بازگشایی پالایشگاه ها شجاعانه بود

بررسی روند سال 1393 بورس اوراق بهادار تهران نشان می­ دهد این بازار طی سال اخیر با مشکلات زیادی دست به گریبان بوده است که منجر به سقوط شاخص کل از ابتدا تا انتهای سال شده است. این مشکلات که با دسته بندی به دو گروه عوامل داخلی و خارجی موثر بر ریزش شاخص کل در ادامه مورد بررسی قرار گرفته ­اند موجب سلب اعتماد سرمایه گذاران از بازار سرمایه و خروج پول ­های آنان شده است.

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در ادامه افتی که از 16 دی ماه 1392 آغاز شده بود، سال 93 را نیز با روند منفی سپری کرده و با افت کلی 28.81 درصدی از آغاز ریزش و کاهش 19.38 درصدی در سال گذشته روبرو شد.

با نگاه موشکافانه به موضوع و عوامل موثر بر این روند، می ­توان موارد ذیل را به عنوان مهمترین و موثرترین دلایل برشمرد :

عوامل داخلی مؤثر بر ریزش شاخص کل بورس در 15 ماه گذشته:

1. عرضه­ های سنگین خصوصی سازی
2. عرضه­ های اولیه با تعداد و حجم زیاد در مقطع زمانی کوتاه
3. شوک ناشی از اخراج ناگهانی 14 نماد فرابورسی به بازار پایه
4. مشکلات ناشی از بودجه انقباضی 93 همراه با تصمیمات چالش برانگیز مجلس و فشار بر صنایع من جمله:
   1. افزایش بی رویه بهره مالکانه و فشار بر شرکت ­های معدنی
   2. افزایش نرخ گاز برای پتروشیمی­ ها به یکباره از 3 تا 5 سنت به13 سنت
   3. فشار یکباره بر پالایشگاه­ ها جهت کیفی سازی
   4. ابهام در نرخ نفت و فرآورده ­های نفتی
5. دخالت مستقیم سازمان بورس مانند: ایجاد محدودیت شدید در عرضه حقوقی ­ها که به موج بی اعتمادی در بازار دامن زد.

عوامل خارجی مؤثر بر کاهش شاخص بورس:

درباره عوامل خارجی تأثیرگذار بر بورس اوراق بهادار تهران نیز می­ توان به عوامل زیر اشاره کرد:

1. کاهش حدود 50% نرخ سنگ آهن در بازارهای جهانی
2. افت بی سابقه قیمت نفت در بازارهای جهانی

همه عوامل دست به دست هم داده ­اند تا بازار سرمایه به جولانگاهی برای نوسان گیری و حرکات سفته بازانه، چه از جانب حقیقی­ ها و بدتر از آن از جانب حقوقی ها تبدیل شود. این موارد گاهاً موجب رفتار کور سهامداران درصف خرید و فروش و ایجاد هیجان کاذب می­ گردد که رفتاری بسیار غیر حرفه­ ای است و موجبات سلب اعتماد از بازار سرمایه را فراهم کرده است.

موضوع دیگری که می ­توان از آن به عنوان معضل مهم بازار سرمایه یاد کرد، ضریب نفوذ بسیار پایین سرمایه گذاری بورسی در بین خانوارهاست که ناشی از زیرساخت­ های فرهنگی و اطلاع رسانی نامناسب از سوی مسئولان در این زمینه می ­باشد و این امر سبب سست شدن ریشه ­های بازار سرمایه گردیده است.

در نهایت تاکید می ­شود، علاوه بر موارد عنوان شده در بالا تنش در مذاكرات هست ه­ای ایران و 1+5 و عدم حصول نتیجه قطعی از جمله مواردی است که بازار سرمایه طی یک سال اخیر به آن واکنش نشان داده است از طرفی عدم رونق در معاملات مسکن و نیز مهمتر از همه معظل سود بالای سپرده ­های بانکی و رفتار قانون گریزانه بانک­ ها در تعیین نرخ مناسب موجب جذب سرمایه ­های زیادی شده است که تهدیدی برای بازار سرمایه محسوب می گردد.

امید است با اتخاد تدابیر مناسب و اندیشیدن راهکارهای صحیح و با توجه به احتمال توافق در مذاکرات هسته­ ای این مشکلات را طی سال­ پیش رو رفع و بازار سرمایه با رونق همراه گردد.

پیش بینی بورس در سال پیش رو

در سال گذشته تلاش های دولت یازدهم در مهار تورم مثمر ثمر واقع شد. این امر اگر چه به رکود در بازار بورس دامن زد، اما از طرف دیگر موجبات ثبات در شرایط اقتصادی را فراهم آورده تا مقدمه ای بر رشد اقتصادی در سال پیش رو گردد.

در بازار بورس اوراق بهادار تهران نیز، که به عنوان بازاری پیش رو در نمای اقتصادی کشور عمل می کند، دورنمایی از ثبات و رشد اقتصادی در سال پیش رو پیش بینی می گردد. همچنین حضور جناب آقای فطانت فرد به عنوان مدیریت جدید سازمان که علاوه بر تخصص محوری با عملکردی شفاف سعی در اصلاح مشکلات بازار دارند می تواند در سال پیش رو راهگشای گره های فعلی بازار باشد. بازگشایی پالایشگاه ها پس از ماه ها توقف هر چند برای سهامدارانش دردناک بود اما شجاعتی را می طلبید که مدیریت جدید سازمان با جدیت قفل این معظل را گشود و امید است در ادامه نیز شاهد رفع سایر معظلات در بازار سرمایه باشیم. از طرفی تعدیل مطلوب حجم مبنای سهام و انتشار شاخص های جدید که از مطالبات پیگیر فعالان بازار بود در اندک زمانی که از حضور ایشان می گذرد، نشانه عمل گرایی و عزم راسخ ایشان در اصلاح امور است. امید است در ادامه راه نیز با همین جدیت و تیزبینی در راستای بهینه سازی وضعیت بازار سرمایه تلاش نمایند.

مهمترین عوامل تأثیر گذار بر بازار بورس در سال پیش رو به شرح ذیل می باشد :

- مذاکرات ایران و گروه 1+5 درباره مسئله هسته ای ایران

- نوسانات احتمالی قیمت دلار بر حسب شرایط سیاسی(توافق هسته ای) و اقتصادی

- کاهش قیمت یورو و تأثیر آن بر صادرات و واردات

- کاهش تورم و احتمال افت نرخ سود بانکی در سال پیش رو

- تغییرات احتمالی قیمت نفت و تاثیرات آن بر بودجه

- احتمال پیگیری جدی تر سیاست های رونقی و خروج از رکود

- و...

عوامل ذکر شده هر کدام نقش به سزایی در جهت گیری بازار سرمایه درسال آتی خواهد داشت.

در ذکر اهمیت موارد فوق الذکر، همین بس که در صورت توافق هسته ای، لغو تحریم های بین المللی می تواند به عنوان موتور محرک برای تغییر رویه جاری عمل کند چرا که با حصول توافق احتمالا شاهد کاهش نرخ ارز خواهیم بود که کمک شایانی به دولت درادامه سیاست های کنترل تورم خواهد نمود، به تبع آن نرخ بهره بانکی فرصت کاهش منطقی را یافته و همزمان دولت مجال اجرای کامل سیاست های رونقی (خروج از رکود) را خواهد یافت. همه این ها عواملی است که در کوتاه مدت می توانند موجب رونق مناسب بازار سرمایه شوند. ضمن این که در بلند مدت با حضور سرمایه گذاران خارجی و تعاملات گسترده بین المللی شرایط روشنی پیش روی اقتصاد کشور و به تبع آن بازار سرمایه خواهد بود.

مواردی همچون کاهش بهای نفت و بودجه انقباضی دولت برای سال آتی و نیز عدم توافق هسته ای و ادامه کش و قوس های بین المللی نیز می توانند از جمله موارد منفی تأثیرگذار بر بازار سرمایه باشند.

همچنین سیاست های کاهش نرخ بهره، تامین مالی بخش های تولید و صنعت را تسریع و تسهیل کرده و موجبات سرعت بیشتر در رشد اقتصادی و به تبع آن افزایش اشتغال در جامعه خواهد شد.

از طرفی، بررسی وضعیت نموداری بازار سهام و شاخص کل نشان می دهد که نزول و اصلاحی که از دی ماه سال 92 آغاز شد و تاکنون ادامه داشته است، یکی از بی سابقه ترین افت های بازار سهام در طول عمر بازار بورس بوده است. نزولی که هرچند شدید و طولانی بوده است اما در نمای کلی رشد شاخص کل، اصلاحی در دل صعودی بزرگتر تلقی می شود.

اگر به سابقه اصلاحات پیشین توجه کنیم، در مواردی دوره های زمانی 16 ماهه دیده می شود که طبق اصول کلی می تواند تکرار پذیر باشد و از این حیث، محدوده نیمه اردیبهشت ماه نقطه نهایی دوره 16 ماهه اخیر محسوب می شود. ضمن این که این زمان می تواند بر حسب شرایط کمتر یا بیشتر نیز به طول انجامد و این موضوع یکی از شاخص ترین احتمالات و سناریوهای پیش رو خواهد بود.

اما اگر از منظر تحلیلگران تکنیکال به موضوع بنگریم، اکنون نسبت به موج صعودی 23767 تا 89723 در منطقه اصلاحی 0.38% فیبوناچی قرار داریم که حمایت مهمی محسوب می شود. در نزدیکی همین منطقه، میانگین متحرک 100 دوره ای نمایی نیز قرار دارد. با وجود عبور اندک شاخص از این محدوده، به فاصله کمی حمایت های مهم ناشی از کف کانال نزولی نیز خود نمایی می کند.

بدین معنی که محدوده 60 تا 63 هزار واحدی در مجموع منطقه حمایتی نیرومند محسوب می شود که می تواند موجبات رشد قیمت را از این محدوده فراهم کند. ضمن اینکه از دیدگاه امواج الیوت هم موج نزولی رو به پایان است و الگوهای مربوطه خبر از پتانسیل های صعودی مناسب در میان مدت می دهند، هرچند پیش از صعود نهایی و اصلی، احتمال نزول های مقطعی هم وجود دارد. از دید بلند مدت نیز با توجه به بحث شمارش امواج، حداقل یک موج بزرگ صعودی و بلند مدت پس از اصلاح اخیر خواهیم داشت. از جمله ریسک های قابل مشاهده که می تواند نزول های نیرومندی پیش از دور صعودی جدید ایجاد کند و بازگشت عمومی بازار را با تاخیر مواجه کند، بروز مشکلات احتمالی در توافقات است. در نهایت به نظر می رسد که اندک اندک باید دوران رکود اخیر در بازار بورس را به فراموشی سپرد و منتظر بازاری مطلوب در سال 94 بود. امید است مسئولان سیاسی و اقتصادی کشور با اندیشیدن تدابیری هوشمندانه در جهت برقراری ثبات و امنیت در مناسبات خارجی کوشیده و با برنامه ریزی صحیح بسترهای مناسبی را برای جذب و راهبری سرمایه های داخلی و خارجی فراهم آورده تا منجر به شکوفایی بیشتر اقتصادی گردد.