ابعاد قضایی جرم دستکاری در بازار

هوشنگ کریمخانی،وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی

یکی از مشکلاتی که دست اندرکاران بازارهای مالی جهان با آن روبرو هستند تغییر در واقعیت قیمت بازار توسط سودجویان است چنین افرادی با انجام معاملات صوری و انتشار شایعات باعث تغییر کاذب قیمت ها می شوند و صف های خرید و فروش را با سفارش های کاذب دستخوش تغییر می کنند که اصطلاحا به این حرکت دستکاری قیمت گفته می شود.توسعه اینترنت هم ارتکاب دستکاری بازار را تسهیل کرده است اینترنت می تواند به منزله وسیله ارزان و پر مخاطب برای افشای اطلاعات نادرست در مورد اوراق بهادار شرکت ها استفاده شود.

سودجویان اقداماتی چون معاملات صوری،افزایش قیمت سهام یک شرکت خاص با ایجاد شایعه وجمع آوری سهم در قیمت پایین به منظور کسب سود را صورت می دهند که اقدامات سودجویان به طور کلی در دو قالب دستکاری بر مبنای اطلاعات و دستکاری قیمت بر مبنای معاملات تقسیم می گردد که با تغییر قیمت سهم یا تغییر در تصمیم سهامداران در بازار اثر گذار می شوند.با توجه به ساختار مالکیت در بورس ایران این وضعیت اهمیت بیشتری پیدا می کند.در بورس ایران اغلب شرکت ها ساختاری دولتی یا شبه دولتی دارند به گونه ای که مدیر شرکت نماینده سهامدارانی است که خود سرمایه گذار شرکت نیستند این مسئله در بستر شرایطی چون ضعف نظارت و نظام حسابرسی مالی و... ،ابعاد و امکان اثرات معاملات متکی بر اطلاعات نهانی را تشدید می کند.

قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران برای شفاف سازی بازار سرمایه و جلب اعتماد عمومی به جرم انگاری در حوزه این بازار توجه ویژه ای داشته است چنانکه فصل ششم را تحت عنوان جرایم و مجازات ها تصویب نموده و به صورت مشخص اقدامات ویا ترک اقداماتی جرم تلقی شده و مجازاتی برای آن ها در نظر گرفته شده است و دستورالعمل اجرایی این فصل نیز در 18 ماده توسط کمسیون مشترک نمایندگان محترم قوه قضاییه و سازمان بورس اوراق بهادار به تصویب رسیده است .در بند 3 ماده 46 همین قانون رکن قانونی جرم دستکاری بیان شده و مجازات سه ماه تا یکسال را برای مرتکبین مقرر نموده که البته در قیاس سایر کشور ها مجازات خفیف تری تعیین شده چنانکه مجازات دستکاری بازار در کانادا تا 10 سال حبس و در عربستان تا 5 سال حبس می باشد.

انتظار این است که علاوه بر برخورد با سو استفاده کنندگان و مجازات آنان کلیه فعالان بازار اعم از شرکت ها ، سرمایه گذاران نهادی،کارگزاران و... نیز با همدلی و با رعایت کلیه موارد منجمله 1- افشای فوری اطلاعات مهم به عموم 2-توضیح یا تایید شایعات و گزارش ها 3- پاسخ به فعالیت نا معمول بازار 4-منع افشای اطلاعات غیر ضروری به منظور تبلیغ زمینه هرگونه سو استفاده ای از میان ببرند.

تا که سیه روی شود      هرکه در او غّش باشد

Houshangkarimkhani1392@yahoo.com مشاوره حقوقی: 66639767