مدیر عامل بانک صادرات : امنیتی کردن بورس، به نفع کشور و سهامداران نیست

بورس24 : بازار سرمایه در ماه‌های اخیر روزهای قرمز زیادی را تجربه کرده؛ که متأثر از متغیرهای متعددی بوده است. از سیاست‌گذاری‌ها در اقتصاد کلان تا مداخله در بازار سرمایه از سوی مسئولان قوای مجریه و مقننه. اکنون، به نظر می‌رسد، طیفی از حامیان مداخله در بورس که عملکردشان، ازجمله دلایل آشفتگی فعلی بورس است، نه‌فقط مایل به تجدیدنظر در رویکرد خود نیستند، بلکه نهادهای دیگر را نیز برای ورود به چالش‌های بورسی دعوت می‌کنند. نامه قاضی‌زاده، نایب‌رئیس مجلس به مقامات قوه قضائیه با هدف دعوت از این قوه برای برخورد با شرکت‌های متخلف بورسی و نیز سخنان عباس گلرو، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس مبنی بر اینکه «با نفوذ در بورس، به‌دنبال ایجاد نارضایتی در مردم و زمینه‌سازی خروج پول از کشور هستند». مصداق‌هایی از تلاش برای فراخ‌تر کردن میدان مداخلات در بازار سرمایه و کمرنگ کردن نقش قوانین بورسی و به حاشیه راندن نهادهای نظارتی پیش‌بینی‌شده در بازار سرمایه است.

حجت اله صیدی، مدیرعامل بانک صادرات ایران ضمن تأکید بر اینکه «امنیتی کردن موضوعات بازار سرمایه و تهدید مسئولان بورس؛ به نفع اقتصاد کشور و حتی سهام‌داران جزء نیست. بازار، پس‌ازاین طوفان‌ها به آرامش نیاز دارد و آرامش هم راه‌حل جامع و فنی دارد». می‌افزاید: «اشتباه‌های متعدد و مهمی از سوی برخی مسئولین در رابطه با بورس صورت گرفت. تشویق بیش‌ازحد مردم به سرمایه‌گذاری در بورس، درحالی‌که نه بورس ظرفیت آن را داشت و نه فرهنگ سهام‌داری خرد، آنچنان جاافتاده بود، همان‌قدر اشتباه بود که تهدید برخی دیگر مبنی بر برخورد با بورس و غیره»،

گفت‌وگوی بورس24 با صیدی، مدیرعامل بانک صادرات ایران را در ادامه بخوانید:

در ماه‌های اخیر نوسانات قابل‌تأمل بازار سرمایه سبب شد برخی موضوع مداخلاتی که دولت و مجلس در این بازار داشته را بررسی و نقد کنند. اساساً، مداخله قوای سه‌گانه در بورس چه تبعاتی دارد و به عقیده شما ضرورت استقلال بورس و عدم دخالت دولت و مجلس در آن چقدر اهمیت دارد؟

استقلال بورس را از دو منظر می‌توان بررسی کرد: اول: عدم دستکاری سازوکار عرضه و تقاضا سهم و اثرگذاری بر قیمت سهام.

دوم: اثر دخالت نهادهای مختلف در سازوکار کسب درآمد و عملیات شرکت‌های بورسی بر قیمت سهام آن شرکت‌ها در بورس.

از منظر اول، معتقدم بورس باید حداکثر استقلال را داشته باشد و حتی خود مدیران بورس هم نباید دخالتی در این رابطه برای دستکاری عرضه و تقاضا و قیمت سهام داشته باشند، مگر انحراف خاصی را در همین فرآیند عرضه یا تقاضا ببینند. لذا در این رابطه هر نوع دخالت یا دستوری مبنی بر خرید سهام به‌صورت کلان در یک سطح قیمتی یا فروش آن در سطح قیمتی دیگری، از طرف هر کسی باشد، حتماً آسیب‌های مهمی به بازار می‌زند. بنابراین، وظیفه نهاد ناظر یعنی سازمان بورس و اوراق بهادار این است که در مقابل این‌گونه دخالت‌ها با قدرت تمام بایستد تا بازار بر اساس ذات خود، رفتار طبیعی داشته باشد.

اما در مورد اثر اقدام‌ها و تصمیم‌های خارج از بورس، گفتنی فراوان است و در این حالت، نقش نهاد ناظر فقط اصرار بر شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی است. طبیعی است که وقتی مثلاً قانونی برای قیمت‌گذاری گاز مصرفی شرکت‌های پتروشیمی وضع می‌شود یا شورای رقابت در مورد قیمت خودرو تصمیمی ناگهانی می‌گیرد و یا دادگاهی رأی به ابطال یک معامله می‌دهد، سازمان بورس نمی‌تواند در این رابطه و در اصل قضیه، کاری جز رایزنی و هشداردهی انجام دهد، اما می‌تواند شرکت‌ها را وادار به شفاف‌سازی کند، مدیران و ناشران متخلف را به کمیته‌های انضباطی فرابخواند و نهایتاً، نمادی را ببندد. به نظرم بدین ترتیب، بورس از سطح استقلال مناسبی برخوردار خواهد بود.

طی ماه‌های اخیر، موضع‌گیری‌های غیررسمی بورسی افراد مرتبط با دولت و مجلس و حتی برخی موضع‌گیری‌های بورسی رسمی اعضای کابینه، چه تأثیراتی در بازار سرمایه داشته است؟

در سال جاری، اشتباه‌های متعدد و مهمی از سوی برخی مسئولین در رابطه با بورس صورت گرفت. تشویق بیش‌ازحد مردم به سرمایه‌گذاری در بورس، درحالی‌که نه بورس ظرفیت آن را داشت و نه فرهنگ سهام‌داری خرد، آنچنان جاافتاده بود، همان‌قدر اشتباه بود که تهدید برخی دیگر مبنی بر برخورد با بورس و غیره. مسئول ارشد کشوری، نباید در مورد شاخص بورس و روند آن نظر بدهد، بالاخره، مردم، باور می‌کنند و روی حرف مسئول، حساب می‌کنند. در این رابطه، از مسئولانی در قوه مجریه گرفته تا اعضای کمیسیون‌های مجلس و برخی نهادهای ناظر، نقطه‌نظرهایی منتشر شد که کارشناسی و دقیق نبود اما اثر خود را گذاشت. بنده خودم خیلی نگران بودم و در آستانه شهریورماه در مقاله «پول و پوپولیسم»، درباره پیامدهای منفی اینگونه موضع‌گیری‌ها و سخنان هشدار دادم، خیلی از دلسوزان نیز همین کار را کردند اما متأسفانه، گوش شنوایی وجود نداشت.

در مورد بورس فقط رئیس سازمان بورس و اعضای شورای بورس و همچنین وزیر امر اقتصادی و دارایی و رئیس‌کل بانک مرکزی که اعضای ارشد شورا هستند، می‌توانند نظر دهند، نه هر مسئول سیاسی یا حتی اقتصادی. با پوزش فراوان باید عرض کنم که برخی از این عزیزان، اصلاً، اشرافی بر بازار سرمایه نداشته و ندارند و نباید اظهارنظری می‌کردند که از محتوای آن، پیام تشویق یا تهدید، به افکار عمومی منتقل شود.

آقای قاضی‌زاده، نایب‌رئیس مجلس در نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه خواستار برخورد با شرکت‌های متخلف بورسی شده‌اند. ارزیابی‌تان از چنین دیدگاه‌هایی چیست؟

من نامه ایشان را خواندم. بخشی از نامه فنی و درست و دقیق است و بخشی نیز جای حرف دارد. به‌طورکلی، رسیدگی به تخلفات احتمالی در بازار سرمایه، خیلی باید با دقت و انصاف و به‌صورتی فنی صورت گیرد. این‌که ما پسارویدادی نظر دهیم و چون قیمت فلان سهم آمده پایین، فروشنده‌ای را که در قیمت بالا فروخته، متهم کنیم، ممکن است منصفانه نباشد، مگر مدارک و شواهدی داشته باشیم که فروشنده، آن‌قدر، قدرت داشته که قیمت یک سهم را دستکاری کرده و بالا برده و سپس، عمداً، در اوج فروخته و خارج شده. اثبات این موارد، کار ظریف و دقیقی است. برخی از شرکت‌هایی که در آن نامه اسم برده شده‌اند که بیشتر از خریدشان، فروش داشته‌اند و لذا پول را از بازار خارج کرده‌اند، اصلاً مأموریت ذاتی‌شان عرضه سهام در بورس است. لذا با اینکه نامه، مسئولانه و دلسوزانه نوشته‌شده، اما رسیدگی به محتوای آن، جای کار دارد.

تلاش برای امنیتی کردن بازار سرمایه با ایراد اتهام «ردپای نفوذی‌ها در بورس» و تهدید مسئولان بورسی به برخورد قضایی با اتهاماتی که در حوزه اختیارات و وظایف آنان نیست، ریشه در چه انگیزه‌هایی دارد؟ پیامد این تلاش‌ها بر بازار، اعتماد سهامداران و شاخص چیست؟

انگیزه‌ها را نمی‌دانم، اما امنیتی کردن موضوعات بازار سرمایه و تهدید مسئولان بورس، به نفع اقتصاد کشور و حتی سهام‌داران جزء نیست. بازار، پس‌ازاین طوفان‌ها به آرامش نیاز دارد و آرامش هم راه‌حل جامع و فنی دارد. برخورد احتمالی و قانونی هم می‌تواند در کمال آرامش و با دقت انجام شود تا به کلیت بازار سرمایه و صاحبان سرمایه و شرکت‌های بورسی و درنهایت به اقتصاد کشور و ثروت مردم، آسیبی وارد نشود هرگونه شتاب‌زدگی دردها را بیش‌تر خواهد کرد.