افزایش نقاط ضعف و تغییر شرایط؛ آماده باشید!

بورس24 : رونق اقتصاد جهان در فصول اخیر سبب شده شکنندگی اقتصادهای نوظهور و نیز فقدان ابزارهای لازم برای مقابله با شوک های آینده در اقتصادهای توسعه یافته، نادیده گرفته شود. در حال حاضر وضعیت شاخص های اقتصاد جهان امیدبخش است البته شرایط اکنون با آنچه در ابتدای سال جاری پیش بینی شد اندکی فاصله دارد و نیز نشانه های جدی از ضعف در اقتصاد ترکیه و آرژانتین مشاهده شده است.

نکته نگران کننده این است که ضعف در حال گسترش به دیگر اقتصادهای نوظهور و اقتصاد جهان است. اگرچه معیارهای متعارف رشد برای اکثر اقتصادها در شرایط مطلوب قرار دارد اما کاهش فعالیت های تجاری و افت شاخص اعتماد مصرف کنندگان به معنای کاهش نرخ رشد اقتصادی جهان در فصول آینده است و به ویژه در اقتصادهای نوظهور این خطر وجود دارد.

شاخص تایگر Tiger که با در نظر گرفتن داده های اقتصادی، قیمت سهام در بازارهای مالی و شاخص های اعتماد تجاری و مصرف‌کنندگان در اقتصادهای بزرگ به دست می آید نشان می دهد سرعت رشد اقتصاد جهان اندکی کاهش یافته است. کریستین لاگارد، رئیس صندوق بین المللی پول هفته پیش به احتمال کاهش نرخ رشد اقتصاد جهان اشاره کرد و انتظار می رود در نشست هفته جاری این صندوق، نرخ رشد اقتصاد جهان پایین تر پیش بینی شود.

شاخص ترکیبی تایگر نیز در ماه های اخیر کاهش یافته است و این کاهش حاصل ضعف در برخی شاخص های اقتصادی در اروپا و اقتصادهای نوظهور است. با توجه به رونق در اقتصاد آمریکا و وضعیت مناسب بازار کار این کشور و نیز رشد بالاتر از متوسط تاریخی در اقتصادهای توسعه یافته، در حال حاضر عمدتاً درباره وضعیت اقتصادهای نوظهور نگرانی وجود دارد. کاهش ارزش ارزهای ملی و خروج سرمایه ها از اقتصادهای نوظهور به بروز بحران ارزی و مشکلات عمیق در بازپرداخت بدهی ها منجر شده است.

مانند قبل، هنگامی که ارزش دلار رشد می کند و سیاست های حمایتی در آمریکا محدود می شود نقاط آسیب پذیر اقتصادهای یادشده نمایان می شود. غیر از ترکیه و آرژانتین، دیگر اقتصادهای نوظهور از جمله اندونزی و آفریقای جنوبی که چنین نقاط ضعفی دارند شاهد خروج سرمایه ها و نوسان های بزرگ در ارزش ارزهای ملی بوده اند.

وضعیت اقتصاد چین نسبت به دیگر اقتصادهای نوظهور بسیار بهتر است اما سیاست گذاران این کشور بر سر یک دوراهی قرار دارند: اجرای برنامه های انبساطی با هدف کمک به رونق اقتصاد و خنثی کردن تاثیر منفی تنش های تجاری سبب افزایش بدهی ها و آسیب پذیری اقتصاد می‌شود و این درحالیستکه از پیش میزان بدهی ها به شکل خطرناک بالاست. هنوز تاثیر تنش های تجاری بر اقتصادی چین بزرگ نیست اما ضعف هایی در برخی شاخص های اقتصادی این کشور مشاهده شده است که پیش بینی می شود شدت پیدا کند.

در هند نیز که نرخ رشد بسیار بالایی دارد به دلیل به تعویق افتادن اصلاحات ضروری، آسیب‌پذیری ها باقی مانده و در هفته های اخیر شاهد کاهش ارزش روپیه در برابر دلار با سرعت بیشتری بوده ایم. در اقتصادهای توسعه یافته میزان ضعف ها و نقاط آسیب پذیر کمتر است اما همه ضعف ها از میان نرفته و نیز بانک های مرکزی برای شوک احتمالی آینده ابزارهای لازم را در اختیار ندارند. در سال های اخیر نرخ های بهره در این اقتصادها بسیار پایین نگه داشته شده و سیاست های انبساطی پولی ادامه یافته است. حال که دوره رونق اقتصادی جهان رو به انتهاست و ابهام های عمیق در حوزه تجارت و مسائل ژئوپلیتیک وجود دارد اگر شوکی رخ دهد بانک های مرکزی توانایی کافی برای مقابله با آن را ندارد.

صندوق بین المللی پول در ماه های اخیر بارها از کشورها خواسته است اختلافات تجاری را با مذاکره حل کنند و بر اجرای اصلاحات اقتصادی تمرکز کنند تا بهره وری افزایش یابد و رونق اقتصادی ادامه پیدا کند اما به نظر می رسد این توصیه ها جدی گرفته نشده است و علت آن است که شرایط اقتصادی جهان فعلا خوب است. انتشار گزارش های مثبت از اقتصادی آمریکا سبب تداوم برنامه بالا بردن نرخ های بهره در این کشور شده است و این عامل در کنار افزایش نرخ بازده اوراق خزانه به بالاترین میزان در چند سال اخیر، سبب شد عملکرد بازارهای مالی بزرگ پایان هفته گذشته منفی شود. در واقع ترکیبی از افزایش نرخ های بهره در آمریکا، رشد ارزش دلار و افزایش قیمت نفت لطمات بزرگ به اقتصادهای نوظهور وارد می کند و ریسک افزایش ضعف در اقتصاد جهان را بالا می برد. ضروری سرمایه گذاران در بازارهای مالی و مواد خام به تغییر شرایط توجه کنند تا غافلگیر نشوند.

در زیر نمودار تغییرات شاخص اعتماد در اقتصادهای نوظهور و توسعه یافته از سال 2012 تا کنون نشان داده شده است: