کم آبی را شوخی نگیرید ؛ شاید بحران آب به فاجعه تبدیل شود!

بورس24 : بحران آب در ایران از سلسله چالش‌ها و مشکلات ناشی از کمبود آب و استفاده نادرست از منابع آب در کشور ایران است. متاسفانه به دلیل استفاده بی رویه از آب، کشور ایران با بحران آب روبرو شده است. بحران آب در ایران تحت تأثیر سه عاملِ عمده رشد جمعیت، کشاورزی ناموثر، مدیریت بد و عطش توسعه در حال شکل گیری است. به طوری که هنوز هم با ساخت و ساز بی رویه کارخانجات و شهرک های صنعتی در مناطقی که با مشکل آب مواجه هستند ، بر معضل بی آبی افزوده می شود. در این خصوص با مهرداد میرسنجری، عضو هیئت مدیره انجمن ارزیابی محیط ‌زیست و پژوهشگر فرهنگی و ژئوپلتیک مرکز بین المللی مطالعات صلح محیط زیست به گفت و گو نشسته ایم.

بحران آب در ایران چه میزان جدی شده...؟

کشور ایران با میزان بارش کمتر از ۲۵۰ میلی لیتر در طول تاریخ به عنوان یک کشور نیمه خشک تلقی شده و در این شرایط همواره معضل آب را به همراه دارد. عامل اصلی دیگری که بحران آب را برای ما بسیار محسوس کرده و بزرگترین چالش محیط زیست بوده افزایش جمعیت انسانی است؛ کشور ۱۰ میلیون نفری ایران در صده 1300 خورشیدی ، به جمعیت بیش از ۸۰ میلیون نفر در صده 1400 خورشیدی می رسد،این رشد ده برابری جمعیت ما را آگاه می کند که منابع آبی هیچ گونه افزایشی نداشته و حتی ثابت نیز نمانده است. همزمان با افزایش جمعیت کاهش منابع زیستی و آب را شاهد هستیم و بحران آب را نمی توانیم صرفاً به عوامل اقلیمی و یا مسایل انسانی مرتبط کنیم ؛ بلکه به به صورت ترکیبی از عوامل محیطی و سوء مدیریت های انسانی این بحران به وجود آمده است.

اخیراً عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست اعلام نموده که «ایران برای ۲۰ سال دیگر آب نخواهد داشت»آیا این اظهار نظر می تواند درست باشد ؟

سخن رئیس سازمان محیط زیست پیش بینی است و بحث جدیدی نیست. آینده روشنی برای ما ترسیم نشده و واقعیت نشان می دهد که جمعیت در ایران رو به رشد و منابع آبی ما رو به کاهش است که آینده ای سیاه برای منابع آب قابل لمس است.

چه میزان بحران آب به دلایل ‌محیط زیست یا کاهش بارندگی مربوط است و چقدر این بحران مرتبط با مشکلات مدیریتی است و یا به بیان بهتر سوء مدیریت داشته ایم ؟

یکی از بزرگترین معضلات کشور ما این است که پیشرفت را به رشد صنعتی گره زده اند.افراد و نمایندگان مجلس برای به دست آوردن رای بیشتر به موکلان خود وعده ایجاد کارخانه یا پالایشگاه را می دهند. بدون توجه به این که منطقه جغرافیایی آن ها در چه جایگاه آبی قرار دارد، وعده ایجاد کارخانه و پالایشگاه در شهر خود را می دهند بدون توجه به این که چه تاثیرات منفی می‌تواند بر محیط زیست تحمیل کند. برای نمونه کارخانجات صنایع فولادی که در قلب ایران یعنی اردکان ساخته شده آب زمین‌های کشاورزی را در یکی از خشک‌ترین استان‌های کشور باید به خنک کردن دستگاه های به کار رفته در صنایع فولاد اردکان اختصاص دهند که یک نمونه از موارد سوء مدیریت است؛ در حالی که در جانمایی و راه اندازی کارخانجات و صنایع می توانستند مدیریت بیشتری داشته باشند.این جانمایی در شهرهای جنوبی کشور که از منابع آب بسیار زیاد خلیج فارس و دریای مکران برخوردارند، منتقل نشده است.

اگر قبول داشته باشیم بحران آب به زودی پیش می‌آید این تخمین چند سال دیگر به بحران جدی تبدیل می شود؟

بحران آب را امروز هم داریم و آینده روشنی را در این مورد ترسیم نمی کنم هر چه بیشتر می گذرد به فاجعه نزدیکتر می شویم.

کارخانجات تولیدی و صنعتی چه میزان در تشکیل این بحران مقصر هستند؟

واقعیت این است که منافع مالی حرف اول را در احداث صنایع و کارخانجات یا پالایشگاه‌ها همچنین ایجاد سد سازی می زند و تا زمانی که این مشکل حل نشود، نمی توانیم امیدوار باشیم که منابع محیط زیست را نگه داشته و به نسل‌های آینده انتقال دهیم. به طور مثال در هر مکانی دیده می‌شود که وزارت نیرو به صورت بخشی و با نگاه محدود به احداث سدسازی می‌پردازد این در حالی است که سدسازی از راههای مدیریت منابع و بدترین نوع مدیریت منابع آب است که ما در ایران از آن استفاده می کنیم. در حالی که در سایر کشورها از منابع خورشیدی و انرژی پاک بهره مند می شوند.

به طور کلی آینده اقتصاد ایران در زمان بحران آب چگونه خواهد بود؟ علی الخصوص بازار سرمایه به عنوان ویترین اقتصادی کشور با وجود شرکت ها ی مهم فولادی، مس و سایر شرکت های پر مصرف در زمینه آب چه میزان با مشکلات تعدیل نیرو ، ورشکستگی روبه رو هستند.

طبیعتا تنها موضوعی که اهمیت دارد آب است اگر این منبع وجود نداشته باشد در این صورت فضای توسعه صنعتی و اقتصادی معنا ندارد به نوعی قطعاً انسانی وجود ندارد که بخواهد از مزایای مالی و رفاهی و سودهای اقتصادی بهره مند شود. گرچه هنوز کسی به اهمیت این موضوع پی نبرده و جدی نگرفته است.