منشور حقوق سهامداران؛ آشنایی مقدماتی

بورس24 : انسان به واسطه متغیرهای فراوان و پیچیده پیرامون خود در طول زندگی عموما از کمبود دانش در حوزه های مشخص مورد تهدید قرار گرفته و از این جهت ریسک هایی را متحمل شده است. داشتن آگاهی کافی نسبت به حق و حقوق در بازار سرمایه یکی از مهم ترین فاکتورهایی ست که هر فرد در این حوزه کاری باید بداند. داشتن آگاهی پیرامون حق و حقوق هر سهامدار نسبت به ناشران ( شرکت های بورسی ) و همچنین کارگزاران می تواند در برداشتن گام های مطمئن به وی کمک شایان توجهی نماید.

لذا قصد داریم یک بار دیگر سری جدید آموزشی را تحت عنوان "منشور حقوق سهامداران" برای شما بازگو کنیم. این برای نخستین بار است که منشوری برای سهامداران بازار سرمایه نگاشته می شود و قطعا سبک و سیاق آن کاربردی و عملی برای سهامداران خواهد بود.

"در این منشور، قانونی جدید برای سهامداران و حقوق آنها نوشته و تصویب نمی شود بلکه از دید یک سهامدار مشکلات و حقوقشان بررسی خواهد شد"

بی شک با توجه به تهیه مطالب به صورت کاربردی ، مطالعه آن می تواند شما را در انتخاب مسیر های درست کمک نماید ضمن آنکه معرفی و ارائه راه حل های موجود، در زمان لازم شما را یاری خواهد کرد. به همین دلیل اگر قصد دارید در بازار سرمایه بمانید، مطالعه این سری جدید را به شما توصیه می کنیم.

منشور حقوق سهامداری ــ بخش اول : آشنایی مقدماتی

در نخستین قدم نگاهی اجمالی به چارت سازمانی و وظیفه هریک خواهیم داشت ونگاهی به انواع بازارها می اندازیم.

شورای عالی بورس و اوراق بهادار

این شورا بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است که تصویب سیاست های کلان را بر عهده دارد. وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی، رئیس سازمان بورس و چند نخبه مالی به همراه دادستان کشور از جمله اعضای اصلی این شورا تلقی می شوند.

سازمان بورس واوراق بهادار

نظارت بر عملکرد بورس و اوراق بهادار و تعیین قوانین و آیین نامه های اجرایی از مهمترین وظایف سازمان است. عمده درآمد این موسسه غیر دولتی از محل کارمزدهای دریافتی در معاملات یا عرضه های عمومی تامین می شود.

بورس اوراق بهادار

بازاری متشکل و خود انتظام که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و معامله گران دادوستد می شود.

بازار اولیه و ثانویه

کلیه عرضه های عمومی ( شامل عرضه اولیه سهام یا عرضه اوراق مختلف به صورت عمومی ) در این بازار انجام می گیرد. در اصطلاح ساده تر هر معامله ای که در آن امکان خرید و فروش همزمان وجود نداشته باشد و صرفا فروش از سوی یک ناشر و خرید از سوی معامله گران و کارگزاری ها امکان پذیر باشد در بازار اولیه صورت می گیرد. مثلا در سهامی که عرضه اولیه می شوند روز نخست امکان فروش آن وجود ندارد اما از فردای آن، سهم وارد بازار ثانویه می شود.

بازار ثانویه بازاری ست که امکان معامله سهام در قالب خرید و فروش به راحتی امکان پذیر است. اوراقی که روزانه با آن سروکار داریم در این بازار معامله می شوند که البته به تفکیک هر سهم در تابلوی مشخصی از بورس و فرابورس معامله می شود.

بازار بورس و فرابورس

یک دسته بندی دیگر برای بازارها بر اساس نوع بورس و فرابورس است که در حقیقت بر اساس میزان شفافیت، بزرگی ، اعتبار و سابقه تاریخی و چندین فاکتور دیگر تعیین می شود. عموما پذیرش در بازار فرابورس راحت تر از بورس است که در آینده در این خصوص بیشتر خواهیم گفت.

بازار نقد و آتی

دسته بندی دیگر برای بازارها بر اساس زمان و موعد تسویه و تحویل است که عموما بازار نقدی در ایران طرفدار دارد اما بازار آتی نیز بر اساس موعد تحویل می تواند مورد توجه باشد.

دسته بندی های مختلف دیگری هم می توان ارائه نمود مانند انواع اوراق بدهی، تبعی و ... که در ادامه بسته به نیاز بیشتر با آنها آشنا خواهید شد.

سبد

مجموعه سهامی که در کنار یکدیگر، دارایی سهامدار را تشکیل می دهد سبد گویند. از لحاظ بحث سرمایه گذاری تنوع بخشی در سهام خریداری شده ضمن حفظ بازدهی، ریسک را کاهش خواهد داد و در بازار سهام از آن بنام پرتفوی یا پرتفولیو نیز یاد می شود.

سبدگردان

شخص حقوقی است که دارای مدارک قانونی لازم از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار برای اخذ سرمایه سهامدار و مدیریت دارایی وی را دارد. سبدگردان های رسمی در کشور انگشت شمارند و انواع غیر رسمی آن سر به فلک می زنند. بدون نقد و بررسی علت وجود پدیده سبدگردانی غیر رسمی باید این نکته را یادآور شد که برای این موضوع بهتر است به اشخاص حقوقی و شرکت های معتبر در این زمینه اعتماد کنید و ریسک های ناشی از مفقود شدن، کاهش یا سایر مشکلات را برای خود نخرید. برای سرمایه گذاری بهتر است معاملات به صورت شخصی با استفاده از مشاوره های مناسب، سبدگردانی های رسمی، استفاده از صندوق ها و مانند آن را جایگزین سپردن افسار سرمایه به دست افراد ناشناس نمایید و حتما در خصوص سابقه و پیشینه صندوق ها، سبدها و اشخاص تحقیقات و استعلام مکفی انجام دهید.

آنچه در بخش بعد خواهید خواند:

بازارهای بورس و فرابورس، تفاوت ها، شباهت ها، چند اشتباه معاملاتی، ریسک های موجود در این بازارها و سهامیکه بهتر است زمان استفاده از اعتبارات کارگزاری خرید نکنید.