وقتی بورس برای همه جذاب می شود...

عصر ایران - علیرضا باغانی

این روزها همه دوباره به خرید سهم در بورس فکر می کنند، شما چطور!؟ بازار سهام ایران در زمستان 94 یعنی درست حدود 21 ماه پیش بود که یک دوره رونق حدودا دو ماهه را پشت سر گذاشت.

در زمستان 94 سهام شرکت های خودرویی به عنوان لیدر بازار سرمایه خودنمایی کردند و سودهای قابل توجهی را ظرف مدت کوتاهی به سرمایه گذاران دادند.

حال بورس پس از سپری کردن یک دوره رخوت انگیز رکود ، وارد فاز رونق شده است.این رونق از هفته های آخر آبان با رشد قیمت سهام شرکت های فولادی و معدنی آغاز شده و در روزهای اخیر حتی سهامداران صنعت خودرو را هم بی نصیب نگذاشته است.با رشد قیمت دلار عملا امیدی به رشد قیمت سهام خودروسازان در بورس نبود اما قیمت سهام این شرکت ها دست کم 30 درصد پایین تر از دو سال گذشته است و این فاصله معنادار قیمتی در کنار آمار قابل اعتنای تولید و فروش خودروسازان در ماه های اخیر و البته رشد تقاضا برای خودروهای ایرانی که احتمالا رشد قیمت محصولاتی شرکتی را در پی دارد ، ( البته سایپا با افزایش قیمت سراتو پیشقدم رشد قیمت خودروی داخلی شد) رونق سهام خودرویی ها به ویژه گروه ایران خودرو را در بورس رقم زده است.

خریداران سهام در گروه ایران خودرو پرقدرت تر از بقیه گروه های خودروسازی ظاهر شده اند چرا که این شرکت با احتمال افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها در سال 97 مواجه است و خبرهای اولیه از احتمال معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از این محل در سال آینده حکایت دارد.دلیل دیگر انتشار آگهی عرضه سهام شرکت ایران خودرو توسط سرمایه گذاری سمند به وکالت از شرکت نگار نصر است.هر دو این شرکت ها متعلق به ایران خودرو هستند و عملا فروش بلوک حدود 16 درصدی ذکر شده ، گروه ایران خودرو را با افزایش سود مواجه می کند.ضمن این که فاصله حدود 40 درصدی قیمت بلوک مزبور با نرخ سهم در تابلوی بورس خود سیگنالی برای بازار سرمایه به منظور ترمیم قیمتی سهام این خودروساز تلقی شده است.

وقتی سناریوی رونق بورس جدی تر می شود که ارزش معاملات خرد در بورس و فرابورس به شکل فزاینده ای افزایش یافته است.ارزش معاملات خرد در هفته اخیر به 1222 میلیارد تومان رسیده که معادل روزی 245 میلیارد تومان است.این آمار پیش از این در هفته های آخر فروردین ماه امسال و به طور مقطعی تجربه شده بود.ارزش معاملات خرد ورود نقدینگی توسط اشخاص حقیقی به بازار سهام را نشان می دهد و معیار قابل اتکایی برای تشخیص وضعیت بازار سرمایه است به ویژه این که شاخص بورس به دلیل محاسبه سود نقدی تقسیم شده در مجامع به عنوان بازدهی ، دماسنج خوبی برای تشخیص اوضاع و احوال بازار سهام نیست.به عنوان مثال در مجامع عمومی عادی سالیانه امسال شرکت ها حدود 25 هزار میلیارد تومان سود بین سهامداران توزیع شده و این میزان تقسیم سود در بازدهی شاخص بورسی که به اصطلاح از قله 89500 واحد عبور کرده و الان در ارتفاع 93000 واحدی سیر می کند ، محاسبه شده است!

نقدینگی جدید وارد شده به بورس چند سهم مورد توجه همچون داده گستر عصر نوین (های وب) ، ذوب آهن اصفهان ، گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو ، ایران خودرو ، سرمایه گذاری غدیر ، سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی ، فولاد مبارکه و چند سهم معدنی و فولادی دیگر را مورد هدف قرار داده است.

هنوز هم خیلی از سرمایه گذاران به بازار سرمایه اعتماد لازم را ندارند.آن ها حق دارند.بازار سهام از دی ماه 92 تاکنون روی خوشی به سرمایه گذاران نشان نداده و فقط در چند مقطع زمانی شامل فروردین 94 ، زمستان 94 و چند روزی از فروردین 96 سودهای مقطعی به سرمایه گذار رسانده است.اکنون بازدهی بورس از اول سال تاکنون حدود 21 درصد رقم خورده که بیش از سیستم بانکی است.اما باید گفت چون سرمایه و پول ترسو است و به هیچ وجه شرایط 4 سال گذشته بازار سهام توسط هیچ سرمایه گذاری قابل پیش بینی و البته قابل هضم نبود.اکنون بخش قابل اعتنایی از نقدینگی رسوب شده در بانک ها ( سپرده های بیست و چند درصدی) تا زمانی که به سررسید های خود نرسیده اند به سمت بازار سرمایه نمی آیند.البته ورود این نقدینگی به بورس مستلزم این است که بازار سهام دست کم تا آخر سال و تا بعد از فصل مجامع سال 97 که مصادف است با پایان سررسید سپرده های دارای نرخ بالا مثبت باشد.

در خصوص رونق بورس قدرت جذب نقدینگی بازار مسکن و بازارهای طلا و ارز را هم نباید نادیده گرفت.هر چند رشد قیمت دلار باعت رشد سود شرکت های صادرکننده بورسی و متعاقب آن رشد ارزش بازار سهام می شود اما خود دلار به خودی خود توانایی جذب و پارک نقدینگی را دارد.در کشور ما دلار بیشتر از یک ارز مصرفی به عنوان یک کالای سرمایه ای به شمار می رود و صاحبان سرمایه حتما قدری دلار در حساب های ارزی خود یا در صندوق های امانات بانک ها پس انداز می کنند.در این حال در هفته های اخیر بازار مسکن حرکت کرده است و حجم معاملات این بازار افزایش یافته است.بازار سکه نیز که چند هفته ای است دوباره سکه شده و حتی مردم برای خرید سکه به بانک کارگشایی هم مراجعه کرده اند.

در بازار سهام برخی ریسک های سیستماتیک و درون زا تهدیدی است برای اعتماد دوباره سرمایه گذار.روز چهارشنبه گذشته معامله سهام شرکت داده گستر نوین موسوم به «های وب» به ظن ابهام سرانجام ادغام این شرکت در پارس آنلاین باطل شد.متاسفانه ماجرای کنتورسازی و چند شرکت دیگر سبب شد تا نهاد نظارتی بازار سرمایه نسبت به هر اتفاقی در بازار بدبین باشد.«های وب» سهمی است که از زمان عرضه سهام در بورس در 22 شهریورماه تاکنون بیش از 110 درصد رشد کرده است.این سهم با ارزش 2300 میلیارد تومانی اخیرا از ادغام پارس آنلاین در خود خبر داده است.همین موضوع پاشنه آشیل شرکت شده و برخی تحلیل گران نوع ادغام این دو برند معروف فروش خدمات اینترنت در کشور را صوری و متقلبانه خوانده اند.همین موضوع سبب توقف نماد شرکت در بورس و ابطال حدود 60 میلیارد تومان معامله در بازار چهارشنبه گذشته شد.جالب اینجاست که نماد «های وب» تا روز 14 آذرماه (به مدت بیش از یک ماه) به دلیل همین ماجرای ادغام متوقف بود.اما بورس با مکفی تشخیص دادن شفاف سازی های شرکت درباره معامله مزبور ، نماد را بازگشایی کرد و از آن روز تا روز چهارشنبه 22 آذرماه حدود 155 میلیارد تومان سهم معامله شد!اما آیا واقعا «های وب» شرایط بازگشایی را داشت؟اگر نه ، چرا باز شد؟اگر آری ، چرا پس نماد بعد از فقط 5 روز معامله دوباره به همان دلیل قبلی و پس از جا به جایی 155 میلیارد تومان سهم بسته شد؟به اعتقاد نگارنده اینگونه اقدامات که به نظر می رسید سنجیده نبوده در جذب سرمایه به بورس و بازگردادن اعتمادها آسیب زننده باشد.

با کنار رفتن سپرده بانکی به عنوان مهمترین رقیب بورس به نظر می رسد که بازار سرمایه در روزهای منتهی به زمستان 96 با رونق روزافزون تری مواجه شود به ویژه آن که گزارش های 9 ماهه شرکت ها روایتگر تاثیر رشد قیمت دلار و تکانه هایی است که در بازار فولاد و خودرو در چند هفته اخیر شاهد آن بودیم.

روزنامه نگار اقتصادی و کارشناس بورس