ترکیه در گرداب تورم و کاهش نرخ های بهره!

بورس24 : اخبار اقتصاد ترکیه همواره سبب تعجب و نگرانی بوده است زیرا در یک سال اخیر شاهد رشد نرخ تورم، کاهش شدید ارزش پول ملی و بی ثباتی عمیق در اقتصاد این کشور هستیم و برنامه هایی که بانک مرکزی برای غلبه بر مشکلات اجرا می کند نتوانسته به اهداف خود برسد. بانک مرکزی ترکیه به جای بالا بردن نرخ‌های بهره برای مهار تورم، سال پیش چهار بار نرخ های بهره را بالا برد و روز گذشته نیز این اقدام را انجام داد. روز گذشته بانک مرکزی ترکیه با پایین آوردن نرخ های بهره به میزان یک درصد و رساندن آن به ۱۳ درصد، بازارها را متعجب کرد. با انتشار خبر اقدام بانک مرکزی، ارزش لیر در برابر دلار یک درصد کاهش یافت و هر دلار با بیش از ۱۸ لیر معاوضه شد. این ضعف در ارزش لیر بی‌سابقه است.

یکی از تحلیلگران می‌گوید: "در ۷ ماه گذشته بانک مرکزی ترکیه تغییری در سیاست‌های پولی خود ایجاد نکرد و حالا شاهد هستیم که یک بار دیگر نرخ های بهره پایین آورده شده است. در حال حاضر نرخ تورم در ترکیه نزدیک به ۸۰ درصد است و بانک مرکزی بدون توجه به این رقم و فشاری که بر مردم وارد می شود نرخ های بهره را پایین آورده است. این یک اقدام بی معناست. پول روسیه و اعراب به جیب ترکیه وارد شده و بانک مرکزی تصور می‌کند می‌تواند نرخ های بهره را بدون لطمه وارد شدن به اقتصاد و کاهش ارزش لیر پایین آورد."

دولت ترکیه اخیراً برای جذب سرمایه گذاری چند کشور عرب حوزه خلیج فارس اقداماتی انجام داده و نیز روابط تجاری خود با روسیه را گسترش داده است و این در حالی است که غرب روسیه را به دلیل حمله این کشور به اوکراین تحریم کرده است. بانک مرکزی ترکیه در بیانیه‌ای که روز گذشته منتشر کرد آورده بود: "نشانه‌هایی از آغاز کاهش نرخ تورم و ضعف در اقتصاد مشاهده شده است." نرخ تورم ترکیه ماه گذشته 79.6 درصد بود البته برخی تحلیلگران معتقدند رقم واقعی تورم دو برابر این رقم است. در چند ماه اخیر به دلیل رشد قیمت سوخت و مواد غذایی، وضعیت تورم در ترکیه بدتر شده است. همه گیری کرونا و در چند ماه گذشته جنگ اوکراین، شرایط اقتصادی را برای ترکیه بدتر کرده است.

مدتی است قیمت نفت و مواد غذایی کمی پایین آمده و بانک مرکزی امیدوار است از این پس نرخ تورم کاهش یابد البته در این زمینه هیچ قطعیتی وجود ندارد. اردوغان مخالف سرسخت افزایش نرخ‌های بهره است و بانک مرکزی تحت فشارهای او نرخ‌های بهره را بارها پایین آورده است. در ماه‌های گذشته همزمان با بدتر شدن وضعیت زندگی مردم ترکیه، اردوغان بارها وعده داده سال آینده وضعیت خواهد شد. دولت همچنین حداقل حقوق کارمندان را بالا برده اما این افزایش برای جبران اثر تورم کافی نیست.

در سال های اخیر نرخ رشد اقتصاد ترکیه بالا بوده و این رشد به شکل طبیعی به افزایش نرخ تورم منجر می شود اما اردوغان حاضر نبوده برای مهار تورم نرخ های بهره را بالا ببرد. نتیجه این سیاست، کاهش شدید ارزش لیر، کاهش قدرت خرید مردم، رشد شدید نرخ تورم، بی اعتمادی سرمایه گذاران خارجی و بی‌ثباتی پولی بوده است.

سال جاری میلادی تاکنون ارزش لیر در برابر دلار ۲۶ درصد کاهش یافته است. همچنین در پنج سال اخیر ارزش لیر در برابر دلار ۸۰ درصد پایین آمده است. در دو سال گذشته اردوغان بارها روسای بانک مرکزی را برکنار کرده زیرا آنها با سیاست‌های او مخالف بودند. بانک مرکزی برای حفظ ارزش لیر مجموعه‌ای از اقدامات را انجام داده است اما تحلیلگران معتقدند این گونه اقدامات اثرات کوتاه مدت دارد و در آینده شرایط اقتصاد ترکیه بدتر خواهد شد.

یکی از تحلیلگران موسسه کپیتال اکانامیکس می گوید: "ترکیه که از جایگاه مهم استراتژیک بین شرق و غرب برخوردار است و دومین ارتش بزرگ را در بین کشورهای عضو ناتو دارد دچار کسری حساب جاری است. وضعیت شاخص های اقتصادی ترکیه خوب نیست و در این میان بانک مرکزی تحت فشارهای اردوغان، اقداماتی انجام می دهد که سبب بدتر شدن شرایط می شود."