قهر مردم با وام مسکن

طاها حشمتی - ارزش وام مسکن در بازار خرید خانه به ۱۰ مترمربع سقوط کرده است؛ این یعنی ارزشی معادل ۲۰ درصد از یک خانه نقلی.

متقاضیان خرید مسکن بخاطر بی ارزش شدن وام بانکی ارتباط شان را با تسهیلات مسکن قطع کرده اند.

این در حالی است که در اروپا ارزش وام مسکن معادل حداقل ۶۵ درصد قیمت خانه ها است.

در جایی مثل آلمان زوج های جوان فاقد مسکن‌ به‌ کمک‌ اعتبارسنجی‌ بانکی و تسهیلات خرید خانه پرداختی، می‌توانند صاحب خانه شوند.

قسط وام خرید مسکن در اروپا کمتر از اجاره بهای ماهانه است تا برای خانوارها صرف کند نسبت به دریافت تسهیلات و تلاش برای خانه دار شدن اقدام کنند.
اما این قدرت‌ پوششی بالا، فقط یکی از دو کاربری وام مسکن است.

کاربری دیگر این تسهیلات بانکی تبدیل شدن آن به ابزاری برای کنترل قیمت مسکن است.

از آنجا که تقریبا همه خریداران خانه از وام بانکی بلندمدت (۳۰ ساله) استفاده می کنند در نتیجه هر نوع افزایش یا کاهش قیمت دسترسی به تسهیلات، بر کم یا زیاد شدن حجم معاملات خرید مسکن اثر مستقیم دارد.

در بازار مسکن آمریکا نرخ رشد قیمت خانه در اواخر ۲۰۲۱ از ۲۰ درصد هم فراتر رفت که رکورد ۱۲ ساله محسوب شد.

اما در ماه های اخیر در پی افزایش نرخ سود وام خرید مسکن، سرعت افزایش قیمت خانه به پایین تر از سطح ۲۰ درصدی آمد.

در بازار مسکن کانادا نیز با افزایش نرخ بهره وام خرید مسکن سطح قیمت های ملکی کاهش پیدا کرد.

افزایش نرخ بهره وام خرید مسکن باعث می شود مبلغ اقساط ماهانه بازپرداخت وام‌ رهنی سنگین جلوه کند.

در نتیجه تقاضای وام افت می کند و در بازار مسکن نیز به همین نسبت خریدهای ملکی کاهش می یابد.

بنابراین دولت های اروپایی و آمریکایی در این عصر تورمی جهان برای کنترل قیمت در مهمترین بازار اقتصادی و مصرفی یعنی بازار مسکن، از متغیر نرخ سود وام مسکن استفاده می کنند.

این در حالی است که در کشورمان امکان این مدل تنظیم بازار وجود ندارد.

در بازار مسکن کشورمان طی سال های اخیر از هر ۳ نفر متقاضی خرید خانه فقط یک نفر از تسهیلات بانکی استفاده کرده است.
علت این استفاده کم همان قدرت پایین تسهیلات است.

از طرفی وقتی متقاضیان وام مسکن لازم باشد برای دریافت وام خود ابتدا اوراق تسهیلات دریافت کند و قیمت آن را هم بپردازند، با یک حساب سرانگشتی، این‌ رقم ، سنگین جلوه می کند.

این موارد خودش باعث شده بازار مسکن در دوره اخیر که رکودی بود برای بیش از ۳ سال در رکود بماند.

در حقیقت به دلیل آنکه بانک مرکزی تلاشی برای تعدیل مبلغ وام مسکن متناسب با رشد قیمت ها نکرد، رکود تورمی تداوم پیدا کرد.

چه بسا اگر متقاضیان خرید ملک مثل همه کشورهای جهان به وام مسکن وابسته بودند، افزایش نرخ بهره وام می توانست به کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش تورم مسکن منجر شود.