دلار امسال درجا می زند!!!

بورس24 - فائزه رهنی

بسیاری از بزرگان اقتصادی، اقتصاد ایران را دولتی و نفتی می دانند، این در حالی است که روز به روز وابستگی دولت به نفت، به علت افت قیمت جهانی نفت، کمتر و کمتر می شود. احمد رضا نیک کار اصفهانی مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری آتیه صبا این افت قیمت نفت را مثبت می داند و امیدوار است تا از این طریق راه های دیگری برای تامین بودجه دولت فراهم شود. راه هایی که احمدرضا نیک کار فوق دکترای برنامه ریزی و مدیریت دانشگاه هاروارد، آن ها را راهگشای مسائل اقتصادی ایران می داند، وی با تجربه های فراوان خود که از دوران تحصیل خود در امریکا به دست آورده و همچنین در زمینه های مختلف از قبیل مطالعات و تحقیقات در امور زیربنایی، استادیاری دانشگاه تگزاس، معاونت اجرایی پژوهشی وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی و قائم مقامی وزیر راه در امر قطارهای سریع السیر، از کوچک شدن دولت ایران سخن می گوید و مسائل گردشگری، جذب توریست و حمل ونقل را موثرترین روش برای بودجه غیر نفتی می داند. احمدرضا نیک کار که پست قائم مقامی وزیرصنایع در معاونت آموزشی را در کارنامه خود دارد، مابین سخنان خود به خودروهای هیبریدی اشاره می کند و نگرانی خود را نسبت به خودروهای فعلی بیان می دارد. گفتگوی زیر تفصیل صحبت های مدیرعامل آتیه صبا را نشان می دهد.

*لطفا به معرفی سازمان خود به طور کلی بپردازید...

در ابتدا به معرفی صندوق بازنشستگی کشور می پردازیم، این صندوق به عنوان یک مجموعه سرمایه گذاری و سرمایه پذیری، از زیر مجموعه های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی متشکل از هلدینگ های تخصصی می باشد که وظیفه اصلی آنان ایجاد ارزش افزوده سرمایه های ورودی است. یکی از بزرگترین شرکت های سرمایه گذاری زیرمجموعه این صندوق، شرکت سرمایه گذاری آتیه صبا می باشد.

*آتیه صبا را معرفی کنید؟

آتیه صبا یک هلدینگ تخصصی چند رشته ای شناخته شده در بازار سرمایه است که با استفاده از توان مدیریتی و سرمایه های در اختیار خود، بالاترین نرخ های سود ممکن را برای ذی نفعان( صندوق بازنشستگی کشور) در حوزه های صنعت و معدن، حمل و نقل گردشگری و مدیریت حاصل می نماید. این هلدینگ با بهره گیری از نیروهای تخصصی و برنامه ریزی های درازمدت در صدد است تا با بالاترین بهره وری ممکن از امکانات بالقوه و بالفعل کشور در ایجادارزش افزوده از سرمایه های موجود همت گمارد.

*آتیه صبا سهامدار چه شرکت هایی است؟

ما در شرکت آتیه صبا، سهامدار شرکت هایی مانند نفتکش و کشتیرانی جمهوری اسلامی هستیم. شرکت سرمایه گذاری هتل های ایرانگردی و جهانگردی تحت پوشش آتیه صبا است. اخیرا همایشی به نام سفر پاک در اصفهان برگزار کردیم. این کنفرانس در سطحی بین المللی و با حضور کارشناسان و صاحب نظران در حوزه گردشگری و حمل و نقل عمومی شهری برگزار شد.

*در مورد همایش سفر پاک بیشتر توضیح دهید؟

چندی پیش همایشی به نام سفر پاک در اصفهان برگزار شد که طی آن قراردادی را با دانشگاه لوزان که جزء معروفترین دانشگاه های جهانی است، برای مشارکت در این دانشگاه امضا کرده ایم. این افراد از اواخر فروردین ماه در اصفهان مستقر می شوند. ما 8 سال در جنگ به سر بردیم و پس از آن 10 سال تحریم بودیم و عملا گرد و غباری بر روی مجموعه توریستی کشور نشسته و این موضوع نیاز به مدیریت و جان بخشی تازه ای بود و ما به دنبال این موضوع هستیم.

مهمترین رویکرد این همایش توجه بیشتر به بخش بزرگی از هتل ها و مهمان پذیرهایی است که از لحاظ جغرافیایی در مکان و فضایی مناسب قرار دارند، اما نیاز به بازسازی، دوباره سازی و نگرشی نو در پذیرایی و بهره بردن از خدمات مهمانداری دارند. این همایش در نظر داشت تا نظر مدیران و کارشناسان و البته تصمیم گیرندگان این حوزه را به متودهای نوین، در سرمایه گذاری و میزبانی برای گردشگران داخلی و البته بین المللی معطوف کند. ایران کشوری بسیار امن برای جذب گردشگران جهانی است و می تواند از این طریق به جذب توریست و درآمدهای گردشگری بپردازد، چرا که زمینه های کافی را در آن داریم.

*این همایش چه رویکردهایی را دنبال کرد؟

از دیگر رویکردهای منحصر به فرد این همایش، ارائه پیشنهاداتی سازنده در صنعت حمل و نقل و بهینه سازی ناوگان های حمل و نقل عمومی کلان شهرهای ایران به کمک خودروهای هیبریدی است. آن چه که در سایر کشورهای اروپایی و امریکایی مورد استفاده است.هدف ما تلنگری به مسئولین کشور است تا در این موضوع جدی تر وارد شوند.

*چه هدفی از بکارگیری خودروهای هیبریدی دارید؟

هدف ما برای این خودروها در دست گرفتن بازار در کشور نیست. بلکه می خواهیم تا برای استفاده از این خودروها فرهنگ سازی در کشور صورت دهیم تا در آینده به جای استفاده از خودروهای فعلی از آن ها در سطح جامعه استفاده شود. چرا که استفاده از چنین خودروهایی علاوه بر اینکه منابع نفتی و گازی کشور را به خطر نمی اندازد، آلاینده های محیطی را نیز به محیط زیست وارد نمی کند. ضمن اینکه این موضوع می تواند ما را از واردات بنزین مبرا کند.

*گردشگری ایران را چطور ارزیابی می کنید؟

برای گردشگری نیز قوی هستیم و اگر به درستی از منابع خود استفاده کنیم، عملکرد ما در آینده ای نزدیک نیازی به درآمدهای نفتی نخواهد داشت. کاهش قیمت نفت می تواند بهانه ای برای رهایی از نفت و جایگزینی مدیران متفکر به جای مدیران هزینه بر باشد. ما باید آرام آرام به سمت و سویی برویم که اندیشه و تفکر برای سازمان تولید ثروت نماید. تولید ثروت هم نیاز به تجربه دارد. امیدوارم کاهش قیمت نفت موجبات رفتن به سمت و سوی پیشرفت را برای کشور فراهم آورد.

*چرا به گردشگری توجه کردید؟

توجه ما به گردشگری به علت ضعف این موضوع در کشور، از ابتدا تا انتها و حتی در سرویس دهی های مختلف بوده است. ما نیاز به آموزش های بالایی در تمامی زمینه های مختلف داریم. امیدواریم روزی آتیه صبا بتواند از طریق سرمایه گذاری در این مقوله و کسب سود از آن، حداقل بخشی از حقوق بازنشسته های کشوری را تامین کند.

مجموعه برنامه های ملی مانند گردشگری، حمل و نقل، هواپیمایی آسمان از منظر کسب درآمدزایی برای کشور همچون چون شیر خفته ای به نظر می رسند که باید روزی بیدار شوند و به کمک اقتصاد ایران آیند. اقتصاد می تواند از مشاوره های خارجی و موفقیت های جهانی استفاده کند و آرام آرام تفکر ناب را بر سیستم مدیریتی کشور تزریق کند.

*رفع تحریم ها چه کمکی به اقتصاد کرده است؟آیا می توان کوتاهی ها را به تحریم ربط دهیم؟

رفع تحریم ها می تواند زمینه ای باشد تا از آن به بهترین نحو استفاده کنیم و این موضوع به ما بستگی دارد بدین صورت که ابتدا از شعار دوری کنیم و به تفکر و اندیشه روی آوریم. ما در نظر داریم تا با مشارکت دانشگاه لوزان تفکراتی نو در زمینه گردشگری ایجاد کنیم، ضمن اینکه در هتل ها را بازسازی و یا دوباره سازی نماییم. بستر حمل و نقل های مناسب ایجاد کنیم و طراحی های جدیداز محصولات کشوری در بخش مردمی ارائه کنیم. ما نباید تمامی مشکلات خود را در بحث بنیادی به گردن تحریم بیندازیم، در بسیاری از کم کاری ها مقصر خود ما هستیم و بسیاری از مسائل به دلیل سوء مدیریت بوده است.

*یعنی تحریم ها تاثیر منفی نگذاشته است؟

البته که تحریم ها تاثیر منفی می گذارد اما عرض بنده این است که همه مشکلات را نباید از جانب آن دید. تحریم ها باعث ایجاد مشکل در بخش مراودات مالی شده بود، دریافت تسهیلات از بانک ها و سیستم داخلی بسیار هزینه بر بود. اما همان طور که گفته شد مشکلات ما به دلیل وجود مدیران هزینه ای است، مدیرانی که تنها با پول می توانند مدیریت کنند.

*برای مشارکت با سرمایه گذاران خارجی چه اقداماتی انجام داده اید؟

تفکر ما برای تامین نقدینگی استفاده از سرمایه گذار خارجی است. بسیاری از شرکت ها در چند سال گذشته با استفاده از تسهیلات با نرخ بهره های بالا به درجه ای رسیده اند که نه تنها با کمبود نقدینگی مواجه اند، توان بازپرداخت تسهیلات را ندارند. سیسمتی که تسهیلات با 30 درصد بهره می گیرد باید 50 درصد سود داشته باشد که عملا این موضوع دور از ذهن است. به همین دلایل سمت و سوی ما استفاده از سرمایه گذار خارجی و مشارکت با آن ها است. چرا که بسیاری از بخش های مجموعه را به حرکت درخواهدآورد. البته تا مشکل نرخ ارز و تک نرخی شدن آن رفع نشود سرمایه گذار خارجی در پیچ و خم های متعددی گیر می کند که مسئولین باید هر چه سریعتر این موضوع را حل نمایند و سرمایه گذاران خارجی را با کاهش نوسانات نرخ ارز ترغیب به ورود کنند.

*نوسانات نرخ ارز چه تاثیری بر سرمایه گذاران خارجی می گذارد؟

این موضوع در مواردی که آن ها محصولاتشان را به جای ارز از کشور خارج کنند مشکل زا نیست، مشکل آن جایی به وجود می آید که مشارکت کنندگان خارجی تمایلی به این امر نداشته و خواهان تبدیل محصولات خود به ارز باشند که به علت نوسانات موجود به این امر رغبت نمی ورزند. به همین علت کشور از این نظر محیط مناسبی برای خارجی ها ایجاد نمی کند.

*در مورد مناسب یا نامناسب بودن قیمت نرخ ارز در حال حاضر و آینده بگویید؟

بنده فکر می کنم که نرخ ارز در همین محدوده باقی می ماند و بیش از 4 یا 5 درصد نوسان را نخواهد داشت. البته معمولا نرخ ارز را بازار تعیین می کند و اگر این نرخ مشخص و یک نرخ واحد باشد ریسک پذیری آن پایین خواهد آمد و این موضوع همت دولتمردان را می طلبد. در واقع در دنیا بدین صورت است که نرخ ثابت مشخص می شود و نوسانات آن را بازار تعیین می کند. در ایران هم باید بانک مرکزی یک نرخ ثابت را تعیین و قیمت گذاری آن را بر عهده بازار بگذارد. البته ثبات آن هیچگاه از بین نمی رود و دلار و یورو همیشه مشخص و ثابت باقی می مانند.

*نظر شما در مورد راه اندازی بورس ارز چیست؟ آیا می تواند کمک کننده این موضوع باشد؟

در شرایط حال حاضر که اقتصاد از چندگانگی نرخ ارز رنج می برد راه اندازه بورس ارز به یکباره مشکل را رفع نمی کند و زمان آن مناسب نیست. به نظر من دولت باید ابتدا ارز را تک نرخی کند و مدتی بر آن نظارت داشته باشد، به گونه ای که عوامل بیرونی را بر آن دخیل نکند و اگر ثبات نرخ ارز راستی آزمایی شد پس از آن به فکر راه اندازی بورس ارز باشد. در کشوری که نرخ ارز جهش بزرگی را در بازه کوتاه داشته، بورس ارز برای کشور سم است و بهتر است فعلا ارز تک نرخی شود.

*سیاست ها و استراتژی های کلی شرکت آتیه صبا چیست؟

استراتژی ما جایگزینی فکر به جای هزینه است و این که با تزریق فکر در مجموعه خود ثروت تولید کنیم. ما بستر آن را با توجه به رفع تحریم ها داریم و کل شرکت های زیرمجموعه می توانند پیشرفت شگرفی را داشته باشند. در تلاشیم با چشم انداز مثبتی که دیده می شود از طریق سود دهی پروژه های مختلف بخشی از حقوق بازنشستگان کشوری را تامین کنیم.

*نظر شما در مورد روند بازار سرمایه در این چند وقت اخیر چیست؟

به نظر من رشد بازار سرمایه جنبه روانی داشته، چرا که عرضه و تقاضا نقش بسزایی در روند بازار سرمایه دارد. بسیاری از شرکت هایی که در بورس فعالیت می کنند به صورت دولتی اداره می شوند و ارزش آن ها جنبه هدایتی دارد. بدین صورت که ارزش سهم را در مقدار مشخصی نگه می دارند. جامعه ای که دارای بازار سرمایه است باید به ثباتی فکری برسد تا مسائل روانی و سیاسی روی آن تاثیر نگذارد. متاسفانه در جامعه ما بر اثر همین عوامل شاخص کل رشد جهشی را نشان داد، به گونه ای که مشخص نیست این جهش تا چه مقدار و چه زمانی ادامه پیدا کند.

بنیان شرکت های موجود در بازار سرمایه باید اصلاح شوند و از حالت دولتی خارج گردند. اگر بخش خصوصی بر این شرکت ها اشراف کامل داشته باشد، مطمئنا این چنین بازار سرمایه ای ثبات دائمی خواهد داشت و با اتفاقات لحظه ای دچار تزلزل و یا رشد نمی شود.

*آیا رشد بازار سرمایه قبل از انتخابات مجلس را سیاسی می دانید؟

بعید می دانم و نمی توان چنین پارامتری را برای آن تعیین کرد. این رشد بیشتر جنبه های روانی و اجتماعی دارد. به نظر من عوامل نهفته ای در بازار سرمایه کشور دخیل است. در واقع شما قدرت تشخیص عوامل تاثیرگذار را ندارید. چرا که بازار سرمایه در دست دولتمردان است. اگر هم در دست آن ها نباشد از آن ها تاثیر می پذیرد. تا چنین موضوعاتی برطرف نشود این نوسانات طبیعی است. بازار بورس ایران هم خصوصی است و هم دولتی. تا دولت یک پای قضیه باشد عرضه و تقاضاها در هاله ای از ابهام به سر می برند.

*بنیان هایی که باید درست شوند چه هستند؟ دقیق تر توضیح دهید؟

باید به بخش خصوصی ما بها داده شود. در ابتدا سازمان های نیمه خصوصی ما باید خصوصی شود و پس از آن بسیاری از سازمان دولتی نیز تخصصی شوند، این اتفاقات موجب جان گرفتن بنیان های اقتصادی کشور می شود. البته که این موضوع نیاز به زمینه سازی و بستر سازی دارد و قرار نیست یک شبه تمام این اتفاقات بزرگ بیفتد. عوامل پنهانی و پارامترهایی که لمس نمی شود باعث سختی این مسیر می شوند.

*آیا اقتصاد ما در سال 95 در مسیر رو به رشد حرکت می کند؟ آینده ای روشن برای اقتصاد می بیند؟

به نظر من یکی از راه هایی که موجب ایجاد آینده ای روشن برای اقتصاد می شود حذف اندک اندک یارانه ها است، چرا که بخش عمده ای از نقدینگی دولت وارد مسیری به نام یارانه ها می شود. یارانه ها از ابتدا برای کشور سم بود و دولت باید به صورت تدریجی آن را حذف کند. موضوع دیگری که دولت باید عملی کند برداشتن سوبسید از روی قیمت ها است به گونه ای که قیمت های واقعی رو نمایی شوند. اینکه به قشری از جامعه فشار اقتصادی وارد می شود، کاملا درست است، اما دولت می تواند از طرق دیگری که در سایر اقتصادهای پیشرفته انجام می شود به این قشر کمک کند. وقتی پول نقد در اختیار خانواده های غیرتولیدی قرار می گیرد، نه تنها به درستی مصرف نشده که باعث تورم در جامعه می شود. به نظر من باید آرام آرام سوبسیدها در همه زمینه ها حذف شود و نقدینگی به بخش واقعی اقتصاد داده و وارد مسیر تولید شود. راه دیگر برای توسعه اقتصادی نبود دولت در بسیاری از زمینه ها است و کلید توسعه اقتصادی کشور کوتاهی دست دولت از آن است. دولت تنها باید به عنوان واحد نظارتی عمل کند.

*مثال بزنید؟

به عنوان مثال کاهش نرخ سود بانکی یک امر مثبت بوده و موجب می شود که مردم از انباشته کردن پول خود در بانک دوری کنند و کم کم وارد بخشهای تولیدی و کارآفرینی شوند. دولت باید از بخش خصوصی حمایت کند نه اینکه بخش خصوصی از طریق رانت اتفاقات مهم را رقم بزند. این موضوع هم به بنیان و پایه های کشور برمی گردد که بایستی اصلاح شوند. زیرساخت های توسعه را باید به وجود آوریم. ظرفیت های توسعه در کشور کافی نیست در صورت نبود ظرفیت های کافی، توسعه در اقتصاد و فضای جامعه صورت نخواهد گرفت. ایجاد بسترهای مناسب وظیفه دولت بوده و البته که کار دشواری نیست.

*نظر شما در مورد پی بر ای ( p/e ) بازار سرمایه چیست؟

همان طور که گفته شد بازار سرمایه در کشور ما چهره واقعی خود را ندارد و وقتی بازار بدین صورت باشد، شاخص های مورد توجه آن هم واقعی نیستند و تنها ظاهری مصنوعی را حفظ می کنند.

*حرکت سهامداران حقوقی در بازار سرمایه را چگونه می بینید؟ عرضه های سنگین آن ها به چه دلیل است؟

تاکید می کنم که پارامترهایی در این بازار تاثیر می گذارد که قابل لمس نیست، مطمئنا این سهامداران هم به فکر سود مجموعه خود هستند و خرید و فروش های آن ها برای کسب سود است، شاید اگر نقش دولت در اقتصاد کمرنگ شود، بازار سرمایه هم روند واقعی و ثبات خود را به دست بگیرد. دولت باید کوچک و کوچک تر شود.

*حرف پایانی ؟

امیدواریم با اصلاح ساختارهای توسعه ای و ایجاد ظرفیت در کشور راهی هموار برای رشد اقتصاد ایجاد کنیم. توجه به سایر زمینه های اقتصادی غیر از نفت مسیر پیشرفت را به ما نشان می دهد. جدایی از نفت و سوخت های فسیلی و به جای آن توجه به سایر مسائل مانند گردشگری، جذب توریست و حمل و نقل، می تواند اتفاقات مثبت بزرگی را رقم بزند. استفاده از تجربه های اقتصادهای قدرتمند و استفاده از مدیران تفکر به جای مدیران هزینه راهگشای بسیاری از مسائل و مشکلات خواهد بود.