با توجه به برنامه دولت برای راه‌اندازی شبکه هوایی داخلی بین‌شهری، طبیعتا تقاضای بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری و مالکیت هواپیماهای برد کوتاه و یا جت شخصی تقویت می‌شود. از سوی دیگر، طبق قانون تنها مالکان شرکت‌های هواپیمایی مجاز به خرید و استفاده از هواپیما در خطوط خود می‌باشند. این در حالی است که تاسیس ایرلاین و شرکت هواپیمایی برای شرکت و یا فردی که مایل به سرمایه‌گذاری و مالکیت این هواپیماهاست نه مطلوب و نه اقتصادی می‌باشد. در این مقاله به ارائه یک راهکار می‌پردازیم...
بیان مسئله:
یکی از فرصت‌های پیش‌روی علاقمندان به سرمایه‌گذاری در صنعت هواپیمایی کشور، برنامه دولت برای راه‌اندازی شبکه هوایی داخلی بین‌شهری می‌باشد تا به گفته قائم مقام وزیر راه در امور بین‌الملل به جای اینکه مسافران به مراکز استان‌ها بروند، از شهرستان مبدا عازم مقاصد خود شوند. اهمیت این طرح با ورود سرمایه و سرمایه‌گذاران بین‌المللی و نیاز اقتصاد پویا به سرعت در نقل و انتقالات و صرفه‌جویی در زمان پررنگ‌تر می‌شود. البته پر واضح است که چنین زمینه بکر و مغتنمی از دید سرمایه‌گذاران خارجی مخفی نخواهد ماند و انتظار می‌رود مورد استقبال و سرمایه‌گذاری شرکت‌های هواپیمایی خارجی هم قرار گیرد.
این شبکه هوایی داخلی با فراهم آوردن فرصت‌های فراوان شغلی نظیر خلبانی، کلاس‌های آموزشی خلبانی جت شخصی، کادر پرواز، تعمیرات و نگهداری و لجستیک، فروشگاه‌ها و غیره، نیاز به ایجاد زیر ساخت‌هایی از قبیل باند پرواز به همراه تجهیزات فرودگاهی و نیز هواپیماهای با برد کوتاه و یا جت‌های شخصی دارد که به نظر می‌رسد در همه این موارد امکان ورود بخش خصوصی به صورت سرمایه‌گذاری مستقیم و یا با استفاده از ابزارهای بازار سرمایه نظیر عرضه اولیه سهام، اوراق سفارش ساخت، اجاره، مرابحه وجود دارد.
از آنجا که طبق قانون، تنها مالکان شرکت‌های هواپیمایی مجاز به خرید و استفاده از هواپیما در خطوط خود می‌باشند، امکان خرید و یا مالکیت هواپیما توسط سایر اشخاص حقیقی و حقوقی فراهم نمی‌باشد. از سوی دیگر، تاسیس ایرلاین و شرکت هواپیمایی برای شرکت و یا فردی که مایل به مالکیت یک هواپیما (مسافربری با برد کوتاه و یا جت شخصی جهت پروازهای بین شهری) می‌باشد نه مطلوب و نه اقتصادی می‌باشد[2].
یک راهکار:
یکی از راهکارها که می‌توان برای حل این مساله پیشنهاد کرد انتشار اوراق اجاره تایم شرینگ (Time-Sharing) و یا "اوراق اجاره اشتراک زمانی" در یک فرایند عرضه خصوصی یا Private Placement می‌باشد که در ذیل به آن می‌پردازیم.
نحوه کار به شرح ذیل می‌باشد:
- خریدار و یا همان متقاضی هواپیما (مسافربری با برد کوتاه و یا جت شخصی) با یکی از شرکت‌های هواپیمایی دولتی و یا خصوصی وارد مذاکره شده و نسبت به توانایی و قصد خود برای خرید آن اعلام آمادگی می‌کند. خریدار که قبلا روی مشخصات هواپیمای مورد نظر خود به لحاظ مدل و قیمت با فروشنده خارجی توافق کرده، اطلاعات آنرا در اختیار شرکت هواپیمایی می‌گذارد.
- شرکت هواپیمایی در یک عرضه خصوصی یا Private Placement اقدام به انتشار اوراق اجاره تایم شرینگ و یا اشتراک زمانی کرده و معادل قیمت خرید هواپیما از متقاضی آن سرمایه بدست می‌آورد و هواپیمای مورد نظر متقاضی (و اکنون سرمایه‌گذار) را خریداری می‌کند.
- سرمایه‌گذار و شرکت هواپیمایی وارد قرارداد اجاره اشتراک زمانی شده و رابطه این دو به ترتیب موجر و مستاجر می‌شود. زمان استفاده طرفین از هواپیما قبلا میان آنها مورد توافق قرار می‌گیرد که می تواند به دو صورت منعطف و یا غیرمنعطف باشد. در حالت منعطف، به عنوان مثال موجر قید می‌کند که در هر سال سه ماه استفاده هواپیما ازآنِ موجر (سرمایه‌گذار) بوده و یا از 30 روز هر ماه 10 روز آن مخصوص استفاده موجر (سرمایه‌گذار) برای اهداف شخصی و سفرهای خانوادگی و یا هیات مدیره باشد و 20 روز توسط شرکت هواپیمایی مورد استفاده قرار گیرد. در حالت غیرمنعطف به عنوان مثال روزهای خاصی از ماه یا سال در قرارداد برای استفاده سرمایه‌گذار در قرار داد اجاره اشتراک زمانی قید می‌گردد.
نکته: تفاوت این روش با روش "فروش و اجاره" که در مقاله ای با عنوان " ابزارهای تامین مالی خرید و یا اجاره هواپیما از بازارهای بین المللی " به آن پرداخته شد، اینست که در اینجا سرمایه‌گذار حق استفاده خود از هواپیما برای مقاصد شخصی را از پیش تعیین می‌کند. البته در هر دو روش، مالک اصلی سرمایه‌گذار می‌باشد.
1.شرکت هواپیمایی به میزان استفاده از هواپیما، به موجر در قالب کوپن/سود به صورت دوره‌ای سود توزیع می‌کند. میزان کوپن‌ها و بازه‌های زمانی توزیع در همان ابتدا و بنا به تعداد روزهای سال که شرکت هواپیمایی از هواپیما استفاده می‌کند، از قبل تعیین و مورد توافق قرار می‌گیرد.
نکته: مسلما استفاده موجر از امکانات لجستیکی و زیرساختی شرکت هواپیمایی نظیر نگهداری، آشیانه، خدمات پرواز در قیمت‌گذاری اوراق و میزان اجاره دریافتی لحاظ می‌گردد.
2.پس از پایان دوره سررسید (مثلا 10 سال)، موجر هواپیما را در یک فرایند مزایده یا به خود شرکت هواپیمایی و یا به شرکتی غیر از آن می‌فروشد و گواهی‌های اجاره آزاد (redeem) می‌شود.
جمع بندی:
"اوراق اجاره اشتراک زمانی" به طور کلی قابلیت کاربردی در توسعه زیر ساخت‌هایی نظیر حمل و نقل، هتل، ریسورت، مراکز تفریحی و آموزشی را دارد. راهکار فوق، علاوه بر فراهم آوردن امکان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در شبکه هواپیمایی بین‌شهری، مالکیت هواپیما و رقابت، موجب رونق کار و کسب شرکت‌های هواپیمایی می‌گردد. اگرچه بر مبنای اطلاعات و اخبار منتشر شده، برنامه دولت برای نوسازی ناوگان هواپیمایی کشور عمدتا استفاده از منابع مالی خارجی می‌باشد، اما بازار داخلی و به ویژه بازار سرمایه، می‌تواند به عنوان مکملی قابل اعتماد و واسطه‌ای پویا برای هدایت منابع سرمایه‌ای به اقتصاد واقعی و توسعه زیرساخت‌های مهم کشور در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های کلان کشوری مورد استفاده جدی قرار گیرد.
https://amirabbaszinatbakhsh.blogfa.com
[2] بر مبنای مصوبه شورای عالی هواپیمایی، در صورت فعالیت شرکت های هواپیمایی در مسیرهای بین الملل حداقل سرمایه ۳۵۰ میلیارد تومان تعیین شده است.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.