سه سناریوی احتمالی درباره نرخ های بهره

در روزهای اخیر سرمایه گذاران در بازارهای مالی ترجیح داده اند با احتیاط رفتار کنند زیرا درباره زمان افزایش نرخ های بهره در آمریکا ابهام هایی وجود دارد. امروز جانت یلن، رییس بانک مرکزی آمریکا سخنرانی می کند و در آستانه اعلام دیدگاه های وی، شاخص های مالی در بازارهای بزرگ به پایین ترین میزان در دو هفته اخیر رسیده اند.

موضوع افزایش نرخ های بهره اهمیت بالایی دارد زیرا بر اقتصاد آمریکا و جهان تاثیر خواهد داشت. در باره آنچه بانک مرکزی آمریکا در حوزه سیاست های پولی انجام خواهد داد سه دیدگاه وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.

در هفته های اخیر اکثر خبرهای منتشر شده از اقتصاد آمریکا مثبت بوده و این عامل در کنار اظهارنظرهای تعدادی از اعضاء کمیته سیاستگذاری بانک مرکزی آمریکا سبب شده بار دیگر موضوع افزایش نرخ های بهره در این کشور در آینده نزدیک مطرح شود. البته احتمال افزایش نرخ های بهره در نشست ماه آینده کمیته یاد شده تنها 20 درصد و در پایان سال 50 درصد است.

صرف نظر از محتوای سخنرانی امروز جانت یلن، درباره جهت گیری سیاست های پولی بانک مرکزی آمریکا سه دیدگاه وجود دارد. عده ای موافق افزایش نرخ های بهره در آینده نزدیک هستند و عده معتقدند نباید نرخ ها تا سال آینده بالا برده شود. همچنین برخی کارشناسان می گویند بانک مرکزی آمریکا در ماه دسامبر یعنی پایان سال جاری و پس از برگزار شدن انتخابات ریاست جمهوری در این کشور، نرخ های بهره را بالا خواهد برد.

اقتصاددان هایی که موافق افزایش نرخ های بهره در آینده نزدیک هستند می گویند، اوضاع اقتصاد آمریکا خوب است و شاخص هایی نظیر اعتماد مصرف کنندگان و سطح دستمزدها به سمت بهتر شدن در حرکت هستند. از سوی دیگر وضعیت مالی خانوارها، شرکت ها و دولت بهتر شده و بازار کار در وضعیت بهتری قرار گرفته است. سرمایه گذاران خارجی نیز برای محدود شدن سیاست های حمایتی بانک مرکزی آمریکا آماده هستند.

اما برخی کارشناسان معتقدند در شرایطی که هنوز تبعات خروج انگلستان از اتحادیه اروپا مشخص نیست و برخی شرایط در اقتصاد آمریکا برای بالا بردن نرخ های بهره فراهم نشده بانک مرکزی نمی تواند نرخ ها را بالا ببرد. متوسط نرخ رشد اقتصاد آمریکا در سال های اخیر زیر 2 درصد بوده و این پایین ترین میزان در چند دهه اخیر است.

از دید این گروه از کارشناسان، اگر نرخ های بهره در آمریکا بالا برده شود لطمات بزرگی به بازارهای مالی بویژه در اقتصادهای نوظهور وارد خواهد شد و نقدینگی از این اقتصادها به سمت اقتصاد آمریکا سرازیر می شود. در شرایطی که ضعف در اقتصاد جهان ادامه دارد چنین تحولاتی به رکود در اقتصاد جهان منجر خواهد شد.

دسته سوم کارشناسان معتقدند بانک مرکزی آمریکا باید در پایان سال جاری میلادی یعنی پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در این کشور و مشخص شدن اثرات خروج انگلستان از اتحادیه اروپا نرخ های بهره را بالا ببرد. در واقع این گروه با افزایش نرخ های بهره در سال جاری میلادی موافق هستند اما نگرانی هایی درباره افق اقتصاد جهان و اقتصاد آمریکا پس از انتخابات ریاست جمهوری دارند.

واقعیت این است که انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا یک ریسک بزرگ برای اقتصاد آمریکا و جهان است زیرا هر دو نامزد انتخابات اعلام کرده اند در توافقنامه های تجاری این کشور با جهان و برخی دیگر از موضوعات اقتصادی و اجتماعی تجدید نظر خواهند کرد. ابهام هایی که در باره دوران پس از انتخابات وجود دارد از نرخ رشد اقتصاد آمریکا و جهان خواهد کاست.

دیدگاه این گروه منطقی تر به نظر می رسد و به احتمال زیاد نرخ های بهره در پایان سال بالا برده خواهد شد. در زیر نمودار تغییرات شاخص استاندارد اند پورز بورس آمریکا در شش ماه اخیر نشان داده شده است: