وضعیت نگران کننده کنونی، آغاز یک روند زیانبار است؟

بورس24 : در ماه جاری میلادی که امروز پایان می یابد، شاخص های مالی در بورس های بزرگ جهان یک سقوط بزرگ را تجریه کردند و قیمت برخی مواد خام نسبت به ماه قبل در سطوح پایین تر در نوسان است. سوال مهم این است که وضعیت کنونی آغاز روند اصلاح بازارهاست یا از این پس زیان ها جبران خواهد شد. برای پاسخ به این سوال باید به علل شرایط کنونی اشاره کنیم.

در سه هفته اخیر، بخشی از کاهش شاخص های مالی در بورس های بزرگ جهان جبران شده و به نظر می رسد سرمایه گذاران نسبت به آینده دچار وحشت نیستند اما این به معنای از میان رفتن تمام نگرانی ها نیست.

سال گذشته شاخص های مالی تحت تاثیر خوشبینی سرمایه گذاران به بهتر شدن شرایط اقتصاد جهان، رشد قابل ملاحظه داشتند و این تصور پدید آمده بود که روند رونق ادامه پیدا خواهد کرد.

اما اواخر سال گذشته، همزمان با افزایش نرخ های بهره در آمریکا، زمزمه هایی از احتمال محدود شدن برنامه های حمایتی بانک مرکزی اروپا، ژاپن و انگلستان شنیده شد. وابستگی شدید رونق بازارهای مالی به حمایت های بانک های مرکزی باعث شده هرگونه احتمال کاهش حمایت ها سبب نگرانی سرمایه گذاران شود.

از ابتدای سال جاری میلادی بانک مرکزی اروپا میزان خرید اوراق قرضه کشورهای عضو منطقه یورو را به نصف کاهش داد. همچنین این نهاد قصد دارد در ماه های آینده نرخ های بهره را بالا ببرد. اعضای شورای سیاستگذاری بانک مرکزی اروپا معتقدند وضعیت اقتصادی در این منطقه و جهان بهتر شده و ضروری است برنامه های حمایتی محدود شود. حرکت به سمت کاهش حمایت ها به رشد ارزش یورو منجر شده و این عاملی برای کاهش رقابت‌پذیری شرکت های اروپایی است. همچنین لطماتی به بازارهای سهام منطقه یورو وارد می شود.

در زیر نمودار تغییرات شاخص دلار در یک ماه اخیر نشان داده شده است:

از سوی دیگر شرایط اقتصادی در ژاپن اکنون بهتر است و نیازی به ادامه برنامه های حمایتی فراگیر نیست. در انگلستان و چند کشور دیگر نیز وضعیت به همین شکل است. به این ترتیب در حال حاضر یک عامل مهم نگرانی سرمایه گذاران، کاهش برنامه های حمایتی بانک های مرکزی بزرگ است. روز گذشته جروم پاول، رئیس جدید بانک مرکزی آمریکا در سخنرانی خود در کنگره این کشور با اشاره به بهتر شدن شرایط اقتصادی و لزوم جلوگیری از رشد نرخ تورم اعلام کرد، برنامه افزایش نرخ های بهره ادامه پیدا می کند و نوسان های بزرگ در شاخص های مالی از ادامه این برنامه جلوگیری نخواهد کرد.

دومین عامل نگرانی سرمایه گذاران، احتمال کاهش نرخ رشد اقتصاد چین است. امروز گزارش های مربوط به بخش تولید کارخانه ای و خدمات این کشور منتشر شد و نشان داد رشد فعالیت ها کند شده است. باآنکه رقم شاخص بالاتر از 50 است و این به معنای رشد فعالیت‌هاست اما سرعت رشد کمتر شده است. البته این کاهش حاصل تعطیلات سال نو قمری در چین و سیاست های دولت در حوزه مبارزه با آلودگی هواست که از فعالیت برخی بخش‌های خواسته است. با این حال سرمایه گذاران نگران هستند.

از سوی دیگر، در ژاپن بازده صنعتی در ماه گذشته میلادی بیشترین کاهش را از ماه مارس سال ۲۰۱۱ داشته است. افت تقاضا و افزایش ذخیره انبارها عامل این وضعیت است.

در زیر نمودار تغییرات قیمت هر اونس طلا در یک ماه اخیر نشان داده شده است:

ابتدای سال جاری میلادی این باور در بین سرمایه گذاران وجود داشت که امسال مانند سال گذشته شرایط برای کسب سود بالا از سرمایه گذاری در بازارهای مالی فراهم است اما نمایان شدن برخی نشانه ها از ضعف در بعضی بخش های اقتصادی و نیز عزم بانک های مرکزی برای کاهش حمایت ها، به تدریج دیدگاه سرمایه گذاران را تغییر می دهد. البته این نگرانی نباید به وحشت تبدیل شود زیرا از یک سو شرایط اقتصاد جهان خوب است و ریسک بزرگ و فوری رونق آن را تهدید نمی کند و از سوی دیگر بانک های مرکزی در مسیر کاهش برنامه های حمایتی خود با احتیاط رفتار خواهند کرد. در واقع افزایش نرخ های بهره با هدف جلوگیری از ریسک هایی نظیر رشد شدید نرخ تورم انجام می شود و عاملی برای ثبات است.

در ماه جاری میلادی که امروز پایان می یابد، عملکرد برخی بازارها از جمله بازار نفت و فلزات پایه مثبت نبوده و شاخص های مالی در بورس های بزرگ عموما کاهش یافته اند. رشد شاخص دلار و نگرانی هایی که در بالا به آنها اشاره شد دو دلیل اصلی این شرایط هستند. اما آیا چشم انداز بازارها منفی است؟

نکته نخست آنکه اگر آنطور که پیش بینی شده، شاخص دلار در مسیر کاهش حرکت کند و از نگرانی های سرمایه گذاران کاسته شود می توان انتظار داشت عملکردهای منفی اخیر مثبت شود. کاهش هایی که در قیمت مواد خام و شاخص های مالی در واکنش به داده های منفی رخ می دهد پدیده هایی زودگذر هستند و سرمایه گذاران باید به روندهای بلندمدت و شرایط کلی اقتصادهای بزرگ توجه کنند.

البته نباید انتظار داشت رونق سال گذشته تکرار شود زیرا با آنکه نرخ رشد اقتصاد جهان امسال بالاتر از سال قبل است اما بازارها به اصلاح و استراحت نیاز دارند و نیز ضروری است از حمایت بانک های مرکزی کاسته شود.

در زیر نمودار تغییرات قیمت هر بشکه نفت برنت در یک ماه اخیر نشان داده شده است: