سایه سنگین دلار بر رونق اقتصاد و بازارها؛ آینده چه خواهد شد؟

بورس24 : اقتصاددان ها معتقدند نرخ تورم در آمریکا مهمترین شاخص اقتصاد جهان است و به نظر می رسد حق با آنهاست زیرا هرگاه این نرخ رشد می کند بانک مرکزی آمریکا با سرعت بیشتری سیاست های حمایتی را محدود می کند و این اقدام تبعات بسیار منفی برای اقتصاد جهان دارد.

شاخص دلار یعنی ارزش این ارز در برابر سبدی از شش ارز معتبر، سال گذشته بیش از ۱۰ درصد کاهش یافت و یکی از دلایل رشد قیمت مواد خام و شاخص های مالی در بورس آمریکا همین بود اما در سال جاری میلادی این شاخص رشد کرده و یک دلیل کاهش قیمت مواد خام تغییر جهت حرکت ارزش دلار است. سرمایه گذاران در بازارهای مختلف بسیار مایلند روند تغییرات ارزش دلار در برابر ارزهای معتبر را پیش بینی کند زیرا هر تغییر کوچک در ارزش دلار بر شاخص های اقتصادی در کشورهای مختلف اثر می گذارد.

برای پیش بینی تغییرات ارزش دلار باید سیاست های پولی بانک مرکزی آمریکا را شناخت. گزارش نشست اخیر کمیته سیاست گذاری بانک مرکزی آمریکا که در آن نرخ های بهره بالا برده شد نشان می دهد سیاست‌گذاران این نهاد معتقدند نرخ های بهره باید همچنان بالا برده شود و این در حالیست که ترامپ معتقد است سرعت افزایش نرخ ها زیاد است و به اقتصاد آمریکا لطمه وارد خواهد کرد.

در گزارش یاد شده مشخص شد تمام اعضای کمیته با افزایش نرخ های بهره به شکل تدریجی موافق هستند و پیش بینی می کنند افزایش نرخ ها سازگار با رشد اقتصاد بالا برده خواهد شد البته وضعیت بازار کار و نرخ تورم نیز بر تصمیم آنها تاثیر بالا دارد. تدریجی بودن افزایش نرخ های بهره ریسک کاهش نرخ رشد اقتصاد را کم می کند و از رشد شدید نرخ تورم جلوگیری خواهد کرد. البته واقعیت این است که حتی پیش بینی رشد نرخ های بهره در آینده یک عامل ضعف در شاخص های مالی و ضعف اقتصادهای نوظهور است که به ارزهای خارجی به ویژه دلار استقراض کرده اند.

تا دو ماه پیش ترامپ موضع خاصی در قبال برنامه افزایش نرخ های بهره در آمریکا نداشت اما در چند روز اخیر موضع گیری های شدید علیه این اقدام بانک مرکزی آمریکا نشان داده است. ترامپ معتقد است افزایش نرخ های بهره بیش از حد سریع بوده و بزرگترین تهدید برای اقتصاد آمریکاست.

با آنکه در گزارش نشست اخیر کمیته سیاست گذاری بانک مرکزی آمریکا هیچ اشاره‌ای به انتقادهای ترامپ نشده اما اعلام تداوم برنامه افزایش نرخ های بهره در آینده نشان می دهد این نهاد قصد ندارد به خواست ترامپ توجه کند. کارشناسان معتقدند فعلا بانک مرکزی مصمم است برنامه افزایش نرخ های بهره را ادامه دهد و پیش بینی می شود در ماه دسامبر نرخ ها برای چهارمین بار در سال جاری میلادی بالا برده خواهد شد. از سوی دیگر اگر تغییری در برنامه این نهاد ایجاد نشود سال آینده سه بار دیگر نرخ ها بالا برده می شود. این انتظار وجود دارد که سال آینده و سال ۲۰۲۰ نرخ های بهره به ترتیب به 3.1 درصد و 3.5 درصد بالا برده خواهد شد. نرخ خنثی برای بهره ۳ درصد است و در این نرخ، سیاست های پولی و هزینه استقراض نه مانع رشد اقتصاد است و نه انبساطی است.

رشد اقتصاد آمریکا در سه ماهه دوم سال جاری میلادی بالاتر از ۴ درصد بود اما پیش بینی می شود این رقم در فصول آینده به تدریج کاهش خواهد یافت. یک عامل این کاهش، بالا رفتن نرخ های بهره است. در حال حاضر نرخ رشد اقتصاد آمریکا بسیار بالاتر از دیگر اقتصادهای توسعه یافته است و تا اگر این نرخ به ۲ درصد کاهش یابد تازه به رغم رشد مربوط به دیگر اقتصادهای توسعه یافته می رسد. اما تاثیرات افزایش نرخ های بهره در آمریکا بر دیگر اقتصادها منفی است و نیز سرمایه گذاران در بازار مواد خام باید مراقب تحولات بازار باشند.

افزایش نرخ های بهره در آمریکا سبب افزایش ارزش دلار در برابر ارزهای دیگر می شود و قیمت مواد خام را برای دارندگان دیگر ارزها گران می کند در نتیجه از تقاضا و قیمت ها کاسته می شود. از سوی دیگر رشد ارزش دلار به کاهش رشد اقتصادهای نوظهور منجر می شود زیرا در این اقتصادها مشکل ارزی پدید می آورد. اقتصادهای نوظهور در سال های اخیر که سیاست های بانک مرکزی آمریکا کاملا انبساطی بوده استقراض های عظیم به دلار داشته اند و تا این اواخر به دلیل پایین بودن ارزش دلار مشکلی در بازپرداخت بدهی های خارجی خود نداشتند. اما افزایش ارزش دلار سبب کاهش ارزش ارزهای ملی در این اقتصادها شده و بانک های مرکزی مجبور بوده اند نرخ های بهره را بالا ببرند تا از سقوط ارزش ارزهای ملی جلوگیری کنند. این اقدام نرخ رشد اقتصاد را پایین می آورد.

به این ترتیب حداقل تا پایان سال آینده نرخ رشد اقتصادی جهان کاهش می یابد. صندوق بین المللی پول در گزارش جدید خود پیش بینی نرخ رشد اقتصاد جهان و اقتصادهای بزرگ در سال جاری و سال آینده را کاهش داده است. بر مبنای آنچه بیان شد افق بازار مواد خام تحت تاثیر سیاست‌های پولی بانک مرکزی آمریکا منفی پیش بینی می شود.

در زیر نمودار تغییرات شاخص دلار در شش ماه اخیر نشان داده شده است: