بورس و رسانه

علیرضا باغانی

نمایشگاه مطبوعات در حالی برگزار می شود که در بازار سهام ایران، رسانه ها بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته اند و البته مسئولیت رسانه های تخصصی در شرایط کنونی بیش از گذشته شده است.

قریب 50 سال از پیدایش بازار سهام در ایران می گذرد اما در این نیم قرن چهره بازار سرمایه ایران تغییرات زیادی داشته است. زمانی در ایران معاملات بورس روی تخته سیاه تالار بورس با گچ و تخته پاک کن انجام میشد؛ اما امروز اگر در جنب پل حافظ امکان فیزیکی برای معاملات بورس برقرار است فقط برای حفظ ارزش های نمادین تابلوی بورس است. چرا که امکان اتصال مستقیم به سیستم معاملات بورس از دفتر کار یا خانه فراهم شده است به طوری که سهامداران و سرمایه گذاران بورسی با مشاهده آمار معاملات، به راحتی قادر به خرید و فروش سهام هستند. اما این روزها رسانه ها رهبر بازار شده اند؛ اما نه رسانه های رسمی و دارای مجوز و تخصصی، بلکه رسانه های غیر رسمی که در قالب اپلیکیشن های رایج در دنیا و ایران با سرعت بسیار زیادی، حجم سنگینی از اطلاعات را به خورد مخاطبان می دهند. شکی نیست که برخی از این کانال ها و شبکه ها توسط افراد صاحب نظر و مسلط به بازار سهام و در جهت شفافیت اطلاعاتی اداره می شوند. اما شمار زیادی از این شبکه ها بدون هیچ نظارتی و صرفاً با اهداف سوداگری به بازار سهام تلاش می کنند تا ضمن جهت دادن به بازار، به تبلیغ سهم هایی که در پرتفوی خود جای داده اند نیز بپردازند. کمی جلوتر که برویم به سیگنال فروشی سهام برخورد می کنیم کسانی که دوست دارند از هر دو طرف منتفع شوند، یعنی در کنار تبلیغ سهام خود، پول مشاوره و اطلاع رسانی غیر قانونی خود را نیز دریافت کنند. در این شرایط است که وظیفه و مسئولیت رسانه های رسمی و تخصصی افزایش می یابد. به موجب یک بررسی میدانی؛ در زمستان 94 حدود 40 درصد از معاملات اشخاص حقیقی در بورس بر مبنای تحلیل ها و نظرات منتشره درشبکه تلگرام انجام شده است، البته این معاملات زیان های زیادی را برای مخاطبان خود به همراه داشته است. چنین شرایطی همکاری، حمایت و البته وظیفه نهاد ناظر بازار سهام را در این مهم گوشزد می کند.راهکارهای موجود در این خصوص می تواند تشکیل اتاق فکر رسانه ای، پالایش لحظه ای شایعات، بررسی و پاسخگویی مستقیم و غیر مستقیم بر آنها باشد.

تردیدی نیست دلیل اثر گذاری بیش از حد شبکه های اجتماعی در معاملات بازار سهام ضعف بورس در اطلاع رسانی و البته کمک نگرفتن و همکاری با رسانه های رسمی است.این نکته مهم به مدیران بازار سرمایه یادآور می شود که موقعیت کنونی بازار سهام مرهون اطلاع رسانی های متعدد و فرهنگ سازی های انجام شده توسط رسانه ها در بیش از یک دهه گذشته است.لذا استفاده از ظرفیت رسانه ها می تواند در گذر بورس از شرایط کنونی و مقابله با سفته بازان موثر باشد. براساس این مقدمه درخواست رسانه های بازار سرمایه از سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نماینده دولت در بازار سهام باید این گونه دسته بندی شوند:

1. از ظرفیت رسانه ها در تحقق اهداف بازار سهام، سالم سازی معاملات، تقویت ابزارهای نظارتی و توسعه بازار استفاده شود.
2. بودجه فرهنگ سازی به طور شفاف اعلام شده و این که رسانه ها چه سهمی از این بودجه دارند و اساساً این بودجه چگونه تخصیص پیدا می کند.
3. نهاد ناظر رسانه ها را در کنار خود ببیند و نه در مقابل خود و از فعالیت آزادانه رسانه ها در بازار سهام ممانعت نشود. بارها اتفاق افتاده که مدیران بنگاه های پذیرفته شده در بورس از مصاحبه با رسانه ها منع شده اند.
4. تصمیمات مهم بازار سهام با رسانه ها در میان گذاشته شود تا رسانه ها برای اجرای درست آن ها اذهان را آماده کرده و از ظرفیت فرهنگ سازی خود استفاده کنند.
5. در تولید برنامه های تلویزیون از ظرفیت رسانه های تخصصی استفاده شود، چرا که تلویزیون ملی ایران مثل رسانه های تخصصی، شناخت بالایی از بازار سهام ندارد به طوریکه برنامه های تولید شده فاقد محتوای تخصصی در این زمینه است.

منبع : ماهنامه بورس امروز