آینده بیت کوین و ارزهای دیجیتال؟؟

محسن زارعیان

این روزها تبِ ارزهای دیجیتال ، به خصوص پر سابقه ترین و معروف ترینهای آنها ، یعنی بیت کوین و اتریوم ، کل دنیا را فراگرفته و به کشور ما هم سرایت کرده است. البته ارزهای مشابه فراوانی تاکنون به دنیا معرفی شدذه اند که کارکرد مشابه بین کوین دارند.

پیش بینی های مختلف و متفاوتی در مورد آیندۀ نزدیک و آیندۀ دورِ این پدیده مطرح شده است.
از یک سو ثبت رکورد هر واحد بیت کوین 18000 دلار و رشد چند هزار برابری در 7 سالِ حیاتِ آن باعث شده ، پیش بینی هایِ خوش بینانه و رویایی و سناریوهایِ افسانه ایِ رسیدن به 100 هزار دلار ، طرفداران بی شماری داشته باشد و روندِ فعلیِ رشدِ شتابانِ مقبولیتِ بیت کوین را با اطمینانِ کامل به آینده تعمیم دهد.

از سویِ دیگر بر خلافِ گروهِ فوق ، تحلیل گران دیگری نسبت به تداوم این روند ابراز بد بینی کرده اند و حتی بعضا نسبت به آینده ارزهای دیجیتال ، هشدارهایِ جدی داده اند.

گروه خوش بین ، علاوه بر تاکید بر رشد شتابان مقبولیت ارزهای دیجیتال و احتمال گسترش کاربرد آن در آینده به شکلی فراگیر و حتی جایگزینی کامل آن با ارزهای رسمی و واقعی فعلی ، به دلیل مزایای خاص این ارزها اشاره می کنند. از جمله مزایای گفته شده ، انتقال مستقیم شخص به شخص بدون نیاز به بانک و واسطه مشابه و پرداخت کارمزد و در نتیجه هزینه پایین تر ، فراگیر بودن در جهان و عدم محدود بودن به یک کشور یا منطقه ای خاص ، عدم انسداد حسابها ، سادگی فرآیند انتقال و ... می باشد.

از سوی دیگر نشانه های متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه تحلیل گران سنتی ، بانکهای مرکزی و گروه های دیگر ، اعم از اینکه ذینفع هستند یا خیر ، نه تنها به این خوش بینی مفرط (مثل هر پدیده نوظهور دیگر که عده ای به دیدۀ تردید به آن نگاه می کنند) معتقد نیستند ، بلکه نسبت به تهدیدات بالقوه این ارزها ، هشدار هم داده اند. از جمله این تهدیدها عدمِ مقبولیتِ موردِ انتظار ، مجازی بودن و خطرِ امنیتِ آن ، مقابله بانکهای مرکزی کشورها با عدم پذیرفتن رسمیت این ارزها و ... می باشد.

مانند بانک مرکزی فرانسه که بیت کوین را فاقد مبنای اقتصادی خواند و وارد جنگ با بیت کوین شد و اعلام کرد بیت کوین ارز نیست و مبنای اقتصادی ندارد و این ارز به جای اینکه یک ارز باشد، یک ابزار سرمایه گذاری مخاطره آمیز است. دویچه بانک آلمان نیز در گزارش جدید خود، به ترکیدن حباب قیمت بیت کوین به عنوان یکی از ریسک های بزرگ برای سرمایه گذاران در سال آینده میلادی اشاره کرده است. گفته می شود بانک های بزرگ جهان قصد دارند شروع معاملات آتی بیت کوین را متوقف کنند. اگر چنین شود حباب قیمت این ارز خواهد ترکید.

به نقل از راشا تودِی ، روزنامه سرشناس هلندیِ روتردام در مقاله خود ، ضمن ابراز نگرانی از اقبال به بیت کوین ، آن را به دلیل امکان استفاده در پولشویی و فرار مالیاتی و فاقد پشتوانه بودن ، عاملی برای تخریب قدرت اقتصادی دولتها معرفی می کند.

البته در اینجا لازم است یادآور شویم که بحث کلان ارزهای دیجیتال الکترونیکی و رمز نگاری شده ، مجزا از بیت کوین بوده و گروهی ای مخالفان بیت کوین ، پدیده ارزهای دیجیتال رو پذیرفته اند. مانند بانک مرکزی چین و روسیه که اعلام کرده اند در مقابل بیت کوین ، ارز دیجیتال خود را منتشر و عرضه خواهند کرد تا ضمن حفظ برخی مزایای بین کوین ، مشکل عدم پشتوانه و مبهم و مخفی بودن مدیران این پروژه و پاسخگویی آنان برطرف شود.

جالب است که معاملات قراردادهای آتی بیت کوین از روز یکشنبه 10 نوامبر امسال در بورس شیکاگو آغاز شده و در اولین روز معاملاتی خود، به حدود 18،000 دلار افزایش یافت و رکورد بی سابقه ای برای ارز دیجیتالی که ابتدای سال تنها با 1000 دلارشروع شده بود را کسب نمود به گونه ای که تنها در ماه گذشته سه برابر افزایش ارزش داشته است. رویترز گزارش داد معاملات آتی بیت کوین، که از طریق بورس مشتقات شیکاگو (CBOE) انجام می شود، با قراردادهای ماه ژانویه در قیمت 15460 دلار در نیویورک افتتاح شد و به 17170 دلار در بازارهای اسیایی افزایش پیدا کرد. البته باید توجه کرد که بانکهای مرکزی به دلیل ذینفع بودن ، تا جایی که امکانِ آن را داشته باشند زیر بارِ قبول ِ رسمیتِ ارزهای دیجیتال نخواهند رفت و معامله شدن قراردادهای آتی بیت کوین در بورس شیکاگو هم مبحث مجزایی می باشد. چون بر خلاف بورس کشور ما ، نهاد ناظر و مدیریت بورسها تقریبا در تمام کشورها دولتی نیستند و تحت مدیریت بخش خصوصی هستند.

همچنین دقیقا یک روز پس از شروع معاملات آتی بیت کوین در بورس شیکاگو ، مارکو کوبال مدیر ارشد اجرایی پلتفرم ارز دیجیتالی نایس هاش، در یک پیام ویدئویی اعلام کرد: گروهی از هکرها به سیستم‌های رایانه ای و سایبری ما دسترسی پیدا کردند و پس از نفوذ به آنها، حجم زیادی از ارزهای دیجیتالی (بیت کوین) موجود در پلتفرم شرکت ما را به سرقت بردند. شرکت نایس هاش (NiceHash) یکی از بزرگترین شرکت‌هایی است که کاربران و دلالان بسیاری در جهان از پلتفرم های آن به منظور استخراج بیت کوین یا بیت کوین ماینینگ استفاده می‌کنند.

مارکو کوبال همچنین اظهار می کند از زمانی که سیستم های پلتفرم شرکت نایس هاش هک شده، این شرکت اقدام به تعلیق ۲۴ساعته فعالیت های خود کرده است تا متخصصان آن بتوانند سیستم های رایانه ای و پلتفرم های خود را دوباره به حالت عادی و نرمال بازگردانند.

۴ هزار و ۷۰۰ بیت کوین از حساب کاربری و درگاه سایت این شرکت به سرقت رفته است که مجموعا به ارزش ۷۵ میلیون دلار بوده است. شرکت نایس هاش یکی از شرکت هایی است که به کاربرانش این اجازه را می دهد تا از طریق درگاه و پلتفرم های موجود در این سایت، ارز بیت کوین استخراج کسب کنند. این همان تهدیدی هست که در فضای مجازی برای این ارز دیجیتالی عنوان شده است و امنیت آن را زیر سوال برده هست.

از سوی دیگر ، بلومبرگ در خبری به نقل از شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری AQR اعلام کرد، در حال حاضر ۱۰۰۰ نفر مالکیت ۴۰ درصد از بیت‌کوین‌های جهان را دارند و به طور میانگین هر یک از این افراد چیزی در حدود 105٫6 میلیون دلار کسب کرده‌اند. افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در بازار این ارز دیجیتال را دارند، باید بدانند که این ۱۰۰۰ نفر نفوذ بسیاری در تغییر قیمت بیت‌کوین دارند. این یعنی انحصار این 1000 نفر می تواند کاملا آزاد بودن روند عرضه و تقاضا و واقعی بودنِ قیمت تعادلیِ و طبیعی بودنِ جهشِ خیره کنندۀ این ارز در 7 سال اخیر و منطقی بودنِ تعمیمِ این روند به آینده را زیر سوال ببرد.

ضمن اینکه به عقیده برخی کارشناسان ، بیت کوین ، کاربرد و ماهیت اصلی خود را ازدست داده است. فلسفه ایجاد ارزهای دیجیتال ، استفاده از آنها به عنوان ابزار پرداخت الکترونیکی و شخصی و مستقیم در معاملات بدون بانک و واسطه بوده است. ولی در یکسال اخیر با رشد شتابان و خیره کننده و جهشی بیت کوین ، در چشم خریداران آن ، به عنوان یک سرمایه گذاری پر سود دیده می شود تا ابراز معامله. در حالیکه بیت کوین خود دارایی نیست و ارزش آن به مقبولیت بیت کوین به عنوان واسطه معاملات وابسته بوده و عرضه و تقاضاست که قیمت آن را تعیین می کند. به راستی اگر در روزها و ماه های آینده ، این هجوم سراسری و رشد افسارگسیختۀ ارزش بیت کوین متوقف شود ، چند درصد از طرفداران و خریداران فعلیِ آن ، به آن وفادار خواهند ماند؟

وبچین فاوا ، با مثالی به خوبی ریسک و تهدید و مخاطرۀ ارزهای دیجیتال را اینگونه آشکار می کند: با این رشد سر گیجه آور، «بیت کوین» به شگفت‌ترین پدیده مالی و پولی در دهه دوم قرن بیست و یکم میلادی بدل شده است. محافل اقتصادی بین المللی، کانون‌های مهم دانشگاهی و، بیشتر از همه، بانک‌های مرکزی در برابر ظهور غافلگیر کننده ارز رمز نگاری شده انگشت به دهان مانده اند. ماجرای «بیت کوین» برای منتقدین آن یاد آور رویدادی است که حدود سیصد و هشتاد سال پیش در هلند به وقوع پیوست و به عنوان نخستین بحران ناشی از حباب کاذب در تاریخ اقتصادی جهان به ثبت رسید. سخن بر سر «جنون گل لاله» است که به تازگی در شماری از رسانه‌های جهان (از جمله شماره پنجم دسامبر روزنامه فرانسوی «لوموند») دوباره مطرح شده، با طرح این پرسش که آیا ما امروز ناظر «جنون بیت کوین» نیستیم...؟

کارشناس بازار سرمایه و معامله گر شرکت کارگزاری بانک کشاورزی