وزارت کار آمریکا درباره وضعیت بازار کار این کشور در ماه قبل منتشر شد و محتوای این گزارش مثبت بود. این یعنی بانک مرکزی آمریکا نرخ های بهره را با سرعت بالا خواهد برد و شاخص دلار رشد می کند. این رشد بر قیمت مواد خام فشار وارد خواهد کرد.

در زیر نمودار تغییرات قیمت نفت برنت در دوازده ماه اخیر نشان داده شده است: