با اوراق اجاره از نزدیک آشنا شوید

یکی از مهمترین انواع صکوک معرفی شده، صکوک اجاره است. صکوک اجاره در حقیقت اوراق بهاداری است که دارنده آن به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف کننده یا بانی واگذار شده است. در صکوک اجاره حق استفاده از منافع دارایی یا مجموعه ای از دارایی ها، در برابر اجاره بها از مالک به شخص دیگری منتقل می شود.
مدت قرارداد اجاره مشخص است و می توان اجاره بها را در ابتدای دوره، انتهای دوره، با سررسیدهای ماهانه، فصلی یا سالانه پرداخت کرد. از آن جا که صکوک اجاره اوراق بهاداری است که بیان گر مالکیت مشاع فرد است، می توان آن را در بازار ثانویه و به قیمتی که به وسیله عامل های بازار تعیین می شود، معامله کرد.

فرض کنید یک شرکت برای افزایش فعالیت عملیاتی خود، نیاز به سرمایه داشته باشد، اما در حال حاضر، منابع مالی لازم را در اختیار نداشته باشد.در این روش با جذب منابع مالی از طریق انتشار اوراق اجاره، پرداخت کنندگان مبالغ نقد را مالک موقت دانسته و به آنها اجاره بها پرداخت می کند. مبالغ حاصل از انتشار اوراق که عموما صرف اجاره تجهیزات یا وسایل خاص می شود در پایان سر رسید، به ایشان عودت خواهد شد و در طول دوران اجاره، اجاره بها در بازه های زمانی مشخص به دارندگان اوراق پرداخت می شود.

به بیان دیگر انتشار اوراق اجاره ازطریق یک نهاد مالی به نام "نهاد واسط" انجام می‌شود، به این صورت که ابتدا، نهاد واسط اوراق اجاره را منتشر و ازطریق شبکه بانکی و یا بازار سرمایه، این اوراق را برای فروش، عرضه می‌کند. سپس نهاد واسط به وکالت از سرمایه‌گذاران، تجهیزات موردنظر را خریداری کرده و برای دوره مشخص، به شرکت درخواست کننده اجاره می‌دهد. شرکت که با استفاده از این ابزار جدید، توانسته است درآمد خود را افزایش دهد، در فواصل زمانی معین اجاره بها را به شرکت واسط پرداخت می‌کند و شرکت واسط نیز که در واقع، وکیل سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود، مبلغ اجاره بها را به آنها پرداخت می‌نماید.

سود حاصل از سرمایه‌گذاری در اوراق اجاره، در واقع همان مبالغ اجاره‌بهایی است که خریداران اوراق، در طول دوره اجاره دریافت می‌کنند. این مبلغ، معمولاحداقل معـادل سود اوراق مشارکت و حتی بعضا، مقداری بیشتر تعیین می‌شود تا اوراق اجاره، جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاران داشته باشند. همچنین سود حاصل از اوراق اجاره نیـز همانند سود حاصل از اوراق مشارکت، از پرداخت مالیات معاف است.
نکته دیگـر اینکه در اوراق اجاره نیز همانند اوراق مشارکت، خریداران اوراق به نسبت میزان سرمایه‌گذاری، مالک دارایـی محسوب می‌شونـد و بر همین اساس، اجاره‌ بها دریافت می‌کنند، بنابراین، اوراق اجاره نیز همانند اوراق مشارکت، یک اوراق بهادار اسلامی محسوب می‌شود که به پشتوانه یک دارایی معین (اجاره شد) منتشر شده است.

اوراق اجاره ممکن است برای یکی از سه هدف زیر استفاده شود:

اوراق اجاره تأمین دارایی: نهاد واسط، دارایی را از طرف سرمایه گذاران، خریداری نموده و به شرکت درخواست کننده اجاره میدهد. از جمله صنایعی که از این اوراق معمولا استفاده می کنند شرکت های خدماتی و لیزینگ هستند.

اوراق اجاره رهنی: در این نوع از اوراق، بانی یا درخواست کننده اوراق اجاره (موسسات مالی و اعتباری یا بانک ها) تسهیلاتی که قبلاً در قالب عقد اجاره به شرط تملیک پرداخته کرده را به شخص ثالثی (واسط) می فروشد. بنابراین ابتدا واسط، اوراق اجاره را منتشر می نماید و سپس دارایی هایی که بانک در قالب عقد اجاره به شرط تملیک در طی زمان به افراد مختلفی داده است را از وی خریداری می نماید. در این نوع، واسط جدید از طرف سرمایه گذاران مالک دارایی هایی می شود که پیشتر در اختیار بانک و موسسات مالی و اعتباری قرار داشت.

اوراق اجاره تامین نقدینگی: در این نوع از اوراق اجاره، واسط با واگذاری اوراق به مردم و جمع آوری وجوه، به وکالت از طرف آنها یک دارایی (ثابت مشهود) را از درخواست کننده اورقا یا بانی خریداری کرده سپس مجددا به بانی اجاره می دهد. به عبارت دیگر این نوع از اوراق، مبتنی بر فروش و اجاره مجدد است. به بیان ساده می توان گفت بانی توانسته است با وثیقه قرار دادن دارایی خود، مبلغی را جهت رفع نیازهای نقدینگی خود کسب نماید. این عامل سبب نامگذاری این اوراق به اوراق تامین نقدینگی شده است زیرا مثلاً شرکتی که نیازمند وجه نقد است دارایی خود را می فروشد و آن را به صورت اجاره به شرط تملیک مجدداً به دست می آورد.

از اوراق اجاره جذاب در بازار سرمایه می توان به موارد زیر اشاره نمود

اوراق اجاره رایتل 21%

اوراق اجاره رایان 20%

اوراق اجاره پارس 20%

اوراق اجاره مخابرات ، چادرملو ، مپنا، هواپیمایی ماهان و ...

در خصوص این اوراق بد نیست یادآور شد که باید تفاوت قیمت روز و قیمت اسمی اوراق را نیز در سود ماهانه در نظر گرفت و نرخ مربوطه را به عنوان بازده دارایی در نظر گرفت.