بروز نشانه های نگران کننده در بازار؛ غلبه رویکرد تدافعی

روز گذشته نگرانی های سرمایه گذاران افزایش یافت و ابهام ها سبب شد از ریسک پذیری فعالان بازار کاسته شود. قیمت طلا، نفت، محصولات کشاورزی، شاخص های مالی در بورس های بزرگ اروپایی و آمریکا، قیمت برخی فلزات پایه و ارزش دلار کاهش یافت. امروز تغییری در شرایط بازارها ایجاد نشده و این در حالیستکه گزارش های منتشر شده از اقتصاد چین مثبت بوده است. برخی کارشناسان می گویند برای مدتی سرمایه گذاران ریسک کمتری خواهند پذیرفت زیرا شرایط بازارها شفاف نیست و برخی موضوعات سبب شده فعالان بازار ترجیح دهند با احتیاط رفتار کنند. بخشی از ماجرا به موضع گیری های ترامپ در قبال شرکای تجاری آمریکا مربوط می شود. هنوز در باره بروز تنش های تجاری بین آمریکا و چین نگرانی وجود دارد. همچنین احتمال دارد روابط آمریکا و اروپا دستخوش تغییراتی شود. افق سیاست های انبساطی پولی بانک های مرکزی نیز دقیقا مشخص نیست. در شرایط عدم قطعیت طبیعی است که بازارهای پرریسک جذابیت کمتری دارند.

کاهش نسبی قیمت ها

امروز چهارشنبه، قیمت نفت برنت و نفت آمریکا اندکی کاهش یافته و به ترتیب در سطح 51.6 دلار و 49.3 دلار در هر بشکه قرار گرفته است. روز گذشته قیمت نفت در محدوده های منفی نوسان کرد و اکنون دیگر مشخص است که اقدامات اوپک و برخی دیگر از تولیدکنندگان نفت برای بالا بردن قیمت ها تاثیر مورد نظر را در پی نداشته است. بالا باقی ماندن ذخیره استراتژیک نفت در اقتصادهای توسعه یافته، افزایش تولید نفت در آمریکا و برخی دیگر از کشورها، و رشد کند تقاضای جهانی برای نفت، عوامل قدرتمندی هستند که اجازه نمی دهند قیمت نفت به راحتی افزایش یابد. طبق توافق جدید، برنامه کاهش عرضه نفت تا مارس سال آینده میلادی اجرا می شود. اما میزان کاهش عرضه نفت برای به تعادل رساندن بازار کافی نیست و به دلیل افزایش تولید در آمریکا، بعید است بازار نفت به تعادل نزدیک شود. البته برخی کارشناسان می گویند اوپک می تواند اقدامات دیگری انجام دهد که قیمت نفت بالا رود اما درباره موثر بودن این گونه برنامه ها اطمینان وجود ندارد. یکی از موانع افزایش قیمت ها، وجود مازاد ظرفیت تولید در برخی کشورهاست. این کشورها به هر میزان که بخواهند نفت تولید و به بازار عرضه می کنند. همچنین باید به این واقعیت توجه داشت که میزان پایبندی به برنامه کاهش عرضه نفت صد در صد نبوده است. به نظر می رسد تا وقتی میزان ذخیره نفت در آمریکا به میزانی قابل ملاحظه کاهش نیابد و تقاضا برای نفت رشد بیشتری نداشته باشد نباید انتظار داشت قیمت ها افزایش پیدا کند. در زیر نمودار تغییرات قیمت هر بشکه نفت برنت در یک ماه اخیر نشان داده شده است:

فشار بر قیمت طلا زیاد است

امروز قیمت طلا و نقره به ترتیب با یک دلار و 7 سنت کاهش در سطح 1260 دلار و 17.27 دلار در هر اونس قرار گرفته است. قیمت پلاتین و پالادیوم با اندکی رشد در محدوده 943 دلار و 809 دلار در نوسان است. روز گذشته کاهش ارزش دلار و افول شاخص های مالی در اروپا و آمریکا سبب نشد قیمت طلا افزایش یابد. البته میزان کاهش قیمت فلز زرد زیاد نبود. در حال حاضر احتمال افزایش نرخ های بهره در آمریکا عامل فشار بر قیمت فلز زرد است و نزدیک بودن زمان نشست کمیته سیاستگذاری بانک مرکزی آمریکا سبب شده سرمایه گذاران در بازار طلا احتیاط کنند. عملکرد طلا در سال جاری میلادی تاکنون مثبت بوده و عده ای از تحلیلگران با اشاره به ریسک های سیاسی و اقتصادی پیش بینی کرده اند امسال قیمت طلا رشد خواهد کرد. روز گذشته برخی داده ها از اقتصاد آمریکا مثبت بود و در ماه های اخیر وضعیت بازار کار امیدبخش بوده است اما رفتار ترامپ سبب نگرانی سرمایه گذاران شده و بر جذابیت طلا افزوده است. ترامپ از یک سو نتوانسته در مسیر اجرای وعده های انتخاباتی خود حرکت کند و از سوی دیگر، موضع گیری هایش در قبال شرکای سیاسی و تجاری آمریکا نسنجیده بوده است. همچنین تنش در شبه جزیره کرده همچنان وجود دارد و برخی کارشناسان معتقدند سیاست های ترامپ سبب شده دولت کره شمالی بر فعالیت های موشکی و هسته ای خود بیافزاید. کسانی که فریب وعده های غیرعملی ترامپ را خورده و به او رای دادند به تدریج متوجه می شوند که اشتباهی بزرگ مرتکب شده اند. در ماه های اخیر نه تنها از ابهام ها درباره سیاست های ترامپ کاسته نشده بلکه رفتار او سبب شده مسایل جدیدی پدید آید که رفع آنها دشوار و زمانبر است. مجموعه شرایط کنونی به نفع بازار طلاست. در زیر نمودار تغییرات قیمت هر اونس طلا در یک ماه اخیر نشان داده شده است:

احتیاط و دیگر هیچ

آسیا. امروز شاخص ها در بازارهای مالی آسیا افزایش یافته اند. گزارش های منتشر شده از اقتصاد چین مثبت بوده و سبب شده ریسک پذیری سرمایه گذاران افزایش یابد. روز گذشته بازارهای چین تعطیل بودند و نوسان در شاخص های مالی اندک بود. تنش ها در شبه جزیره کره و موضع گیری های آمریکا در قبال مبادلات تجاری با چین سبب احتیاط سرمایه گذاران شده است. در هفته های اخیر کره شمالی بارها آزمایش های موشکی انجام داده و این اقدام تاثیر منفی بر رفتار سرمایه گذاران داشته است. از سوی دیگر انتظار می رود دولت آمریکا برنامه های خود در زمینه کاهش کسری تجاری با چین را ادامه دهد. با آنکه برخی راه حل ها برای این هدف یافت شده اما میزان کسری تجاری آمریکا با چین بالاست و اگر دولت آمریکا بخواهد فشارهای بیشتری بر چین وارد کند دولت چین نسبت به این اقدام واکنش نشان خواهد داد.

اروپا. روز گذشته شاخص های مالی در بورس های بزرگ اروپایی کاهش یافتند. بروز تنش بین آمریکا و آلمان سبب نگرانی هایی در بین سرمایه گذاران شده است. از سوی دیگر برخی گزارش ها از اقتصاد منطقه یورو منفی بوده و نیز وضعیت مالی یونان بار دیگر بحرانی شده است. قرار است بر سر کمک مالی جدید به این کشور تصمیم گیری شود. نکته مهم این است که مسایل کنونی ادامه پیدا کرده و حل آنها زمانبر است. برای مثال در نشست گروه 7 که پایان هفته قبل در ایتالیا برگزار شد آمریکا با موضوعات مطرف شده از سوی دیگر اعضاء گروه موافق نبود و نیز پس از اتمام نشست، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان اعلام کرد اروپا دیگر نمی تواند به آمریکا تکیه کند.

آمریکا. روز گذشته شاخص های مالی در بورس آمریکا کاهش یافتند. ضعف در بازار نفت و برخی تنش های سیاسی در داخل آمریکا سبب شده سرمایه گذاران با احتیاط رفتار کنند. موضع گیری ترامپ علیه آلمان تازه ترین عامل نگرانی سرمایه گذاران است زیرا مشخص است که تنش در روابط دو اقتصاد بزرگ به زیان هر دو کشور بویژه آمریکاست. از سوی دیگر پرونده تاثیرگذری روسیه بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هنوز باز است و هر روز موضوع جدیدی در آن مطرح می شود که به زیان دولت آمریکاست. به نظر می رسد شرایط برای بازار مالی خوب نیست و احتمال کاهش شاخص های مالی در بورس این کشور وجود دارد. در زیر نمودار تغییرات شاخص استاندارد اند پورز در یک ماه اخیر نشان داده شده است:

کاهش اندک قیمت ها

امروز قیمت فلزات پایه تغییرات بزرگی نداشته و قیمت مس و روی به ترتیب در سطح 5670 دلار و 2650 دلار در هر تن قرار دارد. روز گذشته با آنکه ارزش دلار کاهش یافت قیمت فلزات پایه حمایت نشد و به نظر می رسد سرمایه گذاران ترجیح دادند منتظر داده های جدید از اقتصاد چین باشند. در حال حاضر مهمترین عامل نگرانی در بین سرمایه گذاران، برنامه های اصلاحی دولت چین است. چین بزرگ ترین منصرف کننده فلزات پایه در جهان است و هر تغییر در سیاست های دولت این کشور بر بازار فلزات پایه تاثیر دارد. دولت چین قصد دارد از مازاد ظرفیت تولید در بخش های مختلف اقتصاد بکاهد تا این بخش ها به تعادل برسند. هدف دیگر دولت، کاهش آلودگی هواست. برنامه دولت چین واکنش هایی را از سوی تولیدکنندگان موجب می شود. برای مثال قرار است از ماه اکتبر یعنی از پنج ماه دیگر مازاد ظرفیت تولید آلومینیوم کاهش یابد. برخی تحلیلگران معتقدند تولیدکنندگان این فلز تا قبل از آن تاریخ بر تولید خود خواهند افزود و این عاملی برای فشار بر قیمت هاست. عامل دیگری که بر قیمت فلزات پایه تاثیر دارد وضعیت اختلال در عرضه است. بازار برخی از فلزات پایه با مازاد عرضه مواجه است و اختلال ها می تواند به از میان رفتن این مازاد منجر شود. تغییرات ارزش دلار نیز بر قیمت ها تاثیر دارد. اگر دلار تحت فشار باقی بماند قیمت ها حمایت می شود. البته ماه آینده میلادی نشست کمیته سیاستگذاری بانک مرکزی آمریکا برگزار می شود و قرار است در این نشست نرخ های بهره بالا برده شود. اگر چنین شود دلار تقویت خواهد شد. امروز دو گزارش از بخش خدمات و تولید کارخانه ای چین مثبت بوده است. در زیر نمودار تغییرات قیمت هر تن آلومینیوم در یک ماه اخیر نشان داده شده است:

بازار پرتلاطم می شود

امروز ارزش دلار در برابر یورو و پوند انگلستان افزایش یافته است. روز گذشته ارزش دلار عملکرد مثبت نداشت و کاهش ارزش آن موجب تعجب سرمایه گذاران شد زیرا گزارش هایی که از اقتصاد آمریکا منتشر شد با پیش بینی اقتصاددان ها سازگار بود و گزارش هایی که از اقتصاد منطقه یورو در اختیار سرمایه گذاران قرار گرفت منفی بود قاعدتا باید ارزش دلار حمایت می شد و یورو تحت فشار قرار می گرفت. روز گذشته مشخص شد رقم شاخص اعتماد در بخش های خدمات و صنعت، شاخص جو تجاری و شاخص اعتماد اقتصادی در منطقه یورو در ماه گذشته میلادی پایین تر از پیش بینی ها بوده است. عده ای از کارشناسان می گویند سیاست های حمایتی بانک مرکزی اروپا عامل اصلی موثر بر ارزش یورو است. این نهاد ممکن است در آینده نزدیک سیاست های حمایتی خود را محدود کند و اگر احتمال این اقدام افزایش یابد یورو تقویت خواهد شد. البته ماریو دراگی، رییس بانک مرکزی اروپا معتقد است حمایت ها باید ادامه یابد. در حال حاضر ارزش ارزهای معتبر بویژه دلار، یورو و پوند عمدتا تحت تاثیر داده های اقتصادی است زیرا همین داده هاست که بر تصمیم بانک های مرکزی در حوزه سیاست های انبساطی تاثیر می گذارند. امروز گزارش هایی از اقتصاد آلمان، فرانسه و منطقه یورو منتشر می شود. همچنین تعدادی گزارش از بخش مسکن آمریکا در اختیار سرمایه گذاران قرار خواهد گرفت. ابتدای هفته پیش بینی شده بود این هفته عملکرد دلار مثبت خواهد بود اما ارزش دلار تحت فشارهای حاصل از تنش های سیاسی در آمریکا و مخالفت ترامپ به افزایش ارزش دلار قرار دارد. در زیر نمودار تغییرات نسبت یورو به دلار در یک ماه اخیر نشان داده شده است: