کرونا، سارس و وحشت فراگیر؛ حالا چه خواهد شد؟

بورس24 : فاجعه، اواخر هفته گذشته با انتشار اخباری درباره شناسایی یک ویروس ناشناخته در چین آغاز شد. در روزهای اخیر اخبار نگران کننده از شیوع این ویروس در چین و چند کشور دیگر و نیز افزایش آمار قربانیان آن منتشر شده و شاهد سقوط شاخص های مالی در بورس های بزرگ و افت شدید قیمت فلزات پایه و نفت هستیم. همه نگران اثرات شیوع این ویروس بر اقتصاد جهان هستند و این نگرانی تا اندازه ای منطقی است.

در روزهای اخیر قیمت نفت بیش از یازده دلار و قیمت مس حدود ۶۰۰ دلار کاهش یافته است اما مهم ترین پرسش برای سرمایه گذاران این است که آیا واکنش بازارها تاکنون منطقی بوده و شرایط برای مدتی طولانی وخیم باقی خواهد ماند؟

آنچه در روزهای اخیر در بازارهای مالی و مواد خام رخ داده شبیه رویدادهایی است که سال ۲۰۰۳ یعنی در دوره شیوع ویروس سارس رخ داد. تجربه قبلی از وحشت سرمایه گذاران و واکنش بازارها نشان می‌دهد افت شاخص های مالی و قیمت مواد خام پس از مدتی معکوس خواهد شد و سرمایه‌گذاران به اشتباه خود یعنی رفتار وحشت زده پی خواهند برد.

در زیر نمودار تغییرات شاخص متوسط صنعتی داوجونز در بورس آمریکا در یک ماه اخیر نشان داده شده است:

هفته جاری هر روز خبرهای جدید درباره شناسایی مواردی از آلودگی به ویروس کرونا در کشورهای مختلف منتشر شده و با انتشار هر خبر، وضعیت بازارها بدتر شده است. سال ۲۰۰۳ نیز دقیقاً همین رفتار در بازارها مشاهده شد اما کمی بعد از مهار ویروس سارس، وضعیت بازارها به حالت طبیعی بازگشت و عملکرد آنها در کل سال مثبت بود.

تحلیلگر موسسه بی ام او کپیتال مارکتس می گوید: "اگر شیوع ویروس جدید از همان الگوی شیوع ویروس سارس پیروی کند اقتصاد جهان تنها برای مدتی کوتاه از آن تاثیر خواهد پذیرفت." میزان گسترش ویروس کرونا اکنون بسیار کمتر از ویروس سارس در سال ۲۰۰۳ است اما اگر مهار این ویروس به تعویق افتد شرایط سخت خواهد شد. در حال حاضر بسیاری از تحلیلگران معتقدند ویروس کرونا در نهایت اثرات و شیوع بسیار کمتر نسبت به ویروس سارس خواهد داشت.

بنا به تازه ترین گزارش های منتشر شده از سوی مقامات چین، تاکنون حدود ۳ هزار نفر مبتلا به این ویروس شناسایی شده اند و ۸۱ نفر جان خود را از دست داده اند. همچنین مقامات چینی اعلام کرده اند این ویروس در مرحله نخست خود قرار دارد یعنی مرحله‌ای که جلوگیری از شیوع آن دشوارتر است.

چند دلیل دیگر فروش

شیوع ویروس کرونا در حالی رخ داده که بازارهای مالی در چند ماه اخیر رونق قابل ملاحظه داشته اند و در آمریکا شاخص‌ها بارها رکوردهای جدید ثبت کرده اند. تحلیلگران می گویند رشد پایدار قیمت سهام به ویژه قیمت سهام شرکت های فعال در حوزه فناوری سبب شده سرمایه گذاران تمایل داشته باشند با انتشار اخبار منفی نظیر خبر شیوع ویروس کرونا، به فروش سهام خود اقدام کنند.

نکته دیگر این است که از پیش تعدادی از تحلیلگران نسبت به شکل‌گیری حباب در بازارهای مالی هشدار داده بودند. این عامل نیز در اقدام به فروش سهام موثر بوده است. همچنین هفته گذشته صندوق بین‌المللی پول در گزارش جدید خود نسبت به اثرات موانع تجاری بر رونق اقتصاد جهان هشدار داده بود. در واقع با آن که امسال نرخ رشد اقتصاد جهان بالاتر از سال گذشته است اما ریسک های مختلف باقیست برای مثال امضای فاز نخست توافق تجاری بین چین و آمریکا سبب کاهش تعرفه ها نمی شود و همچنان بر صدها میلیارد دلار کالاهای صادراتی چین و آمریکا تعرفه وجود دارد.

از سوی دیگر ویروس کرونا سبب شده سرمایه‌گذاران واقعیت‌های مثبت بازار یعنی سیاست‌های حمایتی بانک مرکزی آمریکا، اخبار امیدبخش از شاخص‌های اقتصادی و گزارش‌های مثبت از بازده شرکت های بورسی را نادیده بگیرند.

سال ۲۰۰۳ گسترش ویروس سارس به افت شاخص های مالی در بورس های بزرگ منجر شد اما هنگامی که ویروس مهار شد وضعیت بازارها بهبود پیدا کرد. در سه ماهه نخست سال ۲۰۰۳ یعنی دوره شیوع سارس، شاخص استاندارد اند پورز 10 درصد کاهش یافت اما در پایان سال عملکرد آن ۲۶ درصد مثبت بود.

کارشناسان معتقدند در بلندمدت اثرات گسترش ویروس کرونا به این بستگی دارد که این ویروس تا چه حد اقتصاد چین را ضعیف کرده باشد. برای فهمیدن پاسخ به این سوال باید منتظر ماند.

فعلا مقامات چین اقدامات بسیار گسترده تر از سال ۲۰۰۳ انجام داده‌اند و قرنطینه چند شهر با بیش از ۵۰ میلیون نفر جمعیت و چند اقدام دیگر لطماتی به اقتصاد چین وارد خواهد کرد. از دید تحلیلگران، اگر ویروس کرونا مهار شود اثرات آن بر اقتصاد چین و جهان خیلی زود از میان خواهد رفت.

در زیر نمودار تغییرات قیمت هر بشکه نفت برنت در یک ماه اخیر نشان داده شده است: