١٢ تصمیم برای شهرهای ایران

بورس24 : شورای عالی شهرسازی و معماری کشور با دو هدف تنظیم غیر مستقیم بازار مسکن از طریق طرح­ های شهری و همچنین تغییر مثبت شرایط زندگی در شهرها، 12 تصمیم جدید برای شهرهای ایران اتخاذ کرده که قرار است طی سال­ های دولت دوازدهم تصویب و به اجرا دربیاید.

این شورا که دبیرخانه آن در وزارت راه و شهرسازی قرار دارد طی همه ادوار گذشته، بدون ارتباط­ گیری موثر با معاونت مسکن و ساختمان این وزارتخانه، به شکل جزیره ­ای برای اموری از شهرها تصمیم­ گیری کرده که کاملاً بر متغیرهای کلیدی بازار مسکن تاثیر داشته بوده اما چون تصمیمات شهرسازی با سیاست ­های بخش مسکن بیگانه بوده، نحوه اثرگذاری بخصوص در کلان شهرها و از جمله در تهران، منفی و اختلال ­آمیز بوده است.

طرح ­های جامع و تفصیلی شهرها در شورای عالی شهرسازی و معماری کشور به تصویب می­رسد. این طرح­ها نقشه راه شهرداری­ ها برای صدور جواز ساخت (پروانه های ساختمانی) به حساب می­ آیند و شهرداران باید (به شکل اجباری) از ضوابط درون طرح­ تفصیلی به عنوان سند پایین دست طرح جامع، برای تعیین کاربری زمین ها و صدور مجوز تراکم ساختمانی تبعیت کنند.

در تهران طی سال های اخیر دو رخداد منفی و آسیب رسان از ناحیه طرح تفصیلی شهر تهران به وقوع پیوسته که تبعات مستقیم آن در بازار مسکن باعث دامن زدن به بی تعادلی بین عرضه و تقاضا شده و در عین حال عرصه شهر را برای پایتخت نشین ها تنگ و تنگ تر کرده است.

اولین اشکال طرح تفصیلی تهران عدم رعایت پهنه های کاربری تعیین شده در طرح جامع است که باعث شده میزان جمعیت پذیری شهر تهران از حد مجاز قید شده در طرح جامع فراتر برود.

جمعیت پذیری یک شهر بر اساس تیراژ ساخت و سازهای مسکونی آن شهر محاسبه و سنجش می شود. در طرح جامع تهران آمده است جمعیت پذیری شهر تهران باید در سال 1405 به حداکثر 5/10 میلیون نفر برسد این در حالی است که در حال حاضر با احتساب ساخت و سازهای صورت گرفته و واحدهای مسکونی موجود در شهر تهران، نرخ جمعیت پذیری به مرز 11 میلیون نفر رسیده است و عملاً گسترش شهر از گنجایش جمعیتی تعریف شده برای 9 سال آینده نیز فراتر رفته است. این اتفاق بخشی از ترافیک و آلودگی هوا در کنار کمبود آب شرب را برای تهران رقم زده و از طرفی، چون که ساخت و سازها خطوط قرمز طرح جامع شهر تهران را رعایت نکرده، بخشی از واحدهای مسکونی ساخته شده بدون استفاده مانده است. از نزدیک به 4 میلیون واحد مسکونی موجود در شهر تهران، نزدیک به نیم میلیون واحد، خالی از سکنه است.

اگر طرح جامع شهر تهران و به تبع، طرح تفصیلی به گونه ای در شورای عالی شهرسازی به تصویب می رسید که ضمانت اجرایی لازم و کافی برای عمل به آن در شهرداری وجود داشت و همچنین محتوای این طرح ها با هماهنگی کامل معاونت مسکن از منظر برنامه ریزی شهری منطبق با متغیرهای اقتصاد مسکن صورت می گرفت، در حال حاضر به جای بلااستفاده بودن بیش از 10 درصد واحدهای مسکونی شهر تهران، بازار معاملات خرید مسکن از عرضه مناسب به نسبت تقاضای موجود در بازار برخوردار بود و در نتیجه، رشد دو رقمی قیمت مسکن در پی رشد معاملات خرید اتفاق نمی افتاد.

برای حل این معضل دبیر جدید شورای عالی معماری و شهرسازی کشور از 12 تصمیم برای اصلاح فرآیند تدوین طرح های شهری خبر داده است.

معاون معماری ‌و ‌شهرسازی وزیر راه ‌و ‌شهرسازی ضمن تشریح برنامه‌ ها و سیاست ‌های معاونت معماری ‌و‌ شهرسازی در دولت دوازدهم در ۱۲ محور، گفت: طرح جامع جمعیت و مهاجرت سند پایه‌ ای است که می ‌تواند به ما در تجدید نظر اسناد توسعه کمک قابل‌ توجهی کند.

سعید ایزدی با اشاره به این مطلب که هم ‌اکنون سه نسل از طرح ‌های جامع و تفصیلی پشت‌ سر گذاشته شده است، تصریح کرد: در شرایطی که هم ‌اکنون شهرهای کشور با آن رو به ‌رو هستند تغییر رویه و تغییر رویکرد، ضروری به نظر می ‌رسد. این آسیب ‌شناسی به حلقه‌ های ۱۱ گانه مفقوده ‌ای اشاره دارد که در رویکرد جدید باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین به همراه آسیب‌ شناسی طرح‌ های توسعه ‌شهری، ارایه راه‌حل‌ های اجرایی نیز در سند پیش ‌نویس پیش ‌بینی شده است. قرار است در یک بازه زمانی ۳ ماهه سند پیش نویس تجدید نظر طرح ‌های جامع در گفتگو با مجامع مختلف به اجماع برسد و پس از آن به عنوان سند قانونی، با لحاظ اصلاحات لازم به تصویب برسد. لذا نخستین گام در حوزه معماری ‌و‌ شهرسازی تجدید نظر در رویکردها، ساختار و رویه‌ های طرح ‌های توسعه‌ شهری است که به شدت به آن در کلان شهرها نیاز وجود دارد.

تدوین سند ملی سیاست های شهری، تدوین طرح جامع جمعیت برای توزیع متوزان جمعیت بین شهرهای بزرگ و کوچک، تدوین طرح مهار مهاجرت به شهرهای بزرگ، ارتباط گیری با معاونت مسکن و همچنین تشکیل اتاق فکر معماران و شهرسازان نیز مهمترین تصمیمات اتخاذ شده برای پوست اندازی شهرهای ایران است.