بورس ما چقدر آمادگی پذیرش و معامله سهام عدالت را دارد؟؟ اعلام دو روش برای تبدیل سهام عدالت به پول نقد
بورس24 : آزادسازی سهام عدالت برای دو دهک اول در دستور کار قرار دارد اما تحلیلگران بازار نگران اثرات منفی این آزادسازی بر بورس هستند. بااین‌حال پیشنهاد‌هایی نیز ارائه می‌شود که بر استفاده از آن از ریزش شاخص‌ها و تبعات منفی بر بازار سرمایه بتوان جلوگیری کرد. به گفته علی صحرائی مدیرعامل بورس تهران هم‌اکنون دو شیوه واگذاری موردتوجه قرار گرفته‌اند. در سازوکار اول سهام عدالت به‌طور مستقیم به مشمولین واگذار می‌شود. در روش دیگر ابتدا سهام عدالت به صندوق‌های قابل معامله واگذار می‌شود و سپس واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق به مشمولین سهام عدالت تخصیص می‌یابد. در مورد نخست مشمولین به‌طور مستقیم مالک سهم می‌شوند و در دامنه زمانی مشخصی قادر به فروش سهام خود در بازار خواهند بود. همچنین به‌عنوان سهامدار شرکت از حق حضور و رأی در مجامع نیز برخوردار خواهند شد. در الگوی دوم واحدهای صندوق در بازار قابل خرید و فروش بوده و مشمولین می‌توانند واحدهای سرمایه‌گذاری خود را در بورس معامله کنند. در این روش مدیریت سهام شرکت‌های مشمول طرح در یک صندوق سرمایه‌گذاری متمرکز خواهد شد که البته می‌تواند اثرات جانبی خود را به همراه داشته باشد. در این حالت چگونگی مدیریت صندوق بر دارایی‌های خود و سازوکار بهره‌مندی صندوق از حقوق مالکانه و مدیریتی بر شرکت‌های مشمول ازجمله چالش‌های اصلی طرح به شمار می‌روند.
آزادسازی سهام عدالت حدود یک و نیم سال پیش از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده است، ولی هنوز در خصوص نحوه این آزادسازی توافق نهایی صورت نگرفته است. تا امروز چه اقداماتی برای هماهنگی با سازمان بورس درباره آزادسازی سهام عدالت صورت گرفته است؟
تصمیم‌گیری نهایی در مورد سازوکار آزادسازی سهام عدالت بر عهده مجلس است و دراین‌ارتباط طرح‌هایی از سوی دولت و با همکاری سازمان بورس، سازمان خصوصی‌سازی و دیگر نهادهای مرتبط تهیه‌شده و پس از بررسی و همفکری صاحب‌نظران مورد بازبینی قرار گرفته است. با توجه به این‌که بیش از 95 درصد ارزش اسمی و بیش از 90 درصد ارزش بازاری شرکت‌های مشمول سهام عدالت را شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران تشکیل می‌دهند، این بورس با دقت مباحث مربوط به آزادسازی سهام عدالت را رصد کرده و نظرات خود در مورد طرح‌های مربوط به آن را به سازمان بورس ارائه داده است و تلاش می‌کند تا همکاری مؤثری برای هر چه‌بهتر اجراشدن این طرح مهم اقتصادی داشته باشد.
آزادسازی سهام عدالت چه تبعاتی برای بازار سرمایه خواهد داشت؟
ارزش سهام عدالت بیش از 1,300 هزار میلیارد ریال است که 1,200 هزار میلیارد ریال آن سهام قابل‌واگذاری شرکت‌های بورسی است. بنابراین نزدیک به 13 درصد از ارزش بازار سهام بورس تهران را سهام شرکت‌های یادشده تشکیل می‌دهند. شرکت‌های مشمول سهام عدالت در 14 صنعت مهم بورسی حضور دارند. صنایعی همچون محصولات شیمیایی، مخابرات، کانه‌های فلزی، فلزات اساسی، خودرو، بانک و فرآورده‌های نفتی ازجمله صنایعی هستند که شرکت‌های مشمول سهام عدالت در آن‌ها حضور دارند. از دیگر سو مشمولان سهام عدالت نزدیک به 50 میلیون نفر هستند. البته بر اساس طرح‌های در حال بررسی در مرحله نخست آزادسازی، سهام مشمولین دو دهک نخست (حدود 6 میلیون نفر) واگذار خواهد شد. بنابراین ابعاد سهام عدالت چه ازنظر ارزش و تنوع شرکت‌های بورسی و چه ازنظر تعداد سهامداران بسیار گسترده است. ازاین‌رو آزادسازی سهام عدالت دارای اثرات قابل‌توجهی است که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر بازار سرمایه داشته باشد. بی‌شک حضور چندین میلیون سهامدار جدید به افزایش درخور ملاحظه ضریب نفوذ بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار تهران در عرصه ملی خواهد انجامید. این امر به‌نوبه خود فرهنگ سهامداری در جامعه را ارتقا خواهد داد و سازوکار تأمین مالی از طریق بازار سرمایه را تقویت خواهد کرد. از دیگر سو افزایش سهام شناور شرکت‌های بزرگ و مهم بورس تهران به افزایش حجم و ارزش معاملات و در نتیجه کارایی بیشتر بازار منتهی خواهد شد. جدا از موارد یادشده افزوده شدن نزدیک به 50 میلیون سهامدار جدید به بازار سرمایه الزامات فنی ویژه‌ای می‌طلبد که بورس تهران با راه‌اندازی بزرگ‌ترین مرکز داده (Data Center) ایران از این منظر نیز خود را برای یاری‌رساندن به انجام این پروژه بزرگ ملی آماده کرده است.
ازآنجاکه مشمولان سهام عدالت از سازوکار بازار سرمایه و سودآوری شرکت‌ها اطلاع کافی ندارند، انتظار می‌رود سازوکاری برای این افراد به‌طور خاص تعریف شود. آیا این اقدام صورت گرفته است؟ سازوکار پیشنهادی شما برای این مسئله چیست؟
آزادسازی سهام عدالت و ورود نزدیک به 50 میلیون سهامدار جدید به خانواده بازار سرمایه ایران وظیفه تمامی ارکان این بازار را سنگین‌تر می‌کند. بورس اوراق بهادار تهران از سال‌های گذشته با گسترش فیزیکی، برگزاری مداوم دوره‌های آموزشی در سطح کشور و برقراری ارتباط مؤثر با عموم مردم خود را برای پذیرایی از سهامداران جدید آماده کرده است. هم‌اینک بورس اوراق بهادار تهران از 22 بورس منطقه‌ای، 106 کارگزار عضو، 255 تالار اختصاصی و نزدیک به 2000 ایستگاه معاملاتی برخوردار است که در سطح کل کشور پراکنده‌اند. بدین ترتیب میزان دسترسی سهامداران سهام عدالت به بورس اوراق بهادار تهران به‌صورت فیزیکی از کمیت و کیفیت قابل قبولی برخوردار است. تمامی کارکنان بورس در بورس‌های منطقه‌ای و دیگر همکاران بورس در تالارهای اختصاصی کارگزاران پذیرای سهامداران جدید خانواده بازار سرمایه خواهند بود و تلاش خواهند کرد که به‌خوبی پاسخگوی پرسش‌های آن‌ها باشند. ضمن آن‌که دوره‌های آموزشی بورس تهران در تالارهای منطقه‌ای در سطح کل کشور به‌طور منظم در حال برگزاری است و با اجرایی شدن آزادسازی سهام عدالت شامل دوره‌های ویژه‌ای برای سهامداران سهام عدالت خواهد بود. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز با تجهیز خود به فناوری‌های روزآمد و گردآوری و تمرکز اطلاعات سهامداری مشمولین سهام عدالت، می‌تواند خدمات پرداخت سود سهام به آن‌ها را انجام دهد.
آیا بازار سرمایه توانایی پاسخگویی به هجوم سهامداران عدالت را دارد؟ آیا نقدینگی لازم برای این امر در بازار سرمایه وجود دارند؟
همان‌طور که پیش‌ازاین اشاره شد، ارزش سهام مشمول آزادسازی که در بورس اوراق بهادار تهران حضور دارد، 1,200 هزار میلیارد ریال است که برابر با 13 درصد ارزش بازار سهام این بورس است. بر اساس طرح‌های در حال بررسی، آزادسازی سهام عدالت به‌صورت تدریجی (دو دهک در مرحله اول آزادسازی) و در دامنه زمانی چندساله صورت خواهد گرفت. متوسط ارزش معاملات بورس تهران در سال 1398 به نزدیک 11,500 میلیارد ریال بالغ شده است. اگر آزادسازی کل سهام عدالت در دامنه زمانی 3 ساله صورت گیرد، بر اساس آمار معاملات کنونی 14 درصد به میانگین روزانه معاملات بورس تهران افزوده خواهد شد که نمی‌تواند در روند بازار اخلالی به وجود آورد.
در صورت واگذاری مدیریت سهام عدالت به مشمولان آنچه آسیبی ممکن است متوجه شرکت‌های سرمایه پذیر و یا حتی خود این افراد شود؟ برای جلوگیری از این آسیب‌ها چه باید کرد؟
مدیریت شرکت‌ها کماکان تحت قانون تجارت و دیگر قوانین و مقررات مربوطه ادامه خواهد یافت. سهامداران سهام عدالت درصورتی‌که به‌طور مستقیم سهام شرکت‌ها را در اختیار گیرند، می‌توانند در صورت تمایل در مجامع شرکت حضور یابند و از حق رأی خود استفاده کنند. البته این امکان در بازار سرمایه وجود دارد که سهامداران (ازجمله مشمولان سهام عدالت) یک شخص حقوقی دارای مجوز از سازمان بورس را به‌عنوان نماینده برای برخورداری از حقوق مالکانه خود در مجامع شرکت‌ها داشته باشند. درصورتی‌که مشمولین سهام عدالت به‌جای دریافت سهام شرکت‌ها، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های قابل معامله را در اختیار داشته باشند، مدیران صندوق به وکالت از سهامداران در مجامع حضور می‌یابند.
پس از تصویب نهایی لایحه آزادسازی باید آیین‌نامه اجرایی برای آن تدوین شود. شما در خصوص شیوه آزادسازی و خریدوفروش این سهام چه پیشنهاد‌هایی دارید؟
هم‌اکنون دو شیوه واگذاری موردتوجه قرار گرفته‌اند. در سازوکار اول سهام عدالت به‌طور مستقیم به مشمولین واگذار می‌شود. در روش دیگر ابتدا سهام عدالت به صندوق‌های قابل معامله واگذار می‌شود و سپس واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق به مشمولین سهام عدالت تخصیص می‌یابد. در مورد نخست مشمولین به‌طور مستقیم مالک سهم می‌شوند و در دامنه زمانی مشخصی قادر به فروش سهام خود در بازار خواهند بود. همچنین به‌عنوان سهامدار شرکت از حق حضور و رأی در مجامع نیز برخوردار خواهند شد. در الگوی دوم واحدهای صندوق در بازار قابل‌خرید و فروش بوده و مشمولین می‌توانند واحدهای سرمایه‌گذاری خود را در بورس معامله کنند. در این روش مدیریت سهام شرکت‌های مشمول طرح در یک صندوق سرمایه‌گذاری متمرکز خواهد شد که البته می‌تواند اثرات جانبی خود را به همراه داشته باشد. در این حالت چگونگی مدیریت صندوق بر دارایی‌های خود و سازوکار بهره‌مندی صندوق از حقوق مالکانه و مدیریتی بر شرکت‌های مشمول ازجمله چالش‌های اصلی طرح به شمار می‌روند.
با توجه به این‌که شرکت‌های حاضر در سبد سهام عدالت در بازار سرمایه حجم بالایی دارند؛ پس از واگذاری مدیریت سهام عدالت به مشمولان آن، چه تغییراتی لازم است در روند مدیریت این شرکت‌ها ایجاد شود؟
مدیریت شرکت‌ها بر اساس قانون تجارت و سایر قوانین و مقررات مربوطه ادامه خواهد یافت و واگذاری سهام عدالت روند و سازوکارهای مدیریتی آن‌ها را تغییر نمی‌دهد. البته ازجمله مقررات مهمی که بر کیفیت مدیریت شرکت‌ها و حفاظت از حقوق سهامداران خرد تأثیرگذار است می‌توان به دستورالعمل حاکمیت شرکتی شرکت‌های پذیرفته‌شده اشاره کرد که در 27 تیر 1397 به تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده است. در این دستورالعمل الزامات ویژه‌ای برای رعایت حقوق سهامداران و افشای مناسب اطلاعات در نظر گرفته شده است. بدین ترتیب قوانین و مقررات ناظر بر فعالیت شرکت‌ها و مقررات مصوب در بازار سرمایه به‌ویژه دستورالعمل حاکمیت شرکتی همگی ضامن حفظ حقوق سهامداران خرد ازجمله مشمولین سهام عدالت خواهند بود.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.