بورس ما ۵٠ ساله شد!

علیرضا باغانی 

هشتم بهمن ماه نکوداشت 50 سالگی بورس برگزار می شود.همزمان با رویداد 50 سالگی ، بازار سهام دور جدیدی از رونق را پس از تداوم حضور آمریکا در برجام و سایر متغیرهایی همچون رشد نرخ ارز آغاز کرده است.

اما بورس 50 ساله ما چقدر برای دولتمردانمان مهم بوده است؟از اول انقلاب اسلامی 12 دولت در ایران روی کار آمده ولی تنها اکبر هاشمی رفسنجانی در خرداد 73 حاضر شد در بورس تهران برای آغاز به کار معاملات حضور یابد و پس از او هیچ رئیس جمهوری به صورت نمادین در میان اهالی بورس حاضر نشده است.دولت احمدی نژاد اما توجه ویژه ای به بازار سهام داشت تاجایی که در دوران 8 ساله حضور او در دولت هرچند رئیس جمهور بازدیدی از بورس نداشت لکن در دو مرتبه دستورات ویژه ای برای حمایت از بورس صادر کرد و مستقیما تحولات بازار سهام را دنبال می کرد.او همچنین در سخنرانی های دوره ای خود در تلویزیون و حتی در مناظرات تبلیغاتی دائما درباره بورس و رشد آن صحبت می کرد.

پیروزی حسن روحانی در انتخابات خرداد 92 هرچند بازار سهام را با رشدی قابل توجه و ادامه دار تا دی ماه همان سال مواجه کرد لکن در ادامه با چالش های زیادی مواجه شد.

رئیس جمهور روحانی هم چند مرتبه ای درباره بورس صحبت کرده است.اما هر چند در انتخابات 92 و 96 بازار سهام به انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور واکنش مثبت نشان داده بود ، لکن بورس در دوران وی مثل دوران احمدی نژاد روزهای پرسودی را برای سرمایه گذاران به همراه نداشته است.سرمایه گذاران 6 ماهی در سال 92 را با سودهای رویایی سپری کردند و از دی ماه 92 به بعد آنچنان قیمت سهام در بورس با افت مواجه شد که نه تنها سودهای شناسایی شده بسیاری از سهامداران از بین رفت بلکه خیلی ها هم به زیان نشستند.در واقع تحلیل بازار سرمایه از حضور روحانی در دولت درست از آب درنیامد و بازار سهام در دی ماه 92 متوجه شد که تمام رشد های ماه های گذشته هیجانی بوده است.

تخلیه این حباب با کش و قوس دار شدن پرونده هسته ای ایران و مذاکرات لوزان و ژنو نهایتا تا زمستان 94 به طور انجامید و چند هفته پس از توافق برجام ، بازار سهام با لیدری خودروسازان سیر صعودی به خود گرفت.اما موج سواری بورس در میان سایر بازارهای سرمایه گذاری در حدود دو ماه ادامه پیدا کرد و بازار سهام با ورود به سال 95 به فاز نزولی وارد شد و در انتهای 95 تا همین دو ماه پیش به دلیل عدم دریافت سیگنالی مثبت از نتایج برجام و البته حرف وحدیث های رئیس جمهور آمریکا ، نزولی بود.

بورس برای دولت چقدر مهم است؟

اما بورس واقعا کجای کار دولت است؟چه جایگاه و چه اهمیتی دارد؟بازاری با ارزش حدود 460 هزار میلیارد تومان برای دولتی که بودجه 425 هزار میلیارد تومانی را برای سال 97 راهی خانه ملت کرده باید چه اهمیتی داشته باشد؟

دولتمردان البته می گویند بورس برای آن ها مهم است!البته آن ها دروغ نمی گویند،چون بورس بدهی های دولت را کم کرده است!در سال های سپری شده از دولت روحانی بازار سهام با تکیه بر قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی محملی بوده برای تسویه بدهی های دولت با پیمانکارانی که از او بیش از 10 هزار میلیارد تومان طلب داشتند.دولت در این بازار اسناد خزانه منتشر می کرد ، مردم به دلیل نرخ سود بالا ، این اوراق را از دولت می خریدند و پیمانکار از محل فروش عمومی این اوراق به بدهی های خود دست پیدا می کرد.

بله.توجه دولت به بورس تنها به تسویه بدهی ها معطوف بوده است و رئیس جمهور ما آنقدر سرگرم دیگر مسائل کشور بوده که حتی یادش رفته این اقتصاد بیمار ویترینی هم دارد.ویترینی که نمایندگان دست کم 40 صنعت مهم کشور در آن حضور دارند و هر روز سهم های 600 شرکت در آن چیده می شود تا شاید خریدارانی حاضر شوند به خرید و سرمایه گذاری.

روحانی البته این را هم نمی داند که این ویترین در چهار سال گذشته بیشتر فروشنده داشته تا خریدار.خریدارانی هم که البته حاضر شده اند خریدی از این ویترین چشم نواز در نگاه اول داشته اند یا کنتورسازی (شرکتی که سهامداران آن زیان سنگینی کردند) داشته اند یا سهم های بانکی که پس از سال ها اعتماد به آن ها و سپرده گذاری ، حالا مشخص شده که همه ورشکسته اند یا در آستانه ورشکستگی!یا اگر سرمایه گذار خوش شانسی هم بود که سهام معدنی و فولادی داشته تازه از یک ماه پیش به لطف رشد قیمت های جهانی و نه سیاست های داخلی حالا تازه وارد سود و جبران زیان های گذشته شده است.

این واقعیتی است که دولت روحانی توجهی به بورس نداشته است.وقتی از رشد اقتصادی صحبت می شود و می گوئیم سال آینده 7 درصد رشد اقتصادی خواهیم داشت و رشد اقتصادی 96 هم 7.7 درصد عنوان شده ، باید بورس نخستین بازاری باشد که این رشد اقتصادی را در آمار و ارقام خود گزارش می کند. شاخص حدود 100 هزار واحدی این روزها گولتان نزند.این شاخص معیار و متر مناسبی برای تشخیص اوضاع بازار سهام نیست ، چون اولا تحت تاثر چند شرکت خاص و بزرگ رشد می کند ؛ دوما سود نقدی مجامع را هم در بازدهی آن محاسبه می کنند که در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست و شاخص سود نقدی یک شاخص جداگانه دارد و سوما این که کنترل می شود!

بورس نماد نظام سرمایه داری نیست...

بورس در کشور ما مهم نیست و شاید نمادی از نظام سرمایه داری است که تنها «هاشمی بزرگ» آن هم چند سال پس از جنگ تحمیلی شهامت حضور در آن را داشت.اما بورس نماد نظام سرمایه گذاری قطعا نیست.بورس راهی است برای استفاده از سرمایه های ریز و درشت مردمی یا شخصیت های حقوقی برای تزریق پول به بخش تولید کشور.بورس جایی است که با تجمیع سرمایه گذاری ها می تواند نقدینگی را در جهت درست هدایت کند و چه بسا اگر بورس ما درست کار می کرد در کشور هیچ وقت تورم های کمرشکن نداشیم.اما چرا بورس ما درست کار نمی کند چون اولویتی برای دولتمردان ما ندارد و آن ها اساسا درک درستی نسبت به بازار سهام ندارند.

روزنامه همشهری 5 خرداد 73 ،محمد حسین عادلی رئیس کل بانک مرکزی و الله رجایی سلماسی دبیر کل وقت سازمان کارگزاران بورس درحال نواختن زنگ معاملات در حضور رئیس دولت سازندگی.

مادامی که رئیس یک دولت از ترس برچسب طرفدار نظام سرمایه داری بودن در تالار بورس حضور پیدا نکند یا اساسا بورس را جای چندان مهمی نداند! نتیجه بهتر از این چیزی نمی شود که شاهد آن هستیم ، «حضور سرمایه گذاران کوتاه مدت نگر و عموما نوسان گیر»

به دیدار بورس 50 ساله چرا نمی روید!؟

آقای روحانی!بورس ما تا چند روز دیگر پنجاه سالش تمام می شود.50 سال شوخی نیست.در بورس ما سهام دست که 600 شرکت معامله می شود.در طول این همه سال برای بیش از 9 میلیون نفر کد سهامداری صادر شده اما کمتر از 100 هزار نفر از این 9 میلیون نفر در بورس ما فعال هستند یعنی در ماه حداقل یک بار معامله دارند.این آمار تاسف بار است چون در آمریکا با 315 میلیون نفر جمعیت حدود 92 درصد از مردم سهامدار هستند.بورس ها برای دولت ها در جهان خیلی مهم است.تصویر زیر را ببینید خیلی از روسای دولت ها در جهان در بورس های خود حضور پیدا کرده اند.بورس اصلا نماد سرمایه داری نیست.خیلی ها در بورس با یک میلیون و دو میلیون تومان داشته اندک خود سرمایه گذاری کرده اند چون شنیده بودند پول های آن ها هر چقدر که اندک باشد به چرخه تولید کمک می کند ، چرخ تولید که بچرخد فرزندانشان هم شغل پیدا می کنند و البته سرمایه گذاریشان هم سودی برایشان دارد.

حضور روسای دولت ها در بورس های کشورهای خودشان یا سایر کشورها

آقای رئیس جمهور!حال بورس خوب نیست تو شاخص حدود 100 هزار واحدی را باور نکن.درست است که چند هفته ای است بورس ما مثبت شده و به اصطلاح گردانندگان آن در حال رکوردشکنی است اما این رونق زمانی ماندگار می شود که شما به بورس توجه کنید.برای یک بار هم که شده به بهانه 50 سالگی بورس در میان اهالی بازار سرمایه حاضر شوید و حداقل این اطمینان را به آن ها بدهید که بورس برای دولت مهم است ، حتی اگر کشور در شرایط اقتصاد مقاومتی قرار داشته باشد!

روزنامه نگار اقتصادی