جهان سال ٢٠٢٢ چه شکلی خواهد داشت؟ (بخش دوم)

بورس24 : تغییر عادت ها در حوزه های مختلف یکی دیگر از ویژگی های دوران پس از مهار بحران کروناست. اگر با دانشجویان، والدین و معلمان صحبت کنید و نظرشان را درباره آموزش از راه دور بپرسید آنها به شما خواهند گفت این نوع آموزش ناامیدکننده بوده است. تجربه آنها از اجرای برنامه آموزش از راه دور در بهار بسیار بد بود و بسیاری از والدین معتقدند پاییز امسال نیز وضعیت بهتر نخواهد شد. اما اگر با کارمندان صحبت کنید و نظرشان را درباره ویدئوکنفرانس بپرسید، با دیدگاهی متفاوت مواجه خواهید شد. اکثر آنها می‌گویند ویدئوکنفرانس تمامی ویژگی‌های مثبت مذاکره رو در رو را ندارد اما بسیاری از نشست ها با بهره گیری از اپلیکیشن های اینترنتی به خوبی برگزار شده است.

میلیون‌ها نیروی کار به سر کارهای خود بازگشته اند یا به زودی باز خواهند گشت. بسیاری از آنها چاره‌ای جز حضور در محل کار ندارند از جمله معلمان و کارگران بخش‌های خرده‌فروشی، اما برای بسیاری از کارمندان ارشد و متوسط در ادارات و شرکت ها، دوران کار از خانه ادامه پیدا خواهد کرد و این روند سبب کاهش فعالیت ها در بخش املاک اداری و نیز افت فعالیت شرکت‌های هواپیمایی برای مدت طولانی خواهد شد. شرکت توییتر به بسیاری از کارمندان خود گفته است می توانند برای همیشه از خانه کار کنند. در نیویورک تعدادی از شرکت‌های بزرگ از جمله بانک‌های بارکلیز، جی پی مورگان و مورگان استنلی اعلام کرده اند میزان استفاده آنها از فضای اداری کمتر از قبل از بحران کرونا خواهد بود. بهار امسال مدیر عامل شرکت مایکروسافت گفت طی دو ماه، به اندازه دو سال تحول دیجیتال در آمریکا رخ داده است.

کار از خانه مزیت های خاص خود را دارد برای مثال زمانی صرف رفت و آمد نمی شود، زمان کار منعطف است و اعضای خانواده وقت بیشتری را کنار هم می گذرانند. مارک زندی، اقتصاددان ارشد موسسه رتبه سنجی مودیز همواره گزارش‌هایی از ۲۰۰ اقتصاددان از سراسر جهان دریافت می‌کند. او می‌گوید این اقتصاددان ها اکنون که از خانه کار می‌کنند نسبت به قبل، بسیار کاراتر هستند. او در گذشته برای دیداری کوتاه با چند اقتصاددان باید با هواپیما سفر می‌کرد اما حالا آنها این گونه دیدارها را به شکل آنلاین برگزار می کنند و این نشست ها به همان اندازه قبل سودمند هستند. آقای زندی می گوید: "ما خیلی زود به این شیوه عادت کردیم و به آن علاقمند شدیم. فکر نمی‌کنم هیچگاه به شیوه قبلی بازگردیم." او معتقد است دیگر کسب و کارها نیز همین تجربه را داشته اند در نتیجه صنعت حمل و نقل هوایی دگرگون خواهد شد.

ملاقات‌های چهره به چهره ادامه پیدا خواهد کرد اما هزینه، خستگی و صرف زمان عواملی هستند که از سفر کردن غیرضروری جلوگیری می‌کنند. یکی از کارشناسان می‌گوید: "احتمالا ما به این کشف رسیده‌ایم که کمتر از قبل به سفر کردن نیاز داریم." شرکت های هواپیمایی آمریکا اخیراً مجبور شده اند از حقوق کارکنان خود بکاهند و نیز در اروپا، شرکت ایرباس تعداد زیادی از کارمندان خود را اخراج کرده است. این اقدامات نشان می‌دهد شرکت‌ها یاد شده انتظار دارند کاهش فعالیت ها سال های طولانی ادامه پیدا کند.

بحران ها در رفتار انسان ها تغییر به وجود می‌آورند و بحران کرونا نیز چنین اثری خواهد داشت. بدون شک برخی عادت های قدیمی تغییر می کنند البته نه همه آنها. بزرگترین منبع ابهام درباره افق اقتصاد آمریکا پس از بحران کرونا، سیاست است. بحران های قبلی همگی سبب دگرگونی اقتصاد شدند اما تقریباً همیشه این گونه بوده که آن دگرگونی حاصل سیاست‌های دولت‌ها بوده است. جنگ داخلی به آبراهام لینکلن و اطرافیان او امکان دارد شبکه ملی دانشگاه های دولتی را تاسیس کنند. رکود بزرگ به تصویب تعداد زیادی قانون منجر شد که از نابرابری ها کاست. بحران مسکن که سال ۲۰۰۷ آغاز شد به پیروزی دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری و به اکثریت رسیدن آنها در کنگره منجر شد و نتیجه آن، تصمیم برای بیمه کردن میلیون ها آمریکایی بود. اگر در انتخابات ماه نوامبر ترامپ به پیروزی برسد تغییرات بزرگ در سیاست‌های اقتصادی رخ نخواهد داد زیرا او پیشنهادی برای تغییر ارائه نکرده است اما به احتمال زیاد او همچنان بر آزادی عمل کسب و کارها خواهد افزود.

یکی دیگر از تحولات پس از بحران کرونا، ادغام های متعدد در بسیاری از صنایع خواهد بود و در نتیجه آن، شرکت های بزرگ، بزرگتر خواهند شد. نشانه های اولیه حاکی است آنها بهتر از شرکت‌های کوچک توانسته اند اثرات منفی بحران کنونی را تحمل کنند و یکی از دلایل آن این است که این شرکت‌ها نقدینگی بیشتری در اختیار داشتند، به وام دسترسی بهتری داشتند و راحت تر توانسته اند به فروش آنلاین کالاهای خود اقدام کنند. ادغام بر نابرابری درآمدی و ثروت خواهد افزود زیرا شرکت‌های بزرگ از سوی مدیران با درآمدهای بالا مدیریت می‌شوند، در مراکز شهرهای بزرگ مستقر هستند و بخش بزرگ سهام این شرکت‌ها در تملک ثروتمندان است. یکی از اقتصاددان ها می گوید: "نگرانی من این است که روند یاد شده به حاکمیت الیگارش ها منجر شود."

در نظرسنجی های اخیر مشخص شده تمایل رای‌دهندگان به جو بایدن بیشتر از ترامپ است و نیز دموکرات ها شانس بالاتری برای به کنترل درآوردن مجلس سنا دارند. اگر آنها بتوانند در هر دو مجلس نمایندگان و سنای کنگره اکثریت را کسب کنند برنامه اقتصادی فراگیر را آغاز خواهند کرد. برخی تحلیلگران معتقدند جمهوریخواهان جوان به این نتیجه رسیده‌اند که مرکز ثقل در رابطه بین دولت و بازار در حال تغییر است و بحران کرونا صرفاً این تغییر را سرعت بخشیده است. اگر دموکرات ها قدرت بیشتری پیدا کنند تحولاتی که در حوزه اقتصاد رخ خواهد داد دو ویژگی دارد: نخست، کاهش نابرابری هاست. این تحول از طریق افزایش مالیات بر ثروتمندان، افزایش نظارت بر شرکت‌های بزرگ، کاهش بی عدالتی علیه اقلیت های نژادی و نیز افزایش سرمایه‌گذاری برای رفاه طبقه متوسط و فقیر انجام خواهد شد. سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه بهداشت و درمان و آموزش صورت می‌گیرد. دومین تحول، اقدام برای مقابله با تغییرات زیست محیطی است. دموکرات ها معتقدند بخش خصوصی به تنهایی نمی تواند با تغییرات آب و هوایی مقابله کند. جو بایدن یک شخصیت دگرگون کننده تاریخ نیست اما می تواند تحولات سیاسی بزرگ بوجود آورد.