ردپای «آرمان» در شن های «صحرا»

بورس24 - حیدر کثیری

درست یک سال پیش بود که تیم مدیریتی تامین سرمایه آرمان به کلی تغییر کرد و این جا به جایی ها بهانه ای شد برای تغییر چهره اساسی این نهاد مالی در بازار سهام.این روزها «آرمان» برای اهالی بازار سهام نه تنها یک تامین سرمایه فعال بلکه به عنوان یک حقوقی تاثیرگذار شناخته می شود و خریدار سهم های بنیادی.این حقوقی به سهم های بنیادین وارد می شود تا بلکه فرهنگ سرمایه گذاری بلند مدت در بورس توسعه پیدا کند.اما آرمانی که در حال حاضر حدود 18هزار میلیارد تومان نقدینگی در قالب صندوق آرمان شهر جذب کرده در حال پوست اندازی های بازهم جدید تری است.این تامین سرمایه اخیرا شرکت نرم افزاری صحرا را خریده و نخستین فروشگاه مالی اینترنتی را راه اندازی نموده است.برای اطلاع از آخرین تحولات آرمان گفت و گوی بورس24 با محمود رضا خواجه نصیری مدیرعامل این نهاد مالی را بخوانید:

*IBSHOP چیست و اساسا تکنولوژی های جدید چه تاثیری در بازار سرمایه خواهند داشت ؟

ایده Ibshop بر توسعه فروشگاه های مالی اینترنتی متمرکز است در شرایط فعلی جریان معاملات و مبادلات به سمت استفاده از فضای اینترنتی پیش رفته و فضای فیزیکی کاربرد چندانی ندارد. در حوزه سرمایه گذاری و بانکداری در دنیا هم شاهد گسترش مبادلات در فضای مجازی هستیم. حرکت ما هم به سمت توسعه دسترسی الکترونیکی ابزار های مالی از همین منظر است تا بتوانیم این ابزار را توسعه دهیم. یکی از اهداف جدید ریاست سازمان بورس هم بر این مساله تاکید دارد که ضریب نفوذ بازار سرمایه در کشور افزایش یابد.

* علت خریداری شرکت نرم افزاری صحرا از طرف شرکت تامین سرمایه آرمان چه بود؟

تفکری که در تامین سرمایه آرمان وجود دارد تفکر توسعه دسترسی مردم به بازار ازطریق Ibshop بود. این سایت یک پیشخوان بود که می توانست گسترش پیدا کند.برای این که بتوانیم این سامانه را گسترده تر کنیم و ارتباطاتمان را با بدنه بازار افزایش دهیم نیاز بود در پس این ارتباطات یک سیستم فنی قوی مستقر کنیم که توانایی پیشتیبانی را داشته باشد. از آنجا که امکان این بود که تا ارتباط Ibshop با لایه های میانی بازار سرمایه که سرویس معاملات آنلاین و ... را می دهد و مارا به نوعی با هسته معاملات متصل می کندبا کندی حرکت کندبنابر این ما سعی کردیم در آن زمان با پشتیبان های ارائه کننده خدمات که در بازار هستند تعامل کنیم. اما خواسته های ما طولانی بود و تامین این خواسته هاچندماه طول می کشید، برای تسریع این امر صحرا را خریدیم. هدف صحرا هم این است که پشتیبان سرویس ها به نهاد های مالی و سایر مشتریان باشد. ما سعی می کنیم یک مارکت مالی درست کنیم که هریک از فعالان بازارو نهاد های مالی که تمایل به استفاده از مارکت ما را داشتند، سرویس های پیشخوان و بک آفیس را با حداقل هزینه در اختیار بگیرند.بنابر این تفکر توسعه بازار Ibshop در کنار خرید یک شرکت نرم افزاری پشتیبان برای ارائه یک بسته کامل خدماتی به مشتریان انجام شد.

* ضریب نفوذ بازار سرمایه در کشور چگونه توسعه پیدا می کند؟

زمانی که نهاد های بزرگ بازار سرمایه توانایی برقراری ارتباط گسترده را با متقاضیان و فعالین در بازار سرمایه برقرار کنند می توانند رشد و نفوذ و کمک قابل توجهی داشته باشند. در حالی شاهد این امر هستیم که بزرگترین کارگزاری ها و تامین سرمایه های فعال در بورس به لحاظ فیزیکی توانایی حضور فعال و گسترده را در کل کشور ندارند. بنابراین متدولوژی Ibshop بر توسعه غیر فیزیکی گسترده بنا شده است. گروه تامین سرمایه آرمان با انرژی و هزینه هایی که در توسعه Ibshop صرف می کندتوانایی خواهد داشت تا این ضریب نفوذ را افزایش دهد و پیشنهادهای سرمایه گذاری را در تمام نقاط کشور از این طریق ارائه کند.

متدولوژی تامین سرمایه آرمان بر این اصل متمرکز است که بازار سرمایه از سه لایه تشکیل شده است. لایه اول که لایه پیشخوان است و در مورد ارتباط با مشتریان فعالیت می کند باید توسعه پیدا کند، بخشی که تا کنون چندان مورد توجه قرار نگرفته است .لایه دیگر، لایه میانی سرویس است که شامل نرم افزار های موجود در کارگزاری ها و سیستم های معاملاتی آنلاین و سیستم های مورد استفاده نهاد های سرمایه گذاری است . لایه سوم هم نرم افزار های پشتیبان است که به بک آفیس ها شهرت دارند و خدمات پشتیبانی می دهند.

شاهد آن هستیم که توسعه لایه اول یا پیشخوان چندان مد نظر قرار نگرفته است به همین خاطر در مقابل شبکه بانکی و بازار پول برای ارتباط با مشتری حرفی برای گفتن نداریم.

دغدغه همیشگی من از زمانی که در سازمان فعالیت داشتم تاکنون بر این مورد متمرکز بوده که بازار سرمایه در مقایسه با بازار پول از ضعف های زیادی برای ارتباط با مشتری بر خوردار است. نکته دیگر که باید مطرح شود این است که قبلا اکثر ارتباط ما با مردم از طریق سیستم های آنلاین برای خرید و فروش بوده است در حالی که باید در ابتدا پیشنهادهایی را برای خرید صندوق ها و واحد های سرمایه گذاری مدیریت شده بدهیم تا نگران ضرر و زیان مردم، ناشی از بی اطلاعی آن ها در بازار سرمایه نباشیم. Ibshop به دنبال این است که همه پیشنهادهای سرمایه گذاری از جمله صندوق های سرمایه گذاری را درکشور افزایش دهد.

* برخی معتقدند اوراق و صندوق ها ابزار هایی هستند که باعث خروج پول از بازار سرمایه می شوند و می توانند به بازار جهت دهند؟

اینها ابزارهایی هستند که بازار سرمایه با اتکا به آن ها توسعه می یابد و بخشی از بازار سرمایه هستند، اگر مشکلی هست از نحوه اجراست و این ابزار ها برای توسعه بازار از ضروریات به حساب می آیند. امروز هم باید بازار سرمایه بقدری بزرگ باشد که هریک از این ابزارها بتواند جایگاه خود را پیدا کند.

* صندوق های سرمایه گذاری برای این که پول از بازار بانکی خارج شود وبه سمت آن ها گسیل شود چه جذابیتی دارند ؟

صندوق های بازار سرمایه توانسته اند به نسبت سپرده های بازار پول عملکرد بهتری داشته باشد و در کنار سود بانکی سود ناشی از اوراق بدهی که مطلوب تر است را در خود جای دهند. بازار سرمایه صندوق هایی با بازده ماهانه حدود10 درصد هم دارد درصورتی که در صندوق های بازارپول در بهترین شرایط می توان بازده حدود 2 درصد را تحصیل نمود. چیزی حدود 8 درصد تفاوت بازده صندوق های بازار سرمایه نسبت به سپرده گذاری دربانک ها، این تفاوت سود می تواند جذابیت خوبی را به همراه داشته باشد. این صندوق ها می توانند به افزایش سود آوری صندوق های درآمد ثابت بازار پول کمک کنند که خود حاکی از جذابیت است.

بزرگترین مشکل برای رقابت بازار سرمایه نبود سود کافی برای رقابت با بازار پول نیست. ما در بازار سرمایه صنایعی را داشتیم که بازده خوبی داشتند و متوسط میانگین بازار سرمایه همواره در همه شرایط از بازار پول بهتر بوده است. بنابراین می توان این طور نتیجه گرفت که دشمن اصلی ما بازار پول نیست بلکه خودمان هستیم. به دودلیل مشکل بزرگی داریم اول این که ارتباط خوب و موثری با بدنه سرمایه گذاری کشور ایجاد نکردیم. دوم این که نتوانستیم طعم شیرین سود را به کام سرمایه گذاران خرد بچشانیم. همیشه در بازار جریاناتی بوده که پیش از آن که مردم خرد وارد بازار شوند این جریان ها از سود بازار منتفع شده اند و زمانی که افراد خرد وارد بازار شدند جز ضرر و زیان چیزی ندیدند.

راه جلوگیری از این زیان ها این است که ما باصندوق های تضمین شده و مدیریت تخصصی مردم را وارد بازار کنیم و طعم سود را به آن ها بچشانیم. مردم بتوانند درهمان زمان که بازار سرمایه حرکت خود را به سمت سود دهی آغاز می کند وارد بازارشوند و در زمانی که سود خوبی عایدشان شد بتوانند خارج شوند.مدیران سرمایه گذاری بتوانند با سرمایه های خرد مردم سرمایه گذاری های کلان انجام دهند، به موقع بخرند به موقع خارج شوند و مردم بتوانند از طریق این صندوق ها سود کنند. بدون این که دغدغه ای داشته باشند که سوار بر موج کدام سهم شوند یا در سهام دیگری درگیر گرداب سفته بازان شوند. این ها همه موضوعاتی است که در بازار وجود دارد.ما اگر بخواهیم کسی را وارد سیستم خود بکینم باید بتوانیم به او کمک کنیم باید او را با مزایای بازار آشنا کنیم.

ما باید از طریق تمرکزی که از طریق صندوق های سرمایه گذاری حرفه ای در بازار ایجاد می کنیم و با توسعه فعالیت ها و با تضامینی که به مردم می دهیم با استقاده از ابزار های مختلط بازار پول، سرمایه و اوراق بدهی و سهام سرمایه های مردم را به سمت بازار جذب کنیم و این امر را گسترش دهیم و از آن استفاده کنیم. در برخی از صندوق های درآمد ثابت 150 هزار تا 200 هزار نفر سرمایه گذار داریم که وارد شدند و باید با بازار سرمایه آشنا شوند. این یک فرصت تاریخی است که نباید از دست داد و نسبت به آن بی تفاوت بود از این موضوع در بازار سرمایه مهم تر نیست. مدیران و تصمیم گیران سازمان بورس به عنوان یک نهاد سیاست گذار با کمک نهادی های مالی به این موضوع بیاندیشند که حدود 1 میلیون مشتری که واقعا از طریق صندوق های بادرآمد ثابت وارد بازار شدند را از آن خود کنند. این 80 هزار میلیارد تومان پول را به صندوق ها تزریق کنیم اگر سود بانکی از 23 درصد به رقم فعلی رسید و باز هم مردم پول ها را از بانک خارج نمی کنند به خاطر اطمینان مردم به بانک ها نیست بلکه به خاطر کوتاهی ما در بازار سرمایه است وگر نه بعد از حدود 10 درصد کاهش سود بانکی پول ها باید از بانک ها خارج می شد این عدم خروج پول به خاطر کوتاهی هایی است که از جانب ما رخ داده است.

* برای آشنایی مردم با صندوق های در آمد ثابت در خصوص صندوق گنجینه آرمان بزرگترین صندوق با درآمد ثابت کشور که تامین سرمایه آرمان متولی آن است توضیح دهید؟

یک صندوق با در آمد ثابت است که 90 درصد با اوراق درآمد ثابت و سپرده و 10 درصد می تواند در سهام سرمایه گذاری کند. از طریق شعب بانک شهر بدوا امکان خرید و سرمایه گذاری داشت که به هر حال بخش زیادی از این توسعه مدیون بانک شهر بوده. در حال حاضرما شروع کردیم از طریق Ibshop این کار را انجام دهیم آرمان شهر که نزدیک به یک سال است بزرگترین صندوق با در آمد ثابت کشور محسوب می شود. درحال حاضر بیشترین حجم اوراق با در آمد ثابت و سهام را از بازار خریداری کرده و در اختیار دارد و سپرده بانکی هم نزدیک به 70 درصد از این صندوق است که توانسته برخی از پول های مردم را به سمت بازار سرمایه سوق دهد.

* به نظر شما افزایش سهم 10 درصد دارایی صندوق ها برای سرمایه گذاری در سهام به 30 درصد لازم است ؟

به نظر من درشرایط فعلی ضرورتی به انجام این کار نیست در حال حاضر ظرفیت این وجود دارد که با همین 10 درصد هم شرایط خوبی را برای بازار فراهم کنیم وحجم نقدینگی قابل توجهی را به سمت بازار سهام هدایت کنیم.

* صندوق های جسورانه چیست ؟

صندوق هایی هستند که با هدف سرمایه گذاری در طر ح های مخاطره پذیر و دانش بنیان شکل گرفته اند، این صندوق ها ساختار و هدفشان به گونه ای بود که تصمیم گرفته شد بستر سرمایه گذاری مشارکتی در طرح های دانش بنیان افزایش پیدا کند. در هر حال بخشی از اقتصاد از حالت کالا محور به تکنولوژی محور در حرکت است. این اقتضا می کند تا فرصت های سرمایه گذاری را برای مردم در بازار ایجادکنیم برای این که به جای سرمایه گذاری در حوزه کالا سرمایه گذاری در حوزه تکنولوژی صورت پذیرد. این یعنی این که ماباید جایی برای سرمایه گذاری داشته باشیم .

صندوق های جسورانه بستر سرمایه گذاری در چنین بخش هایی را ایجاد می کنند. مخاطره پذیر هستند و سعی می کنند با تشکیل سبدی از سرمایه گذاری ها این ریسک را توزیع کنند. در حقیقت برخی از ریسک ها که ریسک های بالایی هستند را در حوزه سرمایه گذاری از طریق مدیریت صحیح و تشکیل سبد کاهش دهند که اگر یکی از این طرح ها با شکست روبرو شد سود آوری سایر طرح ها بتواند جبران کننده زیان های احتمالی شود. در حال حاضر تامین سرمایه آرمان موافقت اصولی برای تاسیس چنین صندوق هایی را اخذ کرده و در حال ثبت آن هستیم .

* مزایای بازار سرمایه برای تامین مالی چیست؟

تامین مالی در بازار سرمایه تامین مالی های بزرگتری است و این خود یکی از مزایای تامین مالی از این طریق به حساب می آید.اگر بخواهیم 500 میلیارد تومان یا 1000 میلیارد تومان تامین مالی کنیم باید حتما از بازار سرمایه باشد.چرا که تامین این حجم سرمایه از بازار پول با مشکلاتی همراه خواهد بود. دوم این که تامین مالی در بورس بلند مدت است. یعنی می توانیم تامین مالی های بلند مدت انجام دهیم. چون بانک واسط نیست هزینه های تامین مالی از این طریق کاهش پیدا می کند یعنی هزینه ای که صندوق ها در یافت می کنند در مقایسه با هزینه های بانک ها کمتر خواهد بود.مشکل امروز تامین مالی در بازار سرمایه پیچیدگی و زمان بر بودن این کارنسبت به تامین مالی در بانک است.

* آیا تامین مالی در سایر بورس ها مقدور است و آیا اقدامی در این خصوص صورت گرفته است؟

قدمی را که برداشتیم و شروع کردیم این است که با انجام یک تامین مالی از طریق فروش اوراق در بورس های خارجی بستر فرآیندی این اقدام را انجام دهیم.

بزرگترین مشکل ما این است که چون تاکنون چنین اقدامی انجام نداده بودیم نمی توانستیم مطمئن باشیم که برای انجام این کار مثلا فقط پذیرش یکی از اوراق در یک بورس خارجی تمام فرآیند ها با روال مشخص طی خواهد شد. چون برای اولین بار این کار انجام می شود ما به عنوان پیشرو و پیش گام باید تمام حلقه های این مسیر راطراحی واجراکنیم. از فرآیند های نقل و انتقال پول تا فرآیندهای سپرده گذاری فرآیند تسویه معاملات و فرآیندهای معاملاتی تمام این ها در حال انجام است. ما سعی می کنیم یک بخش اولیه از اوراقی که داریم را از این طریق منتشر کنیم و به فروش برسانیم. پس از آماده سازی بستر برای اقدامات بعدی یا به عبارتی قدم های بعدی که تامین مالی از طریق بازار های بین الملل است گام برداریم.

در حوزه بین الملی چند لایه داریم یک لایه تسویه و پایاپای و پرداخت و نقل و انتقال وجوه برای انتشار اوراق و یک بورسی که این اوراق در آن ایجاد می شود. هر یک از این سیستم های تسویه به چندین بورس در دنیا وصل هستند و وقتی ما بتوانیم سیکل تسویه و پرداخت را ایجاد کنیم، آن موقع می توانیم در بورس های مختلف اروپایی وحتی آسیایی که با این سیستم تسویه در ارتباط هستند اوراق منتشر کنیم. شاید برای بار اول به دلیل عدم آشنایی بازار ها به این مارکت با استقبال خوبی مواجه نشویم. اما استنباط من بر این است که با معرفی بازاریابی و استقرار سیستم ها این کار را انجام دهیم.