چند نکته درباره نفت ٧٠ دلاری و افق اقتصاد جهان

بورس24 : افزایش قیمت نفت تاثیر دو گانه بر اقتصاد جهان دارد. رشد قیمت این ماده خام در سال جاری میلادی حدود ۲۰ درصد بوده و اکنون قیمت ها در بالاترین سطح از سال ۲۰۱۴ قرار دارد. صادرکنندگان نفت از افزایش قیمت ها سود می برند در حالی که مصرف کنندگان که عموماً اقتصادهای توسعه یافته هستند با مشکلاتی مواجه می شوند. البته در نهایت همه چیز به این بستگی دارد که علت افزایش قیمت نفت چیست.

شوک های نفتی در اثر کاهش عرضه تاثیرات منفی دارد در حالیکه رشد قیمت ها تحت تاثیر بالا رفتن تقاضا نشان دهنده روند اقتصاد جهان است. در هر حال، هر گونه افزایش یا کاهش قیمت نفت برنده ها و بازنده هایی دارد. به ویژه کشورهایی که وارد کننده بزرگ نفت هستند در صورت افزایش قیمت ها با مشکلاتی مواجه می شوند.

در هفته های اخیر تصمیم ترامپ برای خروج از پیمان هسته ای ایران یک عامل مهم افزایش قیمت نفت بوده است. البته عوامل دیگر نظیر رونق اقتصادی جهان، رشد مصرف در اقتصادهای توسعه یافته و نیز محدود شدن عرضه بر قیمت ها تاثیر گذاشته است. در ادامه به چند سوال شایع درباره بازار نفت پاسخ می دهیم.

تاثیر رشد قیمت نفت بر اقتصاد جهان چیست؟ در حال حاضر اقتصاد جهان در بهترین وضعیت از سال ۲۰۱۱ قرار دارد. اما افزایش قیمت نفت به کاهش قدرت مصرف شهروندان و رشد قیمت بسیاری از کالاها منجر می‌شود. البته تأثیر رشد قیمت ها در همه جا یکسان نیست. اروپا نسبت به افزایش قیمت نفت آسیب پذیر است زیرا اکثر کشورهای این قاره وارد کننده نفت است و وضعیت شاخص های اقتصادی در این قاره خیلی خوب نبوده است. از سوی دیگر چین که بزرگترین وارد کننده نفت در جهان است در اثر رشد قیمت‌ها با افزایش نرخ تورم مواجه می شود. نرخ تورم این کشور سال گذشته 1.6 درصد بودم و امسال 2.3 درصد است. البته اقتصاددانان معتقدند برای آنکه رشد قیمت ها بر اقتصاد جهان تاثیر پایدار داشته باشد باید سطح قیمت ها بالاتر از ارقام کنونی باشد و در آن سطح باقی بماند. قیمت نفت تحت تاثیرات فصلی نیز قرار دارد به این معنا که معمولاً در نیمه نخست هر سال هزینه انرژی بالا می رود و در نیمه دوم کاهش می یابد. مصرف‌کنندگان برای پایین نگه داشتن هزینه خود می‌توانند از گاز یا سوخت های دیگر استفاده کنند.

تاثیر موضوع ایران بر قیمت نفت چیست؟ نیمی از رشد قیمت نفت در سال جاری میلادی حاصل افزایش تقاضای جهانی و نیمی از آن حاصل تنش های پدید آمده بر سر پیمان هسته ای ایران و دیگر اختلال های احتمالی در عرضه نفت است. احتمال کاهش عرضه نفت ایران وجود دارد اما می توان این کاهش را از طریق افزایش عرضه نفت از سوی دیگر تولیدکنندگان جبران کرد.

برنده افزایش قیمت نفت کیست؟ اکثر صادرکنندگان بزرگ نفت جزء اقتصادهای نوظهور هستند. عربستان که صادر کننده بزرگ نفت است و بخش نفت سهمی بزرگ در تولید ناخالص داخلی این کشور دارد از رشد قیمت ها سود می‌برد. روسیه و تعداد دیگری از صادرکنندگان نفت نیز از رشد قیمت ها بهره می برند. بسیاری از صادرکنندگان نفت دچار کسری بودجه هستند و اکنون با افزایش قیمت ها شرایط بودجه ای آنها بهتر شده است.

بازندگان چه کشورهایی هستند؟ چین، تایوان، شیلی، ترکیه، مصر و اوکراین بیشترین لطمه را از افزایش قیمت نفت متحمل خواهد شد. افزایش هزینه انرژی بر حساب جاری این کشورها فشار وارد می کند و آن ها را نسبت به افزایش نرخ های بهره در آمریکا آسیب پذیرتر خواهد کرد.

تاثیر قیمت بالای نفت بر اقتصاد آمریکا چیست؟ اکنون به دلیل افزایش تولید نفت شیل در این کشور، تاثیر رشد قیمت نفت بر اقتصاد آن بسیار کمتر از قبل است. قبلا اقتصاددان ها معتقد بودند هر 10 دلار افزایش قیمت نفت 0.3 درصد از رشد اقتصاد آمریکا می کاهد اما اکنون این کاهش 0.1 درصد است. هرچه تولید نفت شیل در این کشور بیشتر شود تاثیر منفی بالا رفتن قیمت ها کمتر خواهد بود البته رشد قیمت بنزین بر مصرف کنندگان آمریکایی فشار وارد خواهد کرد.

آیا افزایش قیمت نفت به رشد نرخ تورم در جهان منجر می شود؟ تاثیر قیمت انرژی بر نرخ تورم در اقتصاد های مختلف یکسان نیست. تحلیلگران موسسه آر بی سی کپیتال مارکتس معتقدند تاثیر رشد قیمت نفت بر نرخ تورم در اقتصادهایی نظیر مالزی، اندونزی و نیوزیلند بیشتر است اما اگر برای مدت طولانی قیمت ها بالا باقی بماند تمام اقتصادها از آن تاثیر می پذیرند و نرخ های تورم بالا می رود.

تاثیر قیمت بالای نفت بر سیاست های بانک های مرکزی چیست؟ اگر رشد قیمت ها به افزایش قابل ملاحظه نرخ تورم منجر شود بانک های مرکزی مجبور است سیاست های حمایتی خود را محدود کنند. بانک مرکزی آمریکا از پیش در این مسیر حرکت کرده است اما در اقتصادهای نظیر هند، تایلند و اندونزی بانک های مرکزی با مشکلات بزرگتری مواجه خواهند بود زیرا محدود شدن برنامه های حمایتی از رشد اقتصاد می کاهد.

در زیر نمودار تغییرات قیمت هر بشکه نفت برنت در شش ماه اخیر نشان داده شده است: