دلار با صنعت خودرو چه می کند؟

صنعت خودرو از بزرگترین و مهمترین بخش های اقتصادی کشور محسوب میگردد و دارای پتانسیل بالایی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی است .در حال حاضر تعداد زیادی واحد تولیدی در کشور مشغول به فعالیت هستند که گروه ایران خودرو، گروه سایپا و گروه بهمن از مهمترین این شرکتها هستند .

صنعت خودرو به تنهایی نقش یک موتور اقتصادی بازی میکنه که باعث فعال شدن سایر بخشها و صنایع کشور میگردد .

برخی برآوردها حاکی از آن است که تولید هر دستگاه خودرو دو شغل ایجاد میشود :

17 درصد آن اشتغال مستقیم در بخش خودروسازی و قطعه سازی

83 درصد آن اشتغال غیرمستقیم صنایع بالادستی و فعالیتهای خدماتی خدماتی

همکاری استراتژیک خودروسازی ایران که قبل از انقلاب محدود به آمریکا و اروپا بود، پس از آن از امریکا جدا گشت ، در حال حاضر کشور فرانسه به ویژه شرکت پژو و بخش آسیای جنوب شرقی به ویژه شرکت کیاموتورز نقش پر رنگی در صنعت خودرو کشور دارند .

این صنعت با بیش از نیم قرن تجربه تا الان نتوانسته از وابستگی مستقیم و غیر مستقیم دولت خارج شود و کماکان نیازمند حمایت دولت است .سبک ساده شده سهامداری دو شرکت خودروسازی معظم کشور ایرنخودرو و سایپا:

سرانه خودرو :

یکی دیگر از عواملی که به پیش‌بینی تقاضا برای خودرو کمک می‌کند، سرانه خودرو است.

سرانه خودرو سواری در ایران ۱۷ /۰ است؛به این معنی که به‌ازای هر فرد، تنها ۱۷ /۰ خودرو وجود دارد.

به عبارت دیگر به‌ازای هر خودرو سواری ۹ /۵ نفر وجود دارند. در نتیجه می‌توان دریافت که تعداد افراد به‌ازای هر خودرو، حتی از تعداد سرنشینان آن نیز بیشتر است. علاوه بر این، سرانه خودرو ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان از جایگاه خوبی برخوردار نیست. به عنوان نمونه سرانه خودرو :

در کشور ایتالیا ۶۲ /۰

در کشور انگلیس ۵ /۰

در کشور فرانسه ۵ /۰

در کشور ژاپن ۴۵ /۰

در کشور آمریکا ۳۸ /۰

و در کشور کره جنوبی ۲۸ /۰

بنابراین کاملاً روشن است که فاصله سرانه خودرو در ایران (۱۷ /۰) با استانداردهای جهانی زیاد بوده و تعداد زیادی از خانواده‌های ایرانی همچنان نیازمند خودرو هستند. این خانواده‌ها به دلایل مختلفی وارد بازار خودرو نشده‌اند. یکی از این دلایل می‌تواند پایین بودن درآمد این خانواده‌ها و اصطلاحاً کم بودن قدرت خرید آنها باشد. برخی از این خانواده‌ها نیز به دلیل پایین بودن کیفیت خودروهای تولید داخل از ورود به بازار صرف‌نظر کرده‌اند. همچنین عده‌ای نیز انتظار دارند قیمت‌ها کاهش یافته و با این دیدگاه تقاضای خودرو خود را به تعویق انداخته‌اند.

دلایل دیگری نیز می‌توان برای عدم ورود این خانواده‌ها به این بازار برشمرد که برای جلوگیری از انحراف بحث از ذکر آنها خودداری می‌شود.پنجاه غول اقتصادی ایران که در نوزدهمین سال رتبه‌بندی شرکت‌ها در تاریخ 04/11/1395 از سوی سازمان مدیریت صنعتی در ایران معرفی شدند. لیست زیر لیست این 50 غول را نشان میدهد ، ایرانخودرو رتبه 5 ، ساپا رتبه 17

از دی ماه سال 94 خوشبینی به آینده اقتصاد افزایش یافت

خصوصا شرکتهایی که وابستگی ارزی بالایی داشتند ، انتظار برای کاهش قیمت ارز ، همکاریهای شرکتهای داخلی و خارجی ، تسهیل در مبادلات ارزی ، ورود سرمایه های خارجی به کشور ، گشایش بازارهای خارجی بر روی تولیدات داخلی و.... باعث رشد بیشتر شرکتها شد .

سهام شرکتهای خودرو سازی شروع به رشد کردن تا اوایل سال 95 ، از اوایل سال 95 قیمت سهام این گروه رو به افول گذاشت و این عدم اقبال به این گروه تا زمان نگارش این مقاله نیز ادامه داشته و به نظر میرسد تا انتهای سال ادامه داشته باشد . که در ادامه به سناریو محتمل خواهیم پرداخت .

سهامداران بزرگ خانواده خودرویی خسته شده و چشم انتظار برگشت ورق به نفع این گروه هستند . از مرداد ماه سال 1396 بازار بورس شاهد رشد مناسبی بوده به طوری شاخص به مرور سقف تاریخی خود را نیز شکسته و امید برای تداوم این رشد در بین سهامداران زنده شده .

بخش عمده این رشد مدیون شرکتهای بوده که کسب و کارهای مرتبط با منابع طبیعی نظیر صنایع نفت و سنگ آهن ، فولاد ، مس ، پتروشیمی و... داشتند

اگر در جریان معاملات و روند قیمت سهامهای بازار بورس نباشید با نشستن پای درد دل سهامداران صنایع مختلف خواهید فهمید عده زیادی از سهامداران از این رشد بهره ایی نداشتند بجز سهامداران شرکتهای مرتبط با منابع طبیعی

گروه خودرویی یکی از این گروهاست که طی این مدت نه تنها رشدی نداشته بلکه سهام این شرکتها افت قابل توجه ایی هم داشتند ، البته برخی از سهامها به دلیل معاملات بلوکی که داشته و یا در برنامه دارند از این قاعده تا حد کمی مستثناء هستند.

ولی چرا؟

هزینه تسهیلات:

با کاسته شدن سود سپرده گذاران قیمت تمام شده پول برای بانکها کمتر شده و در نهایت بانکها خواه ناخواه بخاطر شرایط رقابتی بازار و همچنین تداوم حیات ناگزیر به کاهش سود تسهیلات خواهند بود ، هر چند در ابتدای امر درخواست برای تسهیلات بالاست ولی به مرور شرایط به تعادل خواهد رسید .

شرکتهای خودروسازی گردش مالی بالایی دارند و این یعنی نیاز منابع پولی و اعتباری بالا ، بخشی از نیاز پولی خودروسازان از طریق پیش فروش خودروها و بخشی از منابع داخلی و بخشی هم از تسهیلات و انتشار اواق مشارکت و بخشی دیگر از طریق افزایش سرمایه تامین میگردد ، این پنج منبع کانالهای اصلی تامین مالی شرکتهای خودروسازی تشکیل میدهد .

جدا از منابع داخلی افزایش سرمایه کم هزینه ترین منبع تامین نیازهای پولی شرکتهاست البته این کار زمانبر و در نهایت باعث رقیق شدن سهامها میگردد و متاسفانه منابع اصلی تامین پول اکثر شرکتهای حاضر در بورس در شرایط فعلی از این سه منبع ذکر شده است .

شرکتهای زیر مجموعه :

همانطور که در ابتدای مقاله درج شد سه شرکت اصلی خودروسازی یعنی گروه ایران خودرو، سایپا و بهمن بخش عمده ایی از بازار خودرو در دست دارند .

هر سه این شرکتها به شکل یک هلدینگ زیرمجموعه های متنوعی را تحت مالکیت مستقیم و غیر مستقیم خود دارند.

قطعه سازان تا زمانی که زیرمجموعه خودروسازان هستند در هر سه مورد فوق دچار چالش ، این اتفاق چه زمانی که خودرو ساز سهامدار قطعه ساز باشد و چه زمانی که قطعه ساز سهامدار خودروساز قابل تحقق

برای درک بهتر موضوع به تولیدات این کارخانه ها توجه کنید ، هرکجا تامین قطعات از بخش کاملا خصوصی و مستقل و یا تامین شده از منابع خارجی باشد کیفیت ، قیمت و زمان بهینه ترند .

علاوه بر تملک خودروسازان بر قطعه سازان اصلی توسط این سه شرکت ، سهام شرکتهای سرمایه گذاری ، بانک ، لیزینگ ، بیمه و.... در سبد دارایی های این شرکتها به وضوح قابل روئیت است .در واقع شبکه تولید وتوزیع و تامینمالی و شرمایه گذاری در یکجا متمرکزند

طوری که شرکت معظم ایران خودرو مستقیم و غیر مستقیم مالک یک ثلث بانک پارسیان می باشد . و تاکنون بارها فروش بانک پارسیان به مزایده گذاشته و هربار که این مزایده مجدد به جریان می افتد توجه به سهام ایران خودرو و زیرمجموعه های مرتبط بیشتر می گردد.

ولی با تمام این تفاسیر سهام شرکتهای خودرویی چه زمانی رشد خواهند کرد ؟

همانطور که در نمودار 5 ساله زیر مشخص است چسبندگی بالایی بین رشد شاخص های بورس با قیمت دلار وجود داشته و دارد ، در واقع شاید بتوان گفت رشد دلار موتور محرکه شاخص بورس است !

ولی چرا ؟

از نظر تئوری قیمت ارزها و تورم و رشد اقتصادی کشورها با یکدیگر ارتباط دارند

اختلاف تورم در قیمت گذاری ارز دو کشور یکی از روشهای عرف ( نه الزاما" صحیح ) محسوب می گردد .

تورم در داخل کشور ما بیشتر از تورم آمریکاست ( در این مثال دلار مرجع مباحث فرض کردیم ) پس قاعدتا هر سال به اندازه اختلاف تورم میبایستی رشد قیمت دلار در کشور شاهد باشیم ،از اوایل سال 92 تا مردادماه 96 قیمت دلار تقریبا ثابت بود و نوسانات محدودی داشت ، از مردادماه قیمت دلار شروع به حرکت کرد به طوری که طی این مدت 30 درصد ارزش ریال دربرابر دلار رنگ باخت . این اثر خود را در تورم نشان می دهد و تورم بازتابش به بازار سرمایه خواهد رسید و شاخص کل هم رشد مناسبی تجربه کرد

دقت کنید هم از نظر زمانی و هم از نظر مقداری دلار و شاخص همبستگی داشتند .

همونطور که در نمودار مشخص است طی 5 سال گذشته افت و خیز دلار و شاخص های بورس بهم گره خورده است.

بنابراین افزایش قیمت دلار به نفع کلیت بازار است.همچنین رشد قیمتهای جهانی هم تاثیر بسزایی بر روی این رشد شاخص داشته البته نه به اندازه رشد قیمت دلار چرا که این رشد قیمتهای جهانی از سال گذشته اتفاق افتاده ولی همونطور که صحبت شد رشد اصلی شاخص از شش ماه گذشته رخ داد. پس رشد قیمت دلار مهمترین عامل رشد شاخص بوده است.

ولی چرا شاخص شرکتهای خودرویی خلاف جهت شاخص ؟

افزایش قیمت تمام شده خودروسازان مهمترین دلیل در مرحله ابتدای سیکل رشد می باشد. حال این سوال مطرح میشود که افزایش قیمت ارز چگونه قیمت تمام‌شده خودروسازان را تحت تاثیر قرار داده است؟

برای پاسخگویی به این سوال نگاهی به سهم هر یک از بخش‌ها از زنجیره ارزش خودرو در نمودار هرمی زیر بیندازید.

طبق این نمودار 40 درصد از زنجیره ارزشی خودرو، به قطعات تامین‌شده از بیرون تعلق می‌گیرد.اوایل دهه 1380 خودروسازان بسیاری از قطعات مورد نیاز خود را از قطعه‌سازان داخلی تهیه می‌کردنداما رفته‌رفته و با رونق گرفتن اقتصاد چین، این کشور توانست قطعات مورد نیاز خودروسازان را با قیمتی ارزان‌تر عرضه کند،خودروسازان نیز به سمت این بازارها متمایل شده و قطعات مورد نیاز خود را از چین وارد کردند. این مساله موجب کاهش درآمد قطعه‌سازان داخلی و نهایتاً ورشکستگی بسیاری از این قطعه‌سازان شد.

افزایش نرخ ارز، در کنار وابستگی خودروسازان به قطعات وارداتی، موجب شد هزینه تمام‌شده خودروسازان افزایش یافته و صنعت خودرو با یک جهش قیمتی روبه‌رو شود.با بالا رفتن قیمت ارز و تورم دو اتفاق مهم رخ میدهد

اول قیمت تمام شده خودرو بالا میره

دوم قدرت خرید طرف تقاضا کم میشه

در کوتاه مدت

افزایش قیمت خودرو تا حدودی جبران افزایش قیمت تمام شده خواهد کرد ولی کاهش قدرت خرید باعث کاهش حجم تقاضا شده و همین نیز باعث افزایش هزینه های سربار تولید که در نهایت این دو باعث کاهش سود شرکتهای خودروسازی میشود .

اما در بلند مدت

افزایش ادامه دار قیمتها باعث تحریک تولیدکنندگان به افزایش قیمت فروش محصولات میشه ، شاید در ابتدا با تعدیل نیرو و فشار برای کاهش هزینه ها سعی بر حفظ قیمتهای فروش گردد ولی در نهایت این اتفاق رخ خواهد داد. از طرفی افزایش قیمت دلار قیمت اتومبیل های وارداتی را هم افزایش داده و بالا رفتن قیمت دلار میزان تقاضا را افزایش می دهد. لذا فشار بیشتری به منابع ارزی وارد کرده ، دولت موقتا برای خروج ارز از کشور تعرفه ها را افزایش می دهد.

طبق بررسیهای انجام شده مصرف کنندگان در شرایطی اقدام به خرید کالاهای داخلی بجای مشابه خارجی می کنند که اختلاف قیمت بیشتر از 35 درصد باشد ! طبیعتا" بالا رفتن قیمت ها تحریک کننده خرید مردم به سمت کالاهای تولید داخلی میشود .

در این حالت هم قیمت تولیدات داخلی بیشتر و هم حجم فروش ! و این یعنی شروع رشد سود شرکتهای خودروسازی

به موارد بالا افزایش قیمت مواد اولیه مصرفی (نظیر فولاد ، مواد پتروشیمی) ، دستمزدها و همچنین ماشین آلات سرمایه ایی اضافه کنید .

سناریو محتمل :

مجدد به نمودار شاخصها نگاه کنید به وضوع مشخص که رشد شاخص خودروسازی بعد از رشد قیمت دلار و شاخص کل و صنعت رخ داده با حدود 10 ماه اختلاف ، با بررسی بیشتر شاخص احتمال رخ داد همچین سناریو برای صنعت خودروسازی محتمل بنابراین به نظر میرسه این رشد شاخص گروه خودروسازی از بهار سال 97 اتفاق بیفتد .

نگاهی داشته باشیم به برخی از آمارها و اینفوگرافها از خودروسازان :

مقایسه آمار تولیدات سال 94 و 95

تولید انواع خودرو در سال 95

تولید ایران خودرو در سال 95

تولید سایپا در سال 95

مطالب ذکر شده در این مقاله نظر کاملا شخصی نگارنده بوده و مبرا از خطا نیستند ، نگارنده توصیه ایی به خرید و یا فروش و نگهداری هیچ نوع دارایی منجمله سهام خودرویی را نداشته و ندارد ، صرفا با تحلیل و تحقیق و با درک و قبول ریسکهای حاکم در بازارها اقدام به معامله منطقی نمائید .