اوراق مرابحه چیست و چه مزایایی دارد؟

بیع مرابحه به معامله‌ای اطلاق می‌گردد که فروشنده با اعلام بهای کالای خریداری شده، آن را گران‌تر از قیمت خرید بفروشد و این معامله می‌تواند به صورت نقد یا نسیه (اقساطی) صورت گیرد. این اوراق بازدهی ثابت داشته و قابل فروش در بازار ثانوی می­باشند.

در مرابحه، کالا به نیابت از مشتری خریداری می‌شود و بار دیگر به مشتری فروخته می‌شود و در نتیجه، افزایش قیمتی که سود تامین‌کننده مالی را شکل می‌دهد، ناشی از مالکیت موقت او نسبت به آن کالا است. دارنده ورقه مرابحه در واقع مالک مشاع بخشی از دارایی‌های موسسه ناشر اوراق است و دریافت کننده سود موسسه مالی از محل خرید و فروش مرابحه‌ای خواهد بود.

شرکت واسط با انتشار و واگذاری اوراق مرابحه، وجوه مازاد سرمایه‌گذاران را جمع آوری کرده و به وکالت از طرف آنها، دارایی‌های مورد نیاز شرکت‌ها و موسسات مختلف را به صورت نقدی خریداری کرده و سپس با افزودن نرخ معینی سود به صورت نسیه (در قالب عقد فروش اقساطی) به آنها (مصرف‌کنندگان نهایی دارایی) می‌فروشد. سود حاصل از این فرآیند پس از کسر کارمزد ارکان مرتبط با موضوع، بین دارندگان اوراق و در مقاطع زمانی مشخص توزیع می‌شود.

اوراق مرابحه انواع مختلفی پیشنهاد و برخی به مرحله اجرا گذاشته شده است. مهمترین آنها عبارتند از:

اوراق مرابحه تأمین مالی ، تامین نقدینگی ، تشکیل سرمایه شرکت های تجاری و اوراق مرابحه رهنی

بانی یا شرکتی که قصد تامین مالی دارد، اقدام به انتخاب مؤسسه مالی به منظور خاص با عنوان واسط می کند (شرکت تامین مالی، بانک یا ...) واسط با انتشار اوراق مرابحه از طریق شرکت تأمین سرمایه، وجوه سرمایه گذاران مالی (مردم) را جمع آوری کرده و به وکالت ازطرف آنان کالای مورد نیاز بانی را از تولیدکننده (فروشنده) به صورت نقد خریداری و به صورت بیع مرابحه ی نسیه به قیمت بالاتر به بانی می فروشد یا کالاهای مورد نیاز دولت، سازمان های دولتی، شرکت­های وابسته به دولت و بنگاه های اقتصادی بخش خصوصی و مصرف کنندگان را از تولید کنندگان یا مراکز فروش به صورت نقد خریده، سپس با افزودن نرخ معینی به عنوان سود، به صورت نسیه به مصرف کنندگان نهایی می فروشد.

حتی در نوع پر کاربرد این اوراق یعنی اوراق مرابحه رهنی تسهیلات بانک‌ها و شرکت‌های لیزینگ به اوراق بهادار تبدیل می شوند. در این روش، بانی(بانک‌ یا شرکت‌ لیزینگ) که دارایی هایی را به صورت مرابحه (فروش اقساطی) رهنی به دولت، بنگاه‌ها و خانوارها واگذار کرده است می‌توانند با تبدیل به اوراق بهادار کردن مطالبات حاصل از تسهیلات مرابحه، منابع خود را نقد کنند.

بانی متعهد می شود که در سررسید مشخص، قیمت نسیه کالا را از طریق شرکت تأمین سرمایه به دارندگان اوراق برساند. دارندگان اوراق می توانند تا سررسید منتظر بمانند و از سود مرابحه استفاده کنند و یا قبل از سررسید اوراق خود را در بازار ثانوی به فروش برسانند. عموما قیمت این اوراق تنزیل خواهند شد و با نرخی کمتر از قیمت اسمی به فروش می رسد و به صورت طبیعی هر چه به زمان سررسید نزدیک شویم، قیمت اوراق به قیمت اسمی اوراق نزدیک می شود. قیمت خرید و فروش اوراق مرابحه به تناسب نرخ سود پرداختی ناشر به صاحبان اوراق و بازده سایر ابزارهای مالی مشابه، تعیین می شود و ممکن است که از قیمت اسمی کمتر یا بیشتر باشد.

از مهم ترین اوراق مرابحه ای که اخیرا منتشر شده می توان به مرابحه سیمان شرق ، مرابحه مگاموتور 3 ماهه 20 درصد ، مرابحه فولاد مبارکه اشاره کرد.